H ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ βρίσκεται προ του κλεισίματος… Ξεπερνώντας τα ποιος φταίει, αν και είναι μάλλον φανερό πως την κύρια βαρύτητα την φέρει η πλευρά των βασικών μετόχων – διοίκησης, αφού σε κάθε επιχείρηση η πλευρά των μετόχων – διοίκησης είναι που λαμβάνει τις αποφάσεις και διοικεί ανάλογα, ξεχωρίζοντας θετικά ή αρνητικά την επιχείρηση από τον ανταγωνισμό.
Δεν ασχολούμαστε λοιπόν με το ποιος φταίει, διότι είναι άτοπο· δεν διορθώνει την κατάσταση. Ιδίως όταν το θεσμικό πλαίσιο δεν συνδέει τις υποχρεώσεις μιας εταιρίας με την προσωπική περιουσία των βασικών μετόχων και φτάνουμε στο σημείο η εταιρία να κλείνει, αλλά οι βασικοί μέτοχοι να ευημερούν. Καλώς ή κακώς και προφανώς το δεύτερο, έτσι έχει η κατάσταση και αυτή δεν αλλάζει.
Ναι θα πουν κάποιοι αλλά φταίει η κατάσταση της αγοράς, που όντας σε ύφεση και με περιβάλλον εξαιρετικά δύσκολο, βγάζει εκτός πολλές επιχειρήσεις. Άλλωστε η ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ δεν είναι η πρώτη στην οποία είχαμε μια τέτοια δυσμενή εξέλιξη. Θα μπορούσαν να επιχειρηματολογήσουν αναφέροντας ότι και άλλη εταιρία, μία αρκετά μεγάλη αλυσίδα λιανικής, στον τομέα των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών, η ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ έκλεισε πριν λίγο καιρό.
Κανείς δεν αμφιβάλλει ότι η οικονομία και η αγορά είναι δύσκολη και το κράτος, διατηρεί με την υπερφορολόγηση των πάντων, την κατάσταση δύσκολη. Όμως θα αντιεπιχειρηματολογούσα ότι στο ίδιο περιβάλλον δραστηριοποιείται π.χ. η ΠΛΑΙΣΙΟ COMPUTERS, η οποία πάει μια χαρά και πριν λίγο καιρό, άνοιξε νέο υπερκατάστημα στην περιοχή της Δάφνης. Αφού το περιβάλλον λοιπόν είναι ίδιο και η μία επιχείρηση έκλεισε και η άλλη διατηρείται σε μια καλή κατάσταση, τότε αναπόφευκτα καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η Διοίκηση κάνει την διαφορά.
Εν πάση περιπτώσει δεν ασχολούμαστε άλλο με το ποιος φταίει αφού δεν έχει χρηστικότητα ή ουσία (επειδή δεν μπορεί να γίνει τίποτα και ο χρόνος δεν γυρίζει πίσω). Θα ασχοληθούμε με το τι μπορεί να γίνει τώρα, στη συνέχεια, που αυτό έχει ίσως ουσία.
Ναι μεν η αγορά είναι σαφέστατα δύσκολη έως και εχθρική για το επιχειρείν. Αυτό είναι σαφές· το γνωρίζουμε όλοι μας. Το κράτος αντί να βοηθάει να ενισχύσει την επιχειρηματικότητα, της στέκεται εμπόδιο, κυρίως μέσω της υψηλότατης άμεσης και έμμεσης φορολογίας. Τώρα δε, κροκοδείλια δάκρυα χύνονται από όλες τις πλευρές για την υπόθεση της ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ. Αλλά δεν παύει αυτό να είναι ένα θέατρο διότι το να κλαις αφού επήλθε η καταστροφή τι νόημα έχει;
Μιλάμε ίσως για την μεγαλύτερη αλυσίδα super market στην Ελλάδα, με χιλιάδες εργαζόμενους. Εάν η επιχείρηση κλείσει, όχι μόνο θα προστεθούν αρκετοί χιλιάδες στους ανέργους, αλλά θα υπάρξουν αλυσιδωτές αρνητικές αντιδράσεις προς την μεριά των προμηθευτών της επιχείρησης, κάτι που βεβαίως θα διευρύνει τις αρνητικές συνέπειες στην αγορά και σαν να μην έφτανε αυτό, θα αρχίσουν να απαξιώνονται όλες οι υφιστάμενες μεγάλες και ευρείες υποδομές (ακίνητα, εξοπλισμός) της ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ.
Το κράτος μέχρι σήμερα, το μόνο που έχει κάνει σε “αντίστοιχες” περιπτώσεις, ήταν να δώσει στους εργαζόμενους επιχειρήσεων που έκλεισαν κάποιο μικρό επίδομα για ορισμένο χρόνο και να κάνει κάποιο “στοχευμένο” πρόγραμμα κατάρτισης – επανένταξης στην εργασία των εργαζομένων. Βάλαμε δε την λέξη αντίστοιχες σε εισαγωγικά, διότι η περίπτωση της ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ δεν συγκρίνεται στην ουσία με άλλες, καθώς είναι με διαφορά πολύ μεγαλύτερη. Η περίπτωση της ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ με άλλα λόγια είναι διαφορετική και βέβαια όταν ο τρόπος που ενεργούσε το κράτος για να βοηθήσει τους εργαζόμενους άλλων επιχειρήσεων που έκλεισαν, είναι σαφώς ανεπαρκής, κατανοεί κανείς ότι στην περίπτωση της ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ είναι καταδικασμένος από την αρχή.
Αφού το deal με τον ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗ δεν προχώρησε, η ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ δείχνει να έχει έρθει προ τετελεσμένων. Η εταιρία κινδυνεύει με κλείσιμο με όλες τις αρνητικές συνέπειες που προαναφέραμε. Η υπόθεση δεν είναι συνηθισμένη και ως μη συνηθισμένη απαιτεί και μη συνηθισμένη αντιμετώπιση.
Προτείνω λοιπόν το εξής: Η επιχείρηση να περάσει στα χέρια των εργαζομένων, ναι, αυτών των χιλιάδων εργαζομένων. Η νομική φόρμουλα και ο τρόπος βρίσκεται, θέληση να υπάρχει. Όλοι αυτοί οι χιλιάδες εργαζόμενοι να γίνουν μέτοχοι της ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ. Θα πρέπει βεβαίως να συμφωνήσουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι αλλά γιατί να μην συμφωνήσουν;
Δεν είχαν πρόβλημα να είναι υπάλληλοι και θα έχουν πρόβλημα να γίνουν συνεταίροι (με τους συναδέλφους τους) στην μεγαλύτερη αλυσίδα super market στην Ελλάδα, στην οποία ούτως ή άλλως δούλευαν μέχρι σήμερα και γνωρίζουν την λειτουργία της;
Και εάν δεν συμφωνήσουν, ποια είναι η εναλλακτική τους; Η ανεργία; Χειρότερη μας φαίνεται ως εναλλακτική.
Άλλωστε οι εργαζόμενοι θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους, αφενός ότι γνωρίζουν ήδη την λειτουργία της επιχείρησης, ο καθένας από το πόστο του, αφετέρου το γεγονός ότι τώρα θα απουσιάζει κάποιος μεγαλομέτοχος όπως ήταν η οικογένεια Μαρινόπουλων, που καρπώνονταν ένα σημαντικό μέρος του κέρδους. Γιατί να μην καρπωθούν οι εργαζόμενοι το κέρδος αυτό;
Σε αυτό το σημείο αναφέρω ότι υπάρχει προηγούμενο ιδρύσεως εταιρίας και μάλιστα εδώ, στην Ελλάδα πριν αρκετά χρόνια, από χιλιάδες (μικρο)μετόχους. Πρόκειται για την ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ που θα την θυμάστε οι παλαιότεροι και που εδώ και αρκετά χρόνια εξαγοράστηκε και απορροφήθηκε από την Eurobank. Όταν ιδρύθηκε λοιπόν η ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ και ήταν και τράπεζα, ιδρύθηκε αποτελούμενη από χιλιάδες μετόχους. Γιατί να μην γίνει για την ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ;
Ναι, η προτεινόμενη λύση έχει ρίσκο αλλά ποιος και όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά παντού, επιχειρεί χωρίς να λαμβάνει κάποιο ρίσκο; Αναλαμβάνουν λοιπόν οι εργαζόμενοι ένα ρίσκο, αλλά μπορούν να επιβραβευθούν με το να αποκομίζουν και τα κέρδη που πριν κατέληγαν στην οικογένεια των βασικών μετόχων.
Ναι, η αγορά είναι δύσκολη, αλλά μιλάμε για μια επιχείρηση super market και μάλιστα παλαιότατη, ήδη καταξιωμένη στους καταναλωτές, στημένη με όλες τις υποδομές. Είναι η ευκαιρία να γίνουν, από απλά εργαζόμενοι που είναι αντιμέτωποι με την ανεργία, εταίροι και εργαζόμενοι ταυτόχρονα.
Ταχύρυθμη επαγγελματική κατάρτιση Ευεπιχειρείν!
• Εννοείται ότι το κράτος θα πρέπει να σταθεί αρωγός σε μια τέτοια προσπάθεια: Πως; Δίδοντας κάποια κονδύλια, που λίγο – πολύ ούτως ή άλλως θα έδινε για να επιδοτήσει για ολίγο τους άνεργους και μετά από λίγο, αν όχι όλοι, ωστόσο πολλοί από τους εργαζόμενους, να είναι ξανά άνεργοι.
Είναι καλύτερα λοιπόν για το κράτος να κλείσει η επιχείρηση με όλες τις αρνητικές συνέπειες που περιγράψαμε πιο πάνω (συν τους απολεσθέντες φόρους που θα εισέπραττε από την λειτουργία της), από το να την υποστηρίξει κάπως αρχικώς, έτσι ώστε να συνεχίσει να λειτουργεί;
Λέμε ξανά, ότι το βασικό είναι η θέληση. Ο τρόπος βρίσκεται…
• Εννοείται ότι σε αυτήν την προσπάθεια, θα πρέπει να σταθούν αρωγοί οι πιστώτριες τράπεζες, αφού μόνο η συνέχιση της ομαλής λειτουργίας της ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ εξασφαλίζει καλύτερα τα συμφέροντά τους. Θα πρέπει όμως προφανώς και οι πιστώτριες τράπεζες να βοηθήσουν ενεργά, είτε κάνοντας κάποιο haircut στο συσσωρευμένο χρέος της Εταιρίας, είτε δίδοντας άλλου είδους ουσιαστικές διευκολύνσεις, όπως π.χ. επιμήκυνση του χρέους κλπ.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι εάν οι πιστώτριες τράπεζες δεν βοηθήσουν ενεργητικά και ουσιαστικά, την συνέχιση της λειτουργίας της ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ και η επιχείρηση κλείσει, μάλλον θα ζημιωθούν διότι τι θα βγάλουν πραγματικά από την εκκαθάριση της επιχείρησης, σε μια τέτοια αγορά;
Άρα στην μία περίπτωση, που θα διευκολύνουν ουσιαστικά την συνέχιση της ομαλής λειτουργίας της επιχείρησης, οι πιστώτριες τράπεζες δεν χάνουν, ενώ αν η ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ κλείσει, χάνουν.
• Εννοείται επιπλέον ότι σε αυτή την προσπάθεια, θα πρέπει να συμμετάσχουν και οι προμηθευτές της ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ, αν όχι όλοι, τουλάχιστον οι μεγαλύτεροι. Αν η ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ κλείσει, τότε οι προμηθευτές αυτοί θα ζημιωθούν αφού θα χάσουν βασικά τα οφειλόμενα και θα χάσουν και έναν μεγάλο πελάτη ενώ εξυπακούεται ότι εάν συνεχίσει να λειτουργεί, διατηρούν έναν μεγάλο πελάτη και κερδίζουν. Και οι προμηθευτές, τουλάχιστον οι μεγάλοι, θα πρέπει να παράσχουν στο όλο εγχείρημα, ουσιαστικές διευκολύνσεις στην ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ.
Όμως το όλο εγχείρημα είναι μεγάλο και πολύπλοκο καθώς απαιτεί την συμφωνία και συνεργασία όλων των μερών: και των εργαζομένων, και του κράτους, και των πιστωτριών τραπεζών και των προμηθευτών.
Όμως εάν δεν το κάνουν, είναι σαφές ότι όλοι τους θα χάσουν και θα ζημιωθούν.
Από την άλλη, εάν προχωρήσουν σε αυτήν την προτεινόμενη λύση, τότε όλοι δεν χάνουν ενώ διατηρούν την δυνατότητα κέρδους αρκετά ζωντανή.
Από την μια μεριά λοιπόν έχουμε την σίγουρη ζημιά για όλους, ενώ από την άλλη μεριά έχουμε πιθανό κέρδος για όλους.
Δεν αξίζει λοιπόν να γίνει η προσπάθεια; Ναι, θα είναι δύσκολο. Και λοιπόν; Όλοι αυτοί οι εμπλεκόμενοι, είναι μόνο για εύκολα; Η εποχή που ζούμε είναι δύσκολη, μην περιμένουν ευκολίες. Και το δύσκολο είναι δύσκολο αλλά όχι αδύνατο.
Ας πάρουν οι εργαζόμενοι το μέλλον στα χέρια τους. Η κυβέρνηση, που λέει μάλιστα ότι είναι και αριστερών πεποιθήσεων, ας γίνει ο ενεργός αρωγός της εν λόγω προσπάθειας, συντονίζοντας όλες τις απαιτούμενες δράσεις μεταξύ των εμπλεκομένων, προκειμένου να ολοκληρωθεί το εγχείρημα που δίδει ελπίδα, έναντι του βέβαιου θανάτου.
Επιπρόσθετα και για να γίνει κατά τι ολιγότερο δύσκολο το εγχείρημα, θα μπορούσε να προωθηθεί η λύση που περιγράφηκε + έναν στρατηγικό συνεταίρο. Ο στρατηγικός συνεταίρος θα μπορούσε να ήταν η ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗΣ που στην προκειμένη περίπτωση, θεωρώ ότι δεν θα κολλούσε π.χ. σε καμιά επιτροπή ανταγωνισμού ή ό,τι άλλο, αφού δεν θα γίνονταν αποκλειστικός μέτοχος της ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ αλλά θα γίνονταν π.χ. κατά 49% και το άλλο 51% στους εργαζόμενους. Θα μπορούσε ακόμα – ακόμα να αναζητηθεί συνεργάτης στην Carrefour ας αποχώρησε πριν σχετικά λίγο καιρό: είναι πολύ ισχυρός «παίχτης» και γνωρίζει την ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ και την ελληνική αγορά. Προφανώς όμως, για να ξαναμπεί όταν πριν λίγο καιρό βγήκε, θα πρέπει το ποσοστό έως 49% να εισφερθεί στην Carrefour με τρόπο που να είναι πραγματικά ελκυστικό. Όπως είπαμε θέληση χρειάζεται και ο τρόπος βρίσκεται.
Ας πάψουν λοιπόν τα κροκοδείλια δάκρυα για την ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ. Ας πάψουν λοιπόν οι μεμψιμοιρίες. Με δάκρυα και μεμψιμοιρίες δεν πετυχαίνεις τίποτα. Με δράσεις πετυχαίνεις και με το να σκέφτεσαι όταν χρειάζεται, ολίγον τι ασύμβατα.
Ας προωθήσουν την ιδέα προς την πολιτεία οι εργαζόμενοι ή ας κάτσουν με σταυρωμένα χέρια σε έναν Τιτανικό που βυθίζεται…
Παναγιώτης Σοφιανόπουλος
Οικονομολόγος
