Ακολουθούν τα στοιχεία για το Ισοζύγιο Πληρωμών, που καταγράφει η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) για τον μήνα Σεπτέμβριο 2018:
Ισοζύγιο Πληρωμών: Σεπτέμβριος 2018 (1)
Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών
Το Σεπτέμβριο του 2018, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών κατέγραψε πλεόνασμα 551 εκατ. ευρώ, μειωμένο κατά 428 εκατ. ευρώ σε σχέση με εκείνο του ίδιου μήνα του 2017 λόγω της επιδείνωσης του ισοζυγίου αγαθών. Το ισοζύγιο υπηρεσιών και τα ισοζύγια πρωτογενών και δευτερογενών εισοδημάτων παρουσίασαν βελτίωση.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών αυξήθηκε κυρίως λόγω της επιδείνωσης του ισοζυγίου καυσίμων. Σημειώνεται ότι σε σταθερές τιμές οι συνολικές εξαγωγές αγαθών μειώθηκαν κατά 1,8% (οι εξαγωγές αγαθών χωρίς καύσιμα αυξήθηκαν κατά 3,2%) και οι συνολικές εισαγωγές αγαθών αυξήθηκαν κατά 11,3% (οι εισαγωγές αγαθών χωρίς καύσιμα αυξήθηκαν κατά 8%).
Το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών παρουσίασε άνοδο λόγω πρωτίστως της βελτίωσης του ισοζυγίου μεταφορών, καθώς οι καθαρές εισπράξεις από θαλάσσιες μεταφορές αυξήθηκαν κατά 29%, και δευτερευόντως λόγω του ταξιδιωτικού ισοζυγίου. Όσον αφορά το τελευταίο, οι αφίξεις μη κατοίκων ταξιδιωτών, το Σεπτέμβριο του 2018, αυξήθηκαν κατά 4,9% σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2017, ενώ οι αντίστοιχες εισπράξεις έμειναν σχεδόν αμετάβλητες.
Η βελτίωση των ισοζυγίων πρωτογενών και δευτερογενών εισοδημάτων οφείλεται αντίστοιχα στην αύξηση των καθαρών εισπράξεων από τα λοιπά πρωτογενή εισοδήματα και στη μείωση των καθαρών πληρωμών της γενικής κυβέρνησης.
Την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2018, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών εμφάνισε έλλειμμα 1,3 δισεκ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 228 εκατ. ευρώ την ίδια περίοδο του 2017. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στην επιδείνωση των ισοζυγίων αγαθών και πρωτογενών εισοδημάτων, η οποία όμως αντισταθμίστηκε μερικώς από τη βελτίωση κυρίως του ισοζυγίου υπηρεσιών και δευτερευόντως του ισοζυγίου δευτερογενών εισοδημάτων.
Η διεύρυνση του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών κατά 1,8 δισεκ. ευρώ οφείλεται κυρίως στην αύξηση των καθαρών πληρωμών για εισαγωγές καυσίμων. Αυξημένο σε μικρότερο βαθμό ήταν και το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών χωρίς καύσιμα, αν και οι σχετικές εξαγωγές αυξήθηκαν με ρυθμό 11,9% (11,0% σε σταθερές τιμές), ο οποίος ήταν ταχύτερος από το ρυθμό αύξησης των αντίστοιχων εισαγωγών (9,3% και 9,2% σε τρέχουσες και σταθερές τιμές, αντίστοιχα). Ωστόσο, οι εισαγωγές ως απόλυτο μέγεθος αυξήθηκαν περισσότερο από τις εξαγωγές.
Το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών αυξήθηκε κατά 776 εκατ. ευρώ λόγω της βελτίωσης του ταξιδιωτικού ισοζυγίου και του ισοζυγίου μεταφορών, ενώ το ισοζύγιο λοιπών υπηρεσιών επιδεινώθηκε σημαντικά. Ειδικότερα, οι αφίξεις μη κατοίκων ταξιδιωτών και οι αντίστοιχες εισπράξεις σημείωσαν άνοδο κατά 10,3% και 9,1% αντίστοιχα. Επίσης, άνοδο κατά 12,6% σημείωσαν και οι εισπράξεις από θαλάσσιες μεταφορές.
Τέλος, το ισοζύγιο πρωτογενών εισοδημάτων κατέγραψε έλλειμμα, μεγαλύτερο σε σχέση με το ίδιο διάστημα του 2017, κυρίως λόγω αύξησης των καθαρών πληρωμών για τόκους, μερίσματα και κέρδη, ενώ το έλλειμμα του ισοζυγίου δευτερογενών εισοδημάτων περιορίστηκε λόγω της βελτίωσης του ισοζυγίου της γενικής κυβέρνησης.
Ισοζύγιο Κεφαλαίων
Το Σεπτέμβριο του 2018, το ισοζύγιο κεφαλαίων κατέγραψε μεγαλύτερο έλλειμμα σε σύγκριση με εκείνο του Σεπτεμβρίου του 2017, λόγω αύξησης των καθαρών πληρωμών των εκτός γενικής κυβέρνησης τομέων. Την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2018, το πλεόνασμα ήταν μικρότερο από το αντίστοιχο του 2017.
Συνολικό Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών και Κεφαλαίων
Το Σεπτέμβριο του 2018, το συνολικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαίων (το οποίο αντιστοιχεί στις ανάγκες της οικονομίας για χρηματοδότηση από το εξωτερικό) κατέγραψε πλεόνασμα 434 εκατ. ευρώ, μικρότερο κατά 524 εκατ. ευρώ σε σχέση με το αντίστοιχο του Σεπτεμβρίου του 2017. Για την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2018, το συνολικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαίων παρουσίασε έλλειμμα 1,1 δισεκ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 581 εκατ. ευρώ την ίδια περίοδο του 2017.
Ισοζύγιο Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών
Το Σεπτέμβριο του 2018, δεν παρατηρήθηκαν αξιόλογες μεταβολές στην κατηγορία των άμεσων επενδύσεων.
Στις επενδύσεις χαρτοφυλακίου, η καθαρή αύξηση των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στην αύξηση (κατά 705 εκατ. ευρώ) των τοποθετήσεών τους σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του εξωτερικού. Η καθαρή αύξηση των υποχρεώσεών τους έναντι του εξωτερικού οφείλεται κυρίως στη αύξηση (κατά 1,2 δισεκ. ευρώ) των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου.
Στην κατηγορία των λοιπών επενδύσεων, η καθαρή αύξηση των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού οφείλεται κυρίως στη στατιστική προσαρμογή που συνδέεται με τη διακράτηση τραπεζογραμματίων (2), η οποία αντιστάθμισε τη μείωση (κατά 553 εκατ. ευρώ) των τοποθετήσεων κατοίκων σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό. Η καθαρή μείωση των υποχρεώσεων έναντι του εξωτερικού αντανακλά κυρίως την καθαρή μείωση (κατά 778 εκατ. ευρώ) των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα (περιλαμβάνεται και ο λογαριασμός TARGET).
Την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2018, στην κατηγορία των άμεσων επενδύσεων, οι καθαρές απαιτήσεις και υποχρεώσεις των κατοίκων έναντι του εξωτερικού – οι τελευταίες αντιπροσωπεύουν ξένες άμεσες επενδύσεις – κατέγραψαν αύξηση κατά 517 εκατ. ευρώ και 2,8 δισεκ. ευρώ αντίστοιχα.
Στις επενδύσεις χαρτοφυλακίου, η καθαρή μείωση των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού οφείλεται κυρίως στη μείωση των τοποθετήσεων κατοίκων σε μετοχές (κατά 545 εκατ. ευρώ) και σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του εξωτερικού (κατά 346 εκατ. ευρώ). Η καθαρή αύξηση των υποχρεώσεών τους οφείλεται κυρίως στην αύξηση (κατά 3,4 δισεκ. ευρώ) των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου.
Στην κατηγορία των λοιπών επενδύσεων, η καθαρή μείωση των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού οφείλεται στη μείωση (κατά 2,5 δισεκ. ευρώ) των τοποθετήσεων των κατοίκων σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό και στη στατιστική προσαρμογή που συνδέεται με τη διακράτηση τραπεζογραμματίων (3).
Η καθαρή μείωση των υποχρεώσεων έναντι του εξωτερικού αντανακλά κυρίως τη μείωση (κατά 25,4 δισεκ. ευρώ) των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα (περιλαμβάνεται και ο λογαριασμός TARGET), η οποία αντισταθμίστηκε σε μεγάλο βαθμό από την αύξηση (κατά 20,2 δισεκ. ευρώ) των δανειακών υποχρεώσεων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα προς μη κατοίκους.
Στο τέλος Σεπτεμβρίου 2018, τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας διαμορφώθηκαν σε 6,2 δισεκ. ευρώ, έναντι 6,6 δισεκ. ευρώ το Σεπτέμβριο του 2017.
Σημειώσεις:
(1)Από το μήνα αναφοράς Σεπτέμβριο του 2018, η Τράπεζα της Ελλάδος υιοθέτησε τη χρήση νέου μοντέλου υπολογισμού των μεγεθών που αφορούν τις θαλάσσιες μεταφορές. Η αναθεώρηση εφαρμόστηκε αναδρομικά στην περίοδο από τον Ιανουάριο του 2015. Περισσότερες πληροφορίες για τη μετάβαση στη νέα μεθοδολογία μπορείτε να βρείτε στο σχετικό Δελτίο Τύπου που δημοσιεύεται από την ΤτΕ ταυτόχρονα.
(2)Το Σεπτέμβριο του 2018, σημειώθηκε αύξηση των απαιτήσεων λόγω της στατιστικής προσαρμογής που συνδέεται με τη διακράτηση τραπεζογραμματίων κατά 966 εκατ. ευρώ.
(3)Το διάστημα Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2018, σημειώθηκε μείωση των απαιτήσεων και των υποχρεώσεων λόγω της στατιστικής προσαρμογής που συνδέεται με τη διακράτηση τραπεζογραμματίων κατά 1,5 δισεκ. ευρώ και 4,8 δισεκ. ευρώ αντίστοιχα.
Ισοζύγιο Πληρωμών: Αναθεώρηση των στατιστικών στοιχείων που αφορούν τις θαλάσσιες μεταφορές
Από το μήνα αναφοράς Σεπτέμβριο 2018, η Τράπεζα της Ελλάδος προχωρεί σε μια σημαντική αλλαγή στον τρόπο κατάρτισης των λογαριασμών των θαλάσσιων μεταφορών του ισοζυγίου πληρωμών. Συγκεκριμένα, αντί των στοιχείων διακανονισμού τραπεζικών συναλλαγών (bank settlements data) που χρησιμοποιούνταν έως και τον Αύγουστο του 2018, θα χρησιμοποιούνται πλέον διεθνείς βάσεις δεδομένων και διοικητικές πηγές που αφορούν τη ναυτιλία. Με τη χρήση των νέων πηγών, τα στοιχεία θαλάσσιων μεταφορών του ισοζυγίου πληρωμών αντικατοπτρίζουν συναλλαγές που πραγματοποιούνται για διεθνείς θαλάσσιες μεταφορές εντός και εκτός του εγχώριου τραπεζικού συστήματος, σύμφωνα με τους διεθνείς κανόνες κατάρτισης του ισοζυγίου πληρωμών.
Η αλλαγή πηγών κρίθηκε αναγκαία μετά την απότομη πτώση που εμφάνισαν οι εισπράξεις και πληρωμές για υπηρεσίες θαλάσσιων μεταφορών από το 2015, με την επιβολή περιορισμών στη μεταφορά κεφαλαίων και τη συνακόλουθη μείωση της διαμεσολάβησης του εγχώριου τραπεζικού συστήματος στις ναυτιλιακές συναλλαγές.
Η υιοθέτηση της νέας προσέγγισης με χρήση εναλλακτικών πηγών δεδομένων συνεπάγεται την αναθεώρηση της υπάρχουσας σειράς στοιχείων συναλλαγών θαλάσσιων μεταφορών αναδρομικά από τον Ιανουάριο του 2015. Καθ΄ όλες τις ενδείξεις, μέχρι το τέλος του έτους 2014, τα στοιχεία υπηρεσιών θαλάσσιων μεταφορών του ισοζυγίου πληρωμών αποτύπωναν επαρκώς τις ναυτιλιακές εξελίξεις και δεν συντρέχει ανάγκη αναθεώρησής τους.
Η νέα προσέγγιση επιτρέπει το λεπτομερή υπολογισμό των εσόδων και εξόδων σε μηνιαία βάση, αξιοποιώντας και συσχετίζοντας πληροφορίες τόσο από εγχώριες διοικητικές πηγές όσο και από διεθνείς βάσεις δεδομένων που τηρούνται από διεθνείς οίκους και έχουν υποδειχθεί από διεθνείς οργανισμούς, όπως το ΔΝΤ, ως αξιόπιστοι πάροχοι πληροφόρησης. Αναπτύχθηκε σε συνεργασία με πανεπιστημιακούς και ειδικούς σε θέματα λειτουργίας της παγκόσμιας ναυτιλίας και έχει παρουσιαστεί κατά την επίσκεψη εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της Eurostat στην Τράπεζα της Ελλάδος το Νοέμβριο του 2017, που είχε στόχο την πιστοποίηση της ποιότητας των στατιστικών στοιχείων στο πλαίσιο της διαδικασίας μακροοικονομικών ανισορροπιών (Macroeconomic Imbalances Procedure – MIP), σε συναντήσεις της ομάδας εργασίας της Eurostat για το Ισοζύγιο Πληρωμών (BOP WG), καθώς και στη συνεδρίαση της Ειδικής Ομάδας (Τask Force) της Eurostat για την καταγραφή των ναυτιλιακών συναλλαγών στους εθνικούς λογαριασμούς και το ισοζύγιο πληρωμών τον Απρίλιο του 2018. Το ελληνικό ναυτιλιακό υπόδειγμα υπολογισμού έχει συμπεριληφθεί στο προσχέδιο του Τεύχους Oδηγιών της Eurostat για την καταγραφή της ναυτιλιακής δραστηριότητας στο ισοζύγιο πληρωμών, ενώ έχει ήδη ενημερωθεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για τις υλοποιούμενες αλλαγές.
Τα στοιχεία του ισοζυγίου πληρωμών που επηρεάζονται από την αναθεώρηση περιλαμβάνουν: εισαγωγές και εξαγωγές πλοίων, προμήθειες εφοδίων για τα μεταφορικά μέσα, υπηρεσίες θαλάσσιων μεταφορών, υπηρεσίες για επισκευές, ασφαλιστικές υπηρεσίες, πρωτογενή εισοδήματα (εισόδημα από εργασία και επενδύσεις), δευτερογενή εισοδήματα, καθώς και χρηματοοικονομικές συναλλαγές σε δάνεια και καταθέσεις.
