Συνέντευξη Τύπου του υπουργού Οικονομικών, Ευκλείδη Τσακαλώτου και του διευθύνοντος συμβούλου του ESM Κlaus Regling
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Καλημέρα σε όλους και σε όλες. Είχαμε μια συνάντηση με τον κ. Regling. Ήταν χαρά μας που μας επισκέφτηκε. Είναι εδώ δυο – τρεις μέρες για διάφορες συναντήσεις. Η συζήτηση ήταν για το τέλος της τέταρτης αξιολόγησης και εξέφρασε τη χαρά του που τελείωσε -υπάρχει λίγη δουλειά ακόμα (να γίνει) μετά από το νομοθετικό κομμάτι – ενώ συζητήσαμε πιο πολύ για το Eurogroup στις 21 του μηνός, δηλαδή σε μία εβδομάδα από τώρα.
Συζητήσαμε τα θέματα που θα τεθούν σε σχέση με το χρέος και τη μεταμνημονιακή παρακολούθηση, και νομίζω ότι είμαστε και οι δυο αισιόδοξοι ότι θα υπάρχει μια ικανοποιητική λύση μέχρι εκείνη την Πέμπτη.
Τώρα είναι δύσκολο και για τον κ. Regling, νομίζω, αλλά και για μένα, να σας περιγράψουμε τις παραμέτρους αυτής της λύσης, γιατί υπάρχουν πολλοί τρόποι η Ελλάδα να πάρει αυτό που της υποσχέθηκε το Eurogroup του Ιουνίου του 2017: ένα βιώσιμο χρέος. Οπότε οι λεπτομέρειες δεν είναι εύκολο να περιγραφούν ακριβώς για το λόγο που σας είπα, ότι υπάρχουν δηλαδή πολλοί τρόποι να γίνονται συνδυασμοί μέτρων τα οποία θα βοηθήσουν το ελληνικό χρέος.
REGLING: «Yes, good morning, everybody. We had a good meeting. I have been here as the Minister said for a number of days and had quite a few meetings in Athens and I am encouraged from what I see, compared to a few years ago I can see the real progress.
Of course I see the numbers; the economy is growing again, unemployment is coming down, but one can also see it in the streets. This is very encouraging.
We are coming to the end of the program. Yesterday, two important things happened. In the Greek Parliament the omnibus bill was adopted, which is a final big step on the legislative side to meet the prior actions of the program. We will need some implementation next week.
The other important action yesterday was that the Board of Directors of the ESM decided to approve the disbursement of €1 billion, for arrears clearance. That’s also welcome and I think will again give a boost to the economy, by providing more liquidity.
And now we are, as Minister Tsakalotos said, moving to the Eurogroup a week from now, where several things are on the agenda related to Greece. One is the completion of the last review, a decision on our final disbursement from the ESM, the decision on possible additional debt relief and the post-program monitoring.
So, we will have a long meeting, I think, on that Thursday that may well go into the night, but this is an important moment to complete everything that we have been trying to do over the last few years, so that Greece can really continue on its own, of course with some monitoring, but on its own into a future with good growth and rising living standards.»
(Ανεπίσημη μετάφραση)
Καλημέρα και από εμένα. Πράγματι είχαμε μια πάρα πολύ καλή συνάντηση με τον Υπουργό σήμερα. Όντως είμαι στην Ελλάδα αρκετές μέρες και είχα αρκετές συναντήσεις στην Αθήνα. Τα σημάδια τα οποία βλέπω είναι αρκετά ενθαρρυντικά σε σχέση με τα προηγούμενα έτη τα οποία έχω επισκεφθεί και πάλι τη χώρα.
Βλέπω ότι έχει σημειωθεί ιδιαίτερη πρόοδος. Η πρόοδος αυτή φαίνεται και στους αριθμούς και στην οικονομία η οποία βελτιώνεται. Η ανεργία μειώνεται. Αλλά αυτό είναι κάτι το οποίο το βλέπεις και στο δρόμο όταν βγαίνεις έξω και κυκλοφορείς.
Πλησιάζουμε στο τέλος του προγράμματος. Χθες έγιναν δυο πολύ σημαντικά πράγματα. Το πρώτο είναι η ψήφιση του πολυνομοσχεδίου από το Ελληνικό Κοινοβούλιο που υπάρχουν κάποια τελικά βήματα που πρέπει να ολοκληρωθούν. Η ολοκλήρωση των προαπαιτούμενων. Εκκρεμούν κάποιες φάσεις υλοποίησης που θα έρθουν την επόμενη εβδομάδα.
Το δεύτερο πολύ σημαντικό πράγμα που έγινε χθες ήταν το Δ.Σ. του ESM ενέκρινε την εκταμίευση της δόσης του 1 δισεκατομμυρίου ευρώ το οποίο θα δώσει μια ώθηση στη ρευστότητα και στην οικονομία της Ελλάδος γενικότερα.
Τώρα πλέον στρέφουμε το βλέμμα μας προς τη συνεδρίαση του Eurogroup την επόμενη Πέμπτη σε μια εβδομάδα, η ημερήσια διάταξη στη συγκεκριμένη συνεδρίαση είναι εκτενέστατη. Θα συζητηθεί η τελευταία αξιολόγηση, θα συζητηθεί η εκταμίευση των τελευταίων ποσών, των τελευταίων δόσεων. Θα συζητηθούν τα μέτρα της ελάφρυνσης του χρέους, καθώς επίσης και της επιτήρησης μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος.
Όπως αντιλαμβάνεστε, η ημερήσια διάταξη της συνεδρίασης αυτής είναι πάρα πολύ μεγάλη και κατά πάσα πιθανότητα το Eurogroup θα διαρκέσει πολλές ώρες μέχρι το βράδυ.
Όμως αυτό θα είναι το τελευταίο βήμα στην προσέγγισή μας προς το τέλος όλων αυτών των προσπαθειών που έχει καταβάλει η χώρα τα τελευταία χρόνια με στόχο από εδώ και μπρος να κινείται ανεξάρτητη και μόνη της προς το μέλλον.
Γ. ΑΓΟΥΡΙΔΗΣ («ΑΥΓΗ»): Η ερώτηση προς τον κ. Regling. Γίνεται πολύς λόγος σε σχέση με τον τρόπο με τον οποίο θα πραγματοποιηθεί η μεταμνημονιακή επιτροπεία. Η μεταμνημονιακή επιτήρηση. Θα έχει καμία σχέση αυτό με μνημόνιο; Και πώς θα γίνεται εν τέλει;
REGLING : «That’s probably for me. I think our views are very similar that’s why we could still together answer.
So, first point to understand is that every country that received a loan from the EFSF or ESM the last few years is under so-called post-program surveillance.
At ESM we call it “Early Warning System,” the Commission calls it “Post-Program Monitoring;” we do it together and that’s a very normal thing.
Because Greece has received much more money than any other country and because there has been debt relief and there may well be additional debt relief, the surveillance will be tighter than in the other cases, but that does not mean that this is a new memorandum.
There will be no memorandum. There will be no new conditions. The post-program monitoring and our early warning system is designed to assess how the country is developing, the economic situation, the budgetary situation. From the ESM side we particularly analyze whether our loan will be repaid, although repayment takes place over every 30 years. Our last repayment from Greece to the ESM at the moment is scheduled for 2059; that’s 41 years from now.
So we want to be repaid, although not very soon. So we have to analyze that and we want to analyze also that measures that were agreed, like the primary surplus for the next few years is really complied with. So, we will check that things that we agreed are implemented and no diversion from that, but no new conditions, therefore no memorandum».
(Ανεπίσημη μετάφραση)
Έχουμε παρεμφερείς απόψεις με τον κ. Υπουργό γι’ αυτό και ανέφερε ο κ. Υπουργός, θα μπορούσε ν’ απαντήσει κι ο ίδιος στην ερώτηση αυτή. Αυτό που θα ήθελα να θίξω, είναι ότι κάθε χώρα η οποία λαμβάνει κάποιο δάνειο είτε από τον EFSF είτε από τον ESM, μπαίνει σ’ ένα πρόγραμμα μεταμνημονιακής επιτήρησης. Είναι η κανονική διαδικασία που έχει ακολουθηθεί και σε άλλες περιπτώσεις.
Στην Ελλάδα επειδή τα ποσά τα οποία έλαβε η χώρα είναι αρκετά υψηλότερα από τις άλλες χώρες και έχει υπάρξει ελάφρυνση του χρέους και θα υπάρξει κι άλλη ελάφρυνση του χρέους, η επιτήρηση αυτή θα είναι αυστηρότερη. Όμως αυτό δε σημαίνει ότι θα υπάρξει νέο μνημόνιο. Δε θα υπάρξουν νέες προϋποθέσεις οι οποίες θα πρέπει να τηρηθούν.
Το πρόγραμμα της μεταμνημονιακής επιτήρησης ουσιαστικά θα παρακολουθεί, θ’ αξιολογεί το πώς εξελίσσεται η χώρα, το πώς αναπτύσσεται η χώρα, πώς έχει η οικονομική κατάσταση και η εκτέλεση του προϋπολογισμού. Γ ίνεται μια ανάλυση της αποπληρωμής του δανείου το οποίο έχει δώσει ο ESM, η οποία είναι 30ετής, τελευταία δόση να φανταστείτε είναι το 2059, σε 41 χρόνια από τώρα.
Εμείς (ενν. ως πιστωτής) θέλουμε να λάβουμε τα χρήματά μας πίσω, αλλά δε βιαζόμαστε, δε θέλουμε να τα λάβουμε τόσο άμεσα. Επίσης, στο πλαίσιο αυτής της επιτήρησης γίνεται μια ανάλυση της υλοποίησης των μέτρων που έχουν συμφωνηθεί, όπως τα πρωτογενή πλεονάσματα για παράδειγμα κι ότι θα συνεχιστεί αυτή η υλοποίηση. Αλλά επαναλαμβάνω ότι δεν πρόκειται για νέο μνημόνιο και δε θα υπάρξουν νέοι όροι.
κ. ΕΜΜΑΝΟΥΗΛΙΔΗΣ («ΑΠΕ»): Η ερώτησή μου αφορά τον κ. Regling. Η τελευταία δόση, εάν μπορείτε να προσδιορίσετε το ύψος της και τί μέρος αυτής θα χρησιμοποιηθεί για το μαξιλάρι ασφαλείας, το cash buffer. Ευχαριστώ.
REGLING: «Yes. There is no final decision as yet on that last disbursement. We have of course a preliminary indication of what it might be, somewhere between €10 and €12 billion; that was mentioned already earlier this year as part of the Compliance Report a few months ago.
But the ministers will look at that again and that money will mainly go to the cash buffer, because there is a primary surplus, so there is no need for budgetary financing, the money will be used eventually for the service payments and so there is a reassurance also for markets that well into the year 2020, there is no urgent liquidity need for the country.
So that is good and then we see how the market access will be and when the next bond issue will take place. That is a decision of the Greek Debt Office. So the money goes to the cash buffer».
(Ανεπίσημη μετάφραση)
Δεν έχει ληφθεί ακόμα κάποια οριστική απόφαση αναφορικά με το ύψος της τελευταίας δόσης, υπάρχουν κάποιες ενδείξεις οι οποίες αναφέρονται ότι θα είναι περίπου στα 10 με 12 δισεκατομμύρια. Ωστόσο, όπως αναφέρεται και στην προ ολίγων μηνών έκθεση συμμόρφωσης, θα πρέπει οι Υπουργοί να το ξαναεξετάσουν το συγκεκριμένο θέμα. Το ποσό αυτό –επειδή υπάρχει το πλεόνασμα και άρα δεν υπάρχει ανάγκη για χρηματοδότηση προϋπολογισμού- θα χρησιμοποιηθεί για το μαξιλάρι ασφαλείας και για αποπληρωμές και για την εξυπηρέτηση του χρέους.
Αυτό το γεγονός, ότι θα χρησιμοποιηθεί για το μαξιλάρι ασφαλείας, θα καθησυχάσει επίσης και τις αγορές, ότι δε θα υπάρξουν περαιτέρω ανάγκες ρευστότητας στη χώρα. Και αυτό είναι καλό. Κατόπιν βλέπουμε πως θα είναι η πρόσβαση στις αγορές και πότε θα λάβει χώρα η επόμενη έκδοση ομολόγου. Αυτό είναι απόφαση του ΟΔΔΗΧ. Άρα τα χρήματα προορίζονται για το ταμειακό απόθεμα.
κ. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ («ΕΡΤ»): Καλησπέρα. Θέλω να ρωτήσω και τους δύο σχετικά με το Υπερταμείο, σχετικά με τα περιουσιακά στοιχεία του Ελληνικού Δημοσίου που βρίσκονται στο Υπερταμείο, δυο πράγματα: Εάν η αξιοποίησή τους συνδέεται με κάποιον ποσοτικό στόχο, εισπρακτικό στόχο και το δεύτερο ερώτημα, εάν τα περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν στο Υπερταμείο παίζουν και το ρόλο υποθήκης για το δάνειο που έχουμε πάρει.
ΕΥ. ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΣ: Ν’ απαντήσω εγώ πρώτα, καθώς η ερώτηση είναι και για τους δύο μας. Δε θα πω πολλά πράγματα γιατί νομίζω το εξήγησα στη συζήτηση στη Βουλή και στην Επιτροπή και στην Ολομέλεια, πως ό,τι συμφωνήθηκε το ’15 μεταφέρθηκε στο ’18, δηλαδή στην τροποποίηση της δανειακής σύμβασης, ότι πρόκειται για εγγύηση και όχι για ενέχυρο ή υποθήκη.
Νομίζω ήταν ξεκάθαρο αυτό. Εξηγήσαμε διάφορα στοιχεία του Υπερταμείου και τη μεγάλη συζήτηση που κάναμε στο ESM μετά από τη συμφωνία του ’15 να μπορεί το Ταμείο, να είναι ένα εργαλείο. Βεβαίως έχει κάποιες υποχρεώσεις προς τους πιστωτές, έχει και υποχρέωση να βοηθά την ελληνική επενδυτική προσπάθεια και πώς αυτή συνδέεται με τη στρατηγική της κυβέρνησης. Συγχρόνως έχει μια αυτονομία, με στόχο οι επιχειρήσεις οι ελληνικές να αποκτήσουν τη δυνατότητα ν’ αναδιαρθρωθούν και πραγματικά για πρώτη φορά να έχουμε αξιοποίηση με καλό τρόπο και των επιχειρήσεων και της ακίνητης περιουσίας.
REGLING: « Yes, I fully agree with what the Minister said. The idea really is to make the enterprises more productive, more efficient, and then they will be able to pay dividends to the government, for instance, that will help to do the debt service, so there is a link here, but that’s exactly how the Minister described it.
So, let me add. So, it’s not collateral. It will be helpful to do the debt service, because it will generate funds, but it is not more than that.»
(Ανεπίσημη μετάφραση)
Συμφωνώ απολύτως μ’ αυτά που είπε ο Υπουργός, η κεντρική ιδέα είναι να μπορέσουν οι επιχειρήσεις να γίνουν πιο παραγωγικές, να γίνουν πιο αποτελεσματικές ώστε στη συνέχεια να είναι κι αυτές σε θέση ν’ αποδώσουν μερίσματα προς την κυβέρνηση πράγμα που θα συνεισφέρει στην εξυπηρέτηση του χρέους, καθώς θα δημιουργήσει κεφάλαια , αλλά δεν είναι τίποτε παραπάνω από αυτό. Δεν πρόκειται για ενέχυρο.
κ. ΤΣΙΟΥΦΗΣ («ΣΚΑΪ»): Η ερώτηση είναι για τον κ. Regling: Είπατε χτες ότι υπάρχει ανησυχία, ότι ενδεχομένως μετά τις 20 του Αυγούστου θα υπάρξει κάποιο πισωγύρισμα στις μεταρρυθμίσεις. Θα ήθελα να σας ρωτήσω τί προκαλεί αυτή την ανησυχία. Και είπατε ότι περιμένετε και υλοποίηση την επόμενη εβδομάδα πριν το Eurogroup, αν θέλετε να κάνετε κι ένα σχόλιο επ’ αυτού. Και ο Υπουργός αν θέλει επίσης.
REGLING: «Yes. No, I was reporting that there are concerns in the market, also in some of the parliaments of our member-states that there might be after the end of the program some movements backwards, but after my visit this week in Athens and after talking to the Prime Minister and the Finance Minister, I know their commitment to continue with the agreed reforms and on the fiscal side, for instance, the primary surplus is defined and I have no indication to believe that there will be backtracking from that.
But I know from the markets that markets are watching us also, so I am now reassured. Next week, the omnibus bill that passed through Parliament yesterday has some follow-up work that needs to be done, some implementation, rules, regulations, so I think the authorities need a few days to do all of that and we will analyze that and that is a condition to complete everything next week in the Eurogroup.»
(Ανεπίσημη μετάφραση)
Έχουν ακουστεί κάποιες ανησυχίες από πλευράς των αγορών, από πλευράς ορισμένων Κοινοβουλίων χωρών της Ευρώπης αναφορικά με πισωγυρίσματα στις μεταρρυθμίσεις μετά το τέλος του προγράμματος, ωστόσο μετά από την επίσκεψή μου στην Αθήνα αυτές τις μέρες, είδα και διαπίστωσα για άλλη μια φορά τη δέσμευση της κυβέρνησης στη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων, είναι σαφής η θέση της κυβέρνησης ότι δε θα κάνει πίσω και δεν έχω κάποια ένδειξη για το αντίθετο. Νιώθω ότι έχω διαβεβαίωση γι’ αυτό το πράγμα. Γνωρίζω όμως από τις αγορές ότι επίσης μας παρακολουθούν, άρα τώρα νιώθω καθησυχασμένος.
Αναφορικά τώρα με την επόμενη εβδομάδα, το πολυνομοσχέδιο το οποίο ψηφίστηκε χτες στο Κοινοβούλιο περιλαμβάνει και κάποιες ενέργειες follow up που θα πρέπει να γίνουν για να γίνει η πλήρης ολοκλήρωση της εφαρμογής του νομοσχεδίου και αυτό θα γίνει κατά τη διάρκεια της ερχόμενης εβδομάδας ενόψει του Eurogroup της Πέμπτης.
ΕΥ. ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΣ: Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα (σ.σ. ως προς το τι πρέπει να γίνει την επόμενη εβδομάδα) να προσθέσω το εξής: ότι η δευτερογενής νομοθεσία, δηλαδή [π.χ.] μία Κοινή Υπουργική Απόφαση δε μπορεί βγει χωρίς να έχει ψηφιστεί το πολυνομοσχέδιο. Είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα.
