Ακολουθεί η Ομιλία του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), Γ. Πιτσιλή, σε εκδήλωση του ΣΕΒ με Θέμα “Παραοικονομία και Φοροδιαφυγή: Η χώρα χρειάζεται Λύσεις”:
Καλησπέρα σας και ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση να μιλήσω απόψε σε αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα εκδήλωση.
Να ξεκινήσω από την ομιλία του κου Πιερρακάκη που είχε ενδιαφέρον. Αυτό θα μπορούσε να γίνει υπό μορφή διαλόγου, τι βλέπετε ως βέλτιστη πρακτική και τι κάνουμε εμείς γι’ αυτό. Να σας πω για την αξιολόγηση, το βαθμολόγιο, την τεχνολογική στρατηγική αλλά έχω μια τάση να είμαι φειδωλός από τη μια πλευρά – διότι εκ φύσεως δε μου αρέσει να λέω το τι θα κάνω, αλλά το τι αποτελέσματα έφερε ο σχεδιασμός μας -, και να δώσω το στίγμα της ΑΑΔΕ, από την άλλη, για το πώς θα κινηθεί για το μείζον αυτό θέμα.
Διότι, καταλαβαίνω, ότι όλοι οι επιχειρηματίες, που μάχονται να είναι συνεπείς στις φορολογικές τους – και όχι μόνο – υποχρεώσεις, εν μέσω μιας πολύ δύσκολης περιόδου για τη ρευστότητά τους, όπως αυτή που διανύουμε, θέλουν – και πολύ σωστά – να μάθουν ποιες δράσεις αναλαμβάνει η φορολογική διοίκηση για τη διασφάλιση της ισονομίας και του υγιούς ανταγωνισμού στο επιχειρείν.
Και, ξέρετε, με δεδομένο το ρόλο της Αρχής να καλείται να πιάσει όλο και πιο φιλόδοξους στόχους μέσα σε ένα δύσκολο περιβάλλον, το βάρος του σχεδιασμού μας πέφτει μοιραία στον περιορισμό των ανισοτήτων, τις οποίες προκαλεί η κατ’ επάγγελμα τακτική κάποιων να επιδιώκουν να είναι κερδοφόροι με το να μην πληρώνουν τους φόρους τους.
Ποιες είναι, λοιπόν, οι λίγο πιο πρακτικές προτεραιότητες της Αρχής για τον περιορισμό της παραοικονομίας…
Τις παραθέτω χωρίς, κατ’ ανάγκην να αποτυπώνουν σειρά σπουδαιότητας
Προτεραιότητα Νο 1
Έλεγχοι
1. Ολοκληρώνεται εντός των επομένων ημερών η προτεραιοποίηση για το έτος 2017.
Φέτος, όπως προβλέπει η νομοθεσία, το 60% των ελέγχων μας θα αφορά νέες υποθέσεις, δηλ. υποθέσεις περιόδου 2012-2016.
Για φέτος σε σχέση με πέρυσι η προτεραιοποίηση γίνεται πολύ πιο έγκαιρα και γίνεται με εξειδικευμένα κριτήρια ανάλυσης κινδύνου ανά ελεγκτική υπηρεσία (ΚΕΦΟΜΕΠ, ΚΕΜΕΕΠ, ΦΑΕ, ΔΟΥ).
Δε θα πω περισσότερα, διότι, όπως γνωρίζετε, τα κριτήρια ανάλυσης κινδύνου δεν δημοσιοποιούνται. Αυτό πάντως που μπορώ να πω είναι ότι όσο προχωράμε, αξιοποιούμε την εμπειρία του παρελθόντος και τη συνδυάζουμε με τις σύγχρονες βέλτιστες πρακτικές άλλων φορολογικών διοικήσεων, τις οποίες εισάγουμε στην ελληνική φορολογική διοίκηση. Έχουμε την ευτυχή συγκυρία να βοηθούμαστε από το ΔΝΤ και την Ε.Ε. για όσα θέματα χρειαζόμαστε.
Πάντως πρέπει να πω ότι για το 2016 πραγματοποιήθηκαν τελικά περισσότεροι έλεγχοι από όσους είχαν προβλεφθεί ενώ ακόμα πιο φιλόδοξος στόχος έχει τεθεί για το 2017, παρά τις διατάξεις της εθελοντικής αποκάλυψης, οι οποίες δεν απαγόρευσαν την κοινοποίηση οριστικών πράξεων από το Δεκέμβριο 2016 ως και τις αρχές Φεβρουαρίου 2017. Άκουσα κάπου ότι στο ΚΕΦΟΜΕΠ το Γενάρη έγινε ένας έλεγχος. Κανονικά δε θα έπρεπε αλλά θα το ελέγξω. Έχουμε μία ένδειξη κάποιας ανταπόκρισης, πάμε κάπως καλύτερα απ’ ό, τι περιμέναμε σε αφορά την εθελοντική αποκάλυψη εισοδημάτων.
2. Στο προσεχές διάστημα, θέτουμε σε λειτουργία την Εφαρμογή Αυτοματοποιημένου Ελέγχου Προσαύξησης Περιουσίας, μέσω της οποίας θα αντλούνται από τους ελεγκτές -χρήστες:
Τα πρωτογενή δεδομένα, που απέστειλαν τα πιστωτικά ιδρύματα σε ενιαίο κωδικολόγιο το οποίο φτιάχτηκε από στελέχη της ΑΑΔΕ σε συνεργασία με τα πιστωτικά ιδρύματα
Τα δηλωθέντα εισοδήματα του εκάστοτε ελεγχόμενου, για την περίοδο που ελέγχεται, ώστε όλα αυτά να μπουν σε
μία αυτοματοποιημένη επεξεργασία των δεδομένων (τραπεζικών και φορολογικών) με τον προσδιορισμό των πρωτογενών καταθέσεων, για κάθε ελεγχόμενο, μέσω αυτοματοποιημένων ελεγκτικών εντολών, μέσω queries, ώστε να φτάνουμε σε αυτά που έχουν φορολογικό ενδιαφέρον για μας.
Ήδη, έχουμε τρέξει το σύστημα σε πιλοτική λειτουργία, από την οποία δεν διαπιστώθηκαν αστοχίες στις παραμέτρους του λογισμικού, οι οποίες λαμβάνουν υπόψη τις συναλλαγές των επενδυτικών προϊόντων, μέσω των κινήσεων των καταθετικών λογαριασμών. Εξαιρούνται, επίσης, δάνεια απ’ όλες αυτές τις κινήσεις.
Κυρίες και κύριοι,
Επειδή έχουν γραφτεί και ειπωθεί ουκ ολίγα για το συγκεκριμένο λογισμικό, σε αυτό το σημείο θα ήθελα να ξεκαθαρίσω το εξής:
Το αποτέλεσμα των μαζικών διαφορών συνιστά αρχική εκτίμηση ενδεχόμενων διαφορών μεταξύ πρωτογενών καταθέσεων και δηλωθέντων εσόδων και όχι ολοκληρωμένο έλεγχο, που προσδιορίζει ποσό για την έκδοση πράξεων προσδιορισμού φόρων, ενώ ταυτόχρονα η εξατομικευμένη χρήση της Εφαρμογής από τους ελεγκτές της Α.Α.Δ.Ε συνιστά ελεγκτικό εργαλείο για την επίσπευση και αρτιότητα των διενεργούμενων ελέγχων.
Η Α.Α.Δ.Ε εργάζεται για την διάθεση της Εφαρμογής Αυτοματοποιημένου Ελέγχου Προσαύξησης Περιουσίας, η οποία είναι θέμα ημερών να παραδοθεί στις υπηρεσίες με επικαιροποιημένα δεδομένα και διαμέσου ασφαλούς διασύνδεσής της με τα υφιστάμενα πληροφοριακά συστήματα για τη βελτίωση της απόδοσης των ελεγκτικών της πόρων.
Μετά την πρώτη πιλοτική εκπαίδευση 131 ελεγκτών το φθινόπωρο του 2016, από Δευτέρα ξεκινά η πρώτη σειρά πιστοποιημένων εκπαιδεύσεων από το ΕΚΔΔΑ για την ορθή λειτουργία και εφαρμογή του λογισμικού αυτού.
Επιπλέον, η Α.Α.Δ.Ε στοχεύει στη βέλτιστη αξιοποίηση των αποτελεσμάτων των μαζικών διαφορών, έτσι ώστε να κατευθύνονται ορθότερα οι περιορισμένοι πόροι, που διαθέτει, και πάντα με γνώμονα την αύξηση των Δημοσίων Εσόδων.
Πρόκειται, τέλος, για εφαρμογή, που υλοποιήθηκε με ίδιους πόρους της Α.Α.Δ.Ε. και η πληρότητα, ορθότητα και επεξεργασία των δεδομένων, που παρέχονται, συνιστούν την πλέον ολοκληρωμένη προσέγγιση, η οποία έχει πραγματοποιηθεί έως σήμερα.
3. Ευελπιστούμε μέχρι το καλοκαίρι να έχουμε ολοκληρώσει την πρώτη έμμεση τεχνική ελέγχου για τις επιχειρήσεις (μικτού περιθωρίου κέρδους). Οι σχετικές εργασίες είναι σε προχωρημένο βαθμό και στο προσεχές διάστημα σχεδιάζουμε να τις προσομοιώσεις εφαρμογής της σε πραγματικά δεδομένα σε συγκεκριμένους κλάδους επιχειρήσεων.
Προτεραιότητα Νο 2
Μετεγκατάσταση Επιχειρήσεων σε γειτονικές χώρες με προνομιακό φορολογικό καθεστώς. Το θέμα αυτό απασχολεί πολλές επιχειρήσεις και κυρίως υγιείς επιχειρήσεις.
Η επεξεργασία των στοιχείων, που έχουμε στη διάθεσή μας έχει προχωρήσει σημαντικά και οι κεντρικές υπηρεσίες μας ετοιμάζουν ειδικές οδηγίες προς τις ελεγκτικές υπηρεσίες, με έμφαση στην αξιοποίηση όλων των διατάξεων του εσωτερικού Δικαίου, του Δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των συμβάσεων αποφυγής διπλής φορολογίας, που οδηγούν στην παράκαμψη των καταχρηστικών πρακτικών των φορολογουμένων για φορολογικούς σκοπούς και την αποκάλυψη της πραγματικής συναλλακτικής συμπεριφοράς τους.
Αν χρειαστεί, θα αναλάβουμε και τις κατάλληλες πρωτοβουλίες σε διεθνές επίπεδο για την καταπολέμηση του φαινομένου της πλασματικής μετεγκατάστασης. Τη φορολογική μας γειτονιά την ξέρετε όλοι, βρισκόμαστε σε συνθήκες άνισου ανταγωνισμού. Δεν μπορούμε να απαγορεύσουμε τη μετεγκατάσταση, όμως ως φορολογική διοίκηση είμαστε υποχρεωμένοι να καταπολεμήσουμε την πλασματική μετεγκατάσταση.
Διότι, το κλειδί σε όλα αυτά είναι η ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας και η ανάληψη των σχετικών πρωτοβουλιών.
Προτεραιότητα Νο 3
Λαθρεμπόριο
Το 2016 ήταν μια καλή χρονιά για τους ελέγχους των καπνικών προϊόντων. Τα αποτελέσματα του 2016 είναι σημαντικά βελτιωμένα σε σχέση με το 2015, καθώς πέρυσι, σε σχέση με το 2015, ο αριθμός των ελέγχων αυξήθηκε κατά περίπου 40% και το ποσό βεβαίωσης αυξήθηκε κατά 125,4% (357,8 εκατομμύρια ευρώ το 2016, έναντι 158,7 μόνο εκατομμυρίων ευρώ το 2015, σύμφωνα με τα επικαιροποιημένα στοιχεία).
Εντυπωσιακές είναι και οι κατασχέσεις τσιγάρων, που πραγματοποιήθηκαν από την Τελωνειακή Υπηρεσία, αυξήθηκαν το 2016 κατά 40% περίπου σε σχέση με το 2015.
Ως προς τους ελέγχους στα καύσιμα, το 2016 πραγματοποιήθηκαν 12.018 έλεγχοι έναντι 8.859 το 2015, δηλαδή ο αριθμός των ελέγχων αυξήθηκε κατά 35% περίπου.
Ως προς τις κατασχέσεις ποσοτήτων καυσίμων, κι εκεί αύξηση αφού οι Τελωνειακές Αρχές το 2015 κατάσχεσαν 4.335 λίτρα υγρών καυσίμων, ενώ το 2016 αντίστοιχα 5.020 λίτρα, μη συμπεριλαμβανομένων ποσοτήτων, όπως φυσικό αέριο και χημικούς διαλύτες. Πρέπει πάντως να πω ότι σε περίπτωση χρήσης νοθευμένου καυσίμου, το καύσιμο δεν κατάσχεται με ενδείξεις ή με μακροσκοπική ανάλυση κατά τη στιγμή του ελέγχου, αλλά μετά την μέτρηση των ποσοτήτων απαιτείται η λήψη δείγματος και η διεξαγωγή επίσημης χημικής ανάλυσης, τα αποτελέσματα της οποίας εκδίδονται σε μεταγενέστερο του ελέγχου χρόνο. Συνεπώς, το σύνηθες στους ελέγχους καυσίμων είναι ότι, σε περίπτωση που από τον εργαστηριακό έλεγχο διαπιστωθεί ότι το καύσιμο είναι νοθευμένο, το αντικείμενο της λαθρεμπορίας θεωρείται «διαφυγόν την κατάσχεση» και εκτός από το πολλαπλό τέλος καταλογίζονται στον παραβάτη και οι φόροι που αναλογούν στη συνολική ποσότητα του νοθευμένου καυσίμου, όπως αυτή μετρήθηκε κατά τον έλεγχο.
Από τις αρχές του 2017, έχει τεθεί σε εφαρμογή νέο επιχειρησιακό σχέδιο ελέγχου καυσίμων στο οποίο προβλέπεται αύξηση του αριθμού των ελέγχων με εκτεταμένο αριθμό δειγματοληψιών, σε συνεργασία των χημικών και τελωνειακών υπηρεσιών. Περιμένουμε πολύ καλύτερα αποτελέσματα σε σχέση με πέρυσι.
Εδώ θα ήθελα να διευκρινίσω το εξής:
Για το ύψος του λαθρεμπορίου στον τομέα των καυσίμων, έχουν δημοσιευθεί κατά καιρούς πολλές μελέτες και έρευνες που αποτυπώνουν, πολυποίκιλα ποσά διαφυγόντων δασμών και φόρων, η αλήθεια είναι με σημαντικές αποκλίσεις στις εκτιμήσεις τους, τα οποία πιθανολογούμε ότι οφείλονται στον διαφορετικό ορισμό και το αναλυτικό πλαίσιο του όρου “λαθρεμπορία” και της ακολουθούμενης μεθοδολογίας μέτρησης των επιπτώσεων.
Σε κάθε περίπτωση, τέτοιου είδους μελέτες, καθώς και στοιχεία, που μας διατίθενται από το εξωτερικό ή τις Υπηρεσίες μας, αποτελούν αντικείμενο μελέτης, προκειμένου να θεμελιώσουμε ή να ανασχεδιάσουμε την επιχειρησιακή μας δράση στον τομέα των ελέγχων στα υγρά καύσιμα.
Στο ίδιο πλαίσιο πάταξης του λαθρεμπορίου εντάσσεται και η ιχνηθέτηση των καυσίμων. Προς το σκοπό αυτό, και στοχεύοντας στη διαφάνεια των σχετικών διαδικασιών, στις αρχές Απριλίου περιμένουμε τις επιχειρήσεις που παράγουν ιχνηθέτες καυσίμων να έρθουν σε ειδική παρουσίαση να παρουσιάσουν στα αρμόδια στελέχη της ΑΑΔΕ, του Υπουργείου Οικονομικών και των συναρμοδίων υπουργείων τις τεχνολογικές τους προτάσεις στον τομέα των ιχνηθετών.
Επίσης, η εντατικοποίηση των ελέγχων για την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου συνεχίζεται με την ανάπτυξη 10 Κινητών Ομάδων Ελέγχου σε όλη την επικράτεια (Πειραιάς, Θεσσαλονίκη, Σέρρες, Ηγουμενίτσα, Πάτρα, Ξάνθη, Λάρισα, Δράμα, Ηράκλειο και Κομοτηνή) και την αποτελεσματικότερη λειτουργία των δύο Θαλάσσιων Ομάδων Ελέγχου στην ΕΛΥΤ Αττικής.
Στην ίδια στρατηγική εντάσσεται και η πρωτοβουλία μας για κοινά φορολογικά και τελωνειακά κλιμάκια στην Βόρεια Ελλάδα, αρχίζοντας από τον Προμαχώνα, και συνεχίζοντας προσεχώς με την Εξοχή και το Ορμένιο, τις δύο συνοριακές διελεύσεις με τη Βουλγαρία, με στόχο την αντιμετώπιση του φαινομένου αποφυγής υποβολής δηλώσεων ΦΠΑ.
Τέλος, πολλά περιμένουμε από τη λειτουργία του Διυπουργικού Συντονιστικού Επιχειρησιακού Κέντρου (ΣΕΚ) καταπολέμησης της λαθρεμπορίας που θα συγκροτηθεί πολύ σύντομα στην ΑΑΔΕ και το οποίο αποσκοπεί στην ανάπτυξη μιας μεθοδολογίας ελέγχου στη ροή προϊόντων, εγγράφων και χρήματος που θα αναδείξουν οργανωμένα δίκτυα λαθρεμπορίου.
Η στελέχωση και η στέγαση των υπηρεσιών ξεπέρασαν τα εμπόδια.
Προτεραιότητα Νο 4
Καθημερινή φοροδιαφυγή
Σχεδιάζουμε ένα πανελλαδικό σύστημα επιτόπιων ελέγχων, το οποίο θα ασχολείται τόσο με την καθημερινή φοροδιαφυγή, με διαρκείς ελέγχους – στοχευμένους και μη – και ακόμα πιο εντατικούς από όσους πραγματοποιούνται σήμερα, όσο και με πιο σοβαρές υποθέσεις κυκλωμάτων φοροδιαφυγής στο εμπόριο και στις υπηρεσίες.
Αυτή τη λειτουργία επιτελούν οι Υ.Ε.Δ.Δ.Ε. και οι Δ.Ο.Υ. Πρέπει όμως να ξεκαθαρίσουμε τις αρμοδιότητες μεταξύ τους. Να υπάρχουν υπηρεσίες που ασχολούνται αποκλειστικά με ελέγχους και υπηρεσίες που να ασχολούνται με έρευνες. Θα πρέπει δε οι υπηρεσίες να εξοπλιστούν με μέσα και ανθρώπινο δυναμικό.
Στόχος μας είναι να περάσουμε το μήνυμα ότι η φορολογική διοίκηση είναι και θα είναι πανταχού παρούσα, ώστε να διασφαλίσει – θα το ξαναπώ – ίσους όρους ανταγωνισμού μεταξύ του επιχειρείν.
Τα πρώτα δείγματα της προσέγγισής μας τα έχετε ήδη δει από το καλοκαίρι, όπου κάναμε το αυτονόητο, εφαρμόζοντας το νόμο, που ισχύει εδώ και χρόνια, και αφορά στην προσωρινή αναστολή λειτουργίας των επιχειρήσεων, που φοροδιαφεύγουν.
Εδώ, πρέπει να σας πω ότι πρόκειται για νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο σίγουρα χρήζει βελτιώσεων, στην κατεύθυνση της ενοποίησης και εξορθολογισμού των επιμέρους διαδικασιών επιβολής κυρώσεων και του χρόνου επιβολής τους. Είναι κάτι πάνω στο οποίο έχουμε δουλέψει εντατικά μαζί με το υπουργείο Οικονομικών και πιστεύω ότι έχουμε καταλήξει στις αναγκαίες αλλαγές, ελπίζοντας ότι θα δούμε τις δούμε νομοθετικά ενταγμένες στο πλαίσιο λειτουργίας μας.
Προτεραιότητα Νο 5
Διαφάνεια, Διαφάνεια, Διαφάνεια
Η φορολογική διοίκηση οφείλει να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο ανοιχτή προς τους φορολογούμενους.
Οι πολίτες δικαιούνται να γνωρίζουν όχι μόνο το πολύ απλό, δηλαδή τι πληρώνουν και γιατί το πληρώνουν, αλλά και το σκεπτικό των αποφάσεων, τις οποίες λαμβάνουμε…
…Αποφάσεις, οι οποίες σχετίζονται με την απονομή δικαιοσύνης και την αποκατάσταση συχνά στρεβλών και λανθασμένων προσεγγίσεων, σε ό,τι αφορά τη διαδικασία ελέγχων των μεγάλων υποθέσεων.
Γι’ αυτό και δημοσιεύουμε στην ιστοσελίδα μας κάθε υπόθεση της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών, χωρίς ονόματα, φυσικά.
Ήδη η Δ.Ε.Δ. σημείωσε σημαντική πρόοδο για το 2016. Πήρε και διεθνή εύσημα και για την αύξηση του ποσοστού των υποθέσεων που εξετάζει και για την εναρμόνιση των αποφάσεών της με τη νομολογία των δικαστηρίων.
Επίσης, στο νέο πλαίσιο διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού, το οποίο σχεδιάζουμε, εντάσσουμε και την αξιολόγηση των ίδιων των ελεγκτών.
Ένα πρόγραμμα scoring, το οποίο θα βαθμολογεί, με απόλυτα αντικειμενικά κριτήρια, τους ελεγκτές, για τις υποθέσεις, τις οποίες έχουν αναλάβει: Πόσες έφεραν σε πέρας, σε ποιο χρόνο και με τι αποτελέσματα.
Όλα αυτά, γιατί επιδιώκουμε να εδραιώσουμε μια σχέση εμπιστοσύνης με όλους τους φορολογούμενους:
Φυσικά πρόσωπα και Επιχειρήσεις.
Κυρίες και κύριοι,
Διάβαζα την Κυριακή στην Καθημερινή ένα ενδιαφέρον άρθρο του προέδρου της Εθνικής Τράπεζας, του κυρίου Παναγιώτη Θωμόπουλου.
Σε αυτό, αναφέρει μεταξύ άλλων, ότι «η νέα Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων θα προσφέρει πολλαπλά στην ελληνική οικονομία και κοινωνία, εάν δώσει προτεραιότητα στο σπάσιμο του φαύλου κύκλου, που πηγάζει από προβληματικές νοοτροπίες».
Αυτός λοιπόν είναι και ο δικός στόχος. Να σπάσουμε το φαύλο κύκλο της δυσπιστίας μεταξύ διοίκησης και φορολογουμένων, με ισονομία, διαφάνεια και δικαιοσύνη.
Δεν κουράζομαι να το επαναλαμβάνω, το σύνθημα είναι ένα: Δεν χαριζόμαστε σε κανέναν, δεν αδικούμε κανέναν.
Και αυτό προσπαθούμε να κάνουμε, δίνοντας έμφαση, παράλληλα με όσα ανέφερα παραπάνω, στην εκπαίδευση και αξιολόγηση του προσωπικού μας σε ένα σύγχρονο σύστημα βαθμολογίου και μισθολογίου και την εκπόνηση στρατηγικής και επιχειρησιακού σχεδίου πληροφορικής, καθώς μπαίνουμε σε εποχή big data.
Και σε αυτή μας την προσπάθεια, θέλουμε τις επιχειρήσεις, όλους εσάς δηλαδή, δίπλα μας, γιατί η δική σας εμπειρία θα είναι πολύτιμη.
Σας ευχαριστώ.
