Γιατί ο Τάφος στην Αμφίπολη δεν θα είναι συλημένος: Η ανασκαφή συνεχίζεται, βέβαια με προσοχή και επιστημονικά, έτσι ώστε να διασφαλίζονται αυτά που έρχονται στην επιφάνεια και στο φως του ηλίου έπειτα από αιώνες στο σκοτάδι, κάτωθεν του χώματος.
Λόγω του γενικότερου ενδιαφέροντος, στο παρόν άρθρο, θα σας αναφέρουμε γιατί θεωρούμε πιθανότερο ο Τάφος να μην είναι συλημένος. Εννοείται ότι και συλημένος να είναι, η αρχαιολογική του αξία είναι τεράστια, αλλά οπωσδήποτε, εάν είναι και ασύλητος, μπορούμε να μιλάμε για Το αρχαιολογικό εύρημα του 21ου αιώνα.
Πολλοί και μεταξύ των οποίων και εμείς, υπέθεσαν ότι επειδή οι Σφίγγες είναι ακέφαλες, ότι ο Τάφος είναι συλημένος, καθώς με την λογική, όποιοι θα αποσπούσαν τα κεφάλια των Σφιγγών, οπωσδήποτε, θα επιθυμούσαν και την είσοδό τους στον Τάφο, για να ληστέψουν και το εσωτερικό περιεχόμενο.
Οι Σφίγγες όμως, είναι εξωτερικά του Τάφου, που σημαίνει ότι εφόσον δεν ήταν θαμμένες (όταν αποσπάστηκαν οι κεφαλές τους), εφόσον δεν τις κάλυπτε χώμα και φαίνονταν στην επιφάνεια, όποιος απέσπασε τις κεφαλές τους, το έκανε διότι προφανώς ήταν εύκολο: για την ακρίβεια δεν είχε καμία δυσκολία (δεν χρειάζονταν να σκάψει, δεν χρειάζονταν να τρυπήσει), καθώς βρίσκονταν στην επιφάνεια και εξωτερικά του Μνημείου.
Άρα, κάποιοι απέσπασαν τις κεφαλές: τις απέσπασαν διότι οι κεφαλές, σκάβοντας σήμερα οι αρχαιολόγοι δεν βρέθηκαν. Πιθανότατα, όποιοι τις απέσπασαν, το έκαναν διότι το υλικό τους δεν θα ήταν απλώς μαρμάρινο, αλλά ενδεχομένως πολύτιμο και ένθετες. Άρα έβγαλαν τις ένθετες κεφαλές που τους ενδιέφεραν ως πολύτιμες και άφησαν το υπόλοιπο γλυπτό των Σφιγγών στη θέση τους.
Την στιγμή που έγινε η απόσπαση των κεφαλών των Σφιγγών, λογικά αυτές δεν ήταν καλυμμένες με χώμα, προεξέχοντας μόνο οι κεφαλές οι οποίες και αποσπάστηκαν, διότι εάν το υπόλοιπο σώμα τους ήταν καλυμμένο με χώμα, εάν οι τυμβωρύχοι έβλεπαν στην επιφάνεια τις κεφαλές και ενδιαφέρονταν και για το υπόλοιπο γλυπτό, δεν θα ήταν δύσκολο να σκάψουν λίγο, έτσι ώστε να αποκαλύψουν ολόκληρο το γλυπτό και να το αποσπάσουν ολόκληρο.
Επομένως, όταν αποσπάστηκαν οι κεφαλές των Σφιγγών, ήταν ολόκληρες οι Σφίγγες στην επιφάνεια, και πιθανολογούμε ολόκληρο ή σχεδόν ολόκληρο το Μνημείο.
Από τους Ρωμαίους, πιθανολογούμε ότι είναι πολύ μικρές οι πιθανότητες να αποσπάστηκαν οι κεφαλές διότι οι Ρωμαίοι, έχοντας τις ίδιες δοξασίες με τους Έλληνες, προφανώς θεωρούσαν ιεροσυλία να διαπράξουν σε έναν τάφο ή ναό, κάτι τέτοιο (taxcoach.gr). Άλλωστε αγάλματα πολύτιμα, όπως τα χρυσελεφάντινα της Αθηνάς στον Παρθενώνα και του Διός στην Ολυμπία, οι Ρωμαίοι δεν τα διέλυσαν ούτε τα μετέφεραν στην Ρώμη, ενώ θα μπορούσαν μέσα στους αιώνες κυριαρχίας τους, να το κάνουν εύκολα και χωρίς να τους πειράξει κανείς. Ναι, οι Ρωμαίοι έπαιρναν αγάλματα από τις κατακτημένες χώρες για να κοσμούν τις βίλες των αυτοκρατόρων τους ή των ισχυρών ανδρών τους, αλλά έπαιρναν αγάλματα από δημόσιους χώρους (π.χ. δρόμους, πλατείες) ή κατοικίες αλλά όχι από ιερά και τάφους.
Επομένως η πιθανότητα να απέσπασαν τα κεφάλια των Σφιγγών, Ρωμαίοι, είναι σχεδόν μηδαμινή. Θα μπορούσαν όμως οι κεφαλές των Σφιγγών να αποσπούνταν, ιδίως εάν ήταν από κάποιο πολύτιμο υλικό κατά τους χρόνους ύφεσης της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, όταν επέδραμαν στην Βαλκανική και Ελλάδα, βαρβαρικά φύλα ή και κατά τους χρόνους που οι χριστιανοί άρχισαν να πληθαίνουν και απέκτησαν ισχύ και φανατισμό ως προς ο,τιδήποτε ήταν αντιπροσωπευτικό του παλαιότερου κόσμου (ιερά, τάφοι, αγάλματα).
Βέβαια, η επικράτηση των χριστιανών έγινε σταδιακά, επομένως υπήρχε μια αρκετά μεγάλη χρονική περίοδος, που υπήρχαν και χριστιανοί και μάλιστα ζηλωτές – φανατικοί (θυμηθείτε τις καταστροφές στην Αλεξάνδρεια και αλλού) αλλά και αρκετοί που πίστευαν ακόμα στην ‘παλαιά’ θρησκεία.
Είναι λοιπόν πολύ πιθανόν, εκείνη την περίοδο που ήταν ευμετάβλητη όσον αφορά στην εξέλιξη των πραγμάτων, βάρβαροι ή χριστιανοί ζηλωτές ή συνδυασμός αυτών (πολλοί βάρβαροι είχαν ασπαστεί τον χριστιανισμό) να είδαν στην επιφάνεια το Μνημείο και να έσπασαν τις Σφίγγες στα φτερά τους (τα φτερά τους βρέθηκαν σπασμένα, όχι μόνο σε ένα κομμάτι ή δύο) τα οποία επειδή δεν ήταν πολύτιμα αφέθηκαν εκεί (στο Μνημείο) και οι κεφαλές τους καθώς δεν βρέθηκαν, συμπεραίνουμε εμμέσως ότι ήταν από υλικό, πολύτιμο για αυτούς και γι’ αυτό τις απέσπασαν και τις πήραν μαζί τους.
Όμως, η είσοδος του Μνημείου με το υπέρθυρο των Σφιγγών, βρέθηκε από τους αρχαιολόγους σήμερα, φραγμένο με τοίχο από μεγάλους κυβοειδείς κατεργασμένους λίθους, αλλά όχι ‘κολλημένους’ μεταξύ τους με κάποιο συνδετικό υλικό (π.χ. λάσπη) όπως συμβαίνει με τους υπόλοιπους δόμους του Μνημείου. Αυτός ο τοίχος ‘σφράγισης’ έμπροσθεν των Σφιγγών (βλ. εικόνα άνωθεν) και της εισόδου που υπάρχει κάτωθεν αυτών, είναι λογικό ότι έγινε μετά το σπάσιμο των Σφιγγών, διότι εάν το σπάσιμο των Σφιγγών είχε γίνει μετά την κατασκευή του τοίχου ‘σφράγισης’, τότε ο τοίχος ‘σφράγισης’ θα έπρεπε να ήταν τουλάχιστον μερικώς κατεδαφισμένος, πράγμα που δεν ήταν – αν ήταν θα το είχαμε μάθει από την αρχή, από τους αρχαιολόγους.
Άρα για να βρέθηκε σήμερα ο τοίχος ‘σφράγισης’ ολόκληρος, σημαίνει ότι ανορθώθηκε μετά το σπάσιμο των Σφιγγών, προφανώς από ευλαβείς ανθρώπους της εποχής που έγινε το σπάσιμο των Σφιγγών και ήθελαν να προστατέψουν το Μνημείο από περαιτέρω καταστροφή και σύληση.
Εάν την εποχή που έσπασαν τις Σφίγγες (που βρίσκονταν εξωτερικά του Μνημείου), αυτοί που τις έσπασαν είχαν μπει και εσωτερικά, τότε οι άλλοι που έφτιαξαν τον τοίχο ‘σφράγισης’ δεν θα είχαν κανέναν λόγο, να προστατέψουν με τέτοιον τρόπο το συλημένο Μνημείο: δηλαδή να ήταν ήδη συλημένο και να καθόντουσαν να το επιχωματώσουν και μπροστά από την είσοδο να ανορθώσουν έναν τοίχο ‘σφράγισης’ με μεγάλους και εξαιρετικά βαρείς κατεργασμένους λίθους, τον οποίο στην συνέχεια επιχωμάτωσαν και αυτόν.
Με άλλα λόγια, ‘θάβοντάς’ το, κατέστησαν σχεδόν αδύνατη την πρόσβαση στο Μνημείο ή τέλος πάντων, εξαιρετικά δύσκολη, καθώς θα χρειάζονταν πλέον για την σύλησή του μια πολυπληθή ομάδα με εργαλεία και εξοπλισμό.
Εάν μια τέτοια ομάδα είχε φτάσει στον Τάφο οποιαδήποτε στιγμή αργότερα, για να συλήσει τον Τάφο, τότε θα είχε αφαιρέσει το χώμα από την είσοδο (πράγμα που δεν ισχύει) όπως και αποδομήσει τον τοίχο ‘σφράγισης’ έμπροσθεν των Σφιγγών (πράγμα που δεν ισχύει).
Συνεπώς από την στιγμή που το Μνημείο ενισχύθηκε με τοίχο ‘σφράγισης’ και επιχωμάτωση από κάποιους που ήθελαν το Μνημείο να διατηρηθεί στους αιώνες, είναι σαφές ότι δεν έγινε σύλησίς του αργότερα. Η όποια δηλαδή πιθανή σύλησή του, εάν συνέβη, είναι αρχαία και οριοθετούμε το ‘αρχαία’ ως την εποχή ανόδου του χριστιανισμού, διότι μόνο μέχρι τότε υπήρχαν επίσης και ευλαβείς άνθρωποι που θα επιχειρούσαν μετά το σπάσιμο των Σφιγγών, να προστατέψουν το Μνημείο.
Μετά έγιναν σχεδόν όλοι χριστιανοί (και με καθεστώς τρομοκρατίας), επομένως οι ευλαβείς άνθρωποι και να υπήρχαν, δεν θα μπορούσαν να αφιερώσουν τόσο χρόνο που θα απαιτούνταν για την κατασκευή τοίχου ‘σφράγισης’ και επιχωμάτωση του Μνημείου, χωρίς να γίνουν αντιληπτοί (θα έπρεπε να το κάνουν εν κρυπτώ).
Οι αρχαιολόγοι τώρα, αποχωματώνοντας την είσοδο του Μνημείου, έφτασαν στον εσωτερικό διάδρομο μήκους περίπου 6 μέτρων, που ακολουθούσε την ανοιχτή είσοδο με υπέρθυρο Σφιγγών. Στο τέρμα αυτού του διαδρόμου και στο πάνω μέρος του που έχουν αποκαλύψει (διότι η Θύρα που προφανώς βρίσκεται από κάτω, δεν έχει ακόμα ανασκαφεί, έως 31 Αυγούστου), φαίνεται η ημικυκλική τοξοειδής λιθοδομή, που μετά από αυτήν, λογικά ακολουθεί το εσωτερικό του Τάφου.
Σε αυτήν την ημικυκλική τοξοειδή λιθοδομή, φάνηκε στην αριστερή γωνία, να υπάρχει σπάσιμο, με τρύπα διαστάσεων 50 x 40 εκατοστών, βάσει της οποίας πάλι, κάποιοι εξέφρασαν την ανησυχία ότι ο Τάφος θα είναι συλημένος.
Και πάλι εμείς θα πούμε ότι ΔΕΝ είναι συλημένος διότι:
α) όπως αναφέραμε στο προηγούμενο κείμενο, ο Τάφος κάποια στιγμή στην αρχαιότητα, ενισχύθηκε με τοίχο ‘σφράγισης’ και επιχωμάτωση, που λογικά, δεν θα έμπαιναν κάποιοι στον κόπο να τα φτιάξουν αυτά, εάν είχε συληθεί και εσωτερικά και επομένως, πρακτικά ο Τάφος θα είχε ‘καταστραφεί’.
β) από την στιγμή που έγιναν τα του σημείου (α) ήτοι κατασκευή τοίχου ‘σφράγισης’και επιχωμάτωση της περιοχής, είναι σαφές ότι δεν ακολούθησε σε μεταγενέστερο χρόνο σύληση διότι εάν είχε γίνει, τότε σήμερα οι αρχαιολόγοι θα έβρισκαν τουλάχιστον τον τοίχο ‘σφράγισης’ αποδομημένο, γκρεμισμένο, πράγμα που δεν συνέβη. Διότι σιγά μην μπήκαν στη συνέχεια τυμβωρύχοι, έκλεψαν τον Τάφο και βγαίνοντας, τον τακτοποίησαν κιόλας, με τοίχο ‘σφράγισης’ και επιχωμάτωση – είναι παράλογο.
γ) η τρύπα στα αριστερά της ημικυκλικής τοξοειδούς λιθοδομής, θα μπορούσε θεωρητικά να χωρέσει άνθρωπο, αλλά ‘λειτουργικά’ είναι πολύ μικρή, αρά δυσχεραίνει εξαιρετικά την όποια προσπάθεια εισόδου στο εσωτερικό του Τάφου (και την έξοδο από αυτόν) και δεν κατανοούμε εάν κάποιος (ή μια ολόκληρη ομάδα) έσπασε την λιθοδομή σε εκείνο το σημείο για να κλέψει τον Τάφο, ενώ μπήκε στον κόπο να κάνει την τρύπα σπάζοντας την λιθοδομή σε εκείνο το σημείο, γιατί δεν την έκανε λίγο πιο ευρύχωρη, έτσι ώστε να διευκολύνει το έργο του; – πάλι είναι παράλογο · ακόμα και εάν στην εποχή που κάποιος έσπαγε το συγκεκριμένο σημείο για να εισέλθει στον Τάφο, εάν ένοιωθε ανασφαλής μην τυχόν και τον δουν και είχε τυχόν συνέπειες, πάλι ήταν εξαιρετικά εύκολο από την στιγμή που είχε βρεθεί στο σημείο εκείνο, να κάνει το άνοιγμα λίγο πιο μεγάλο.
Τότε όμως πως εξηγείται η τρύπα στα αριστερά της ημικυκλικής τοξοειδούς λιθοδομής;
Εάν δείτε την φωτογραφία, θα δείτε ότι και στα δεξιά της ημικυκλικής τοξοειδούς λιθοδομής, που βέβαια ο τοίχος δεν απουσιάζει, υπάρχει μία σχεδόν ιδίου σχήματος και ιδίας καμπύλης ρηγμάτωση (σημειωμένη με κόκκινο χρώμα στην φωτογραφία) · πιθανολογούμε λοιπόν, ότι καθώς από την στιγμή που το Μνημείο ενισχύθηκε από κάποιους ευλαβείς ανθρώπους στην αρχαιότητα, με τοίχο ‘σφράγισης’ και επιχωμάτωση και καθώς πέρασαν χονδρικά δύο χιλιετίες, χρόνος πολύ μεγάλος, μέσα σε ένα τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, θα συνέβησαν:
1) κάποιοι ισχυροί σεισμοί και
2) πλήθος αμέτρητο (σε δυο χιλιετίες) ισχυρών βροχοπτώσεων, με μεγάλη διαβρωτική ισχύ (σωρρευτικά).
Από τα δύο παραπάνω, θα δημιουργούνταν σε βάθος χρόνου, ισχυρές πιέσεις σημειακά στα τοιχώματα και βέβαια εκεί που τα τοιχώματα θα ήταν μικρότερου πάχους, όπως είναι στην ημικυκλική τοξοειδή λιθοδομή, τότε υπάρχει πιθανότητα να έσπασε από πίεση ή και δονήσεις με φυσικό τρόπο και άνευ ανθρώπινης επέμβασης.
Άλλωστε εάν την είχε κάνει άνθρωπος την τρύπα, γιατί δεν έσπασε στα σημεία επαφής των συνθετικών λίθων της λιθοδομής και το σπάσιμο παρουσιάζει μια εικόνα καμπύλης; Που σχεδόν ίδια καμπύλη παρατηρούμε και στα δεξιά όπως προείπαμε, που όμως στα δεξιά ο τοίχος δεν είναι σπασμένος;
Αφήστε δε που εάν η τρύπα αυτή είχε γίνει κατά τους χρόνους της αρχαιότητας από ανθρώπινη παρέμβαση, αλλά έχουμε συνάγει με λογικούς συλλογισμούς ότι στην αρχαιότητα το Μνημείο ήταν στην επιφάνεια (γι’ αυτό έσπασαν τις Σφίγγες και γι’ αυτό κάποιοι ευλαβείς άνθρωποι ενίσχυσαν το Μνημείο με τοίχο ‘σφράγισης’ και επιχωμάτωση), επομένως εάν ήταν στην επιφάνεια και έμπαινε κάποιος τυμβωρύχος, θα επιχειρούσε να μπει από το δάπεδο (που θα ήταν φανερό, στην επιφάνεια) που θα ήταν πολύ πιο εύκολο · γιατί κάποιος να σκαρφαλώνει σε ύψος; Η τρύπα που βλέπουμε είναι σαν μια τρύπα, πάνω από μια μεγάλου ύψους θύρα · αν κάποιος μπορεί να πάει από το ισόγειο δάπεδο, είναι δυνατόν και για ποιο λόγο να επιχειρήσει να εισέλθει σε ένα κτήριο, αντί να διαρρήξει την θύρα, φτιάχνοντας μια τρύπα άνωθεν της θύρας; – δεν δείχνει και πολύ λογικό.
Σημειώνουμε ότι οι λίθοι στην ημικυκλική τοξοειδή λιθοδομή, παρουσιάζουν ένα αρκετά λευκό χρώμα σε κάποια σημεία, σαν ασβέστη, σαν στόκο και βλέποντάς το αυτό, κάποιοι ανησυχούν ότι ο τοίχος είχε σπάσει (άρα ο Τάφος είχε συληθεί) και στη συνέχεια ο τοίχος ξανατοποθετήθηκε με υλικό σύνεσης (στόκο). Αυτή η ανησυχία είναι άτοπη διότι για ποιον λόγο, κάποιος που θα αποδομούσε τους λίθους της ημικυκλικής τοξοειδούς λιθοδομής για να κλέψει, να έμπαινε στον κόπο να την ανακατασκευάσει; – είναι παρόλο.
Αυτοί οι άσπροι χρωματισμοί, προφανώς έχουν να κάνουν με την υγρασία και τα άλατα του χώματος και τα σημεία που επικάθονταν, αλλοιώνοντας το χρώμα των λίθων μερικώς και τοπικώς. Δεν είναι ύποπτο.
Τέλος, θα σημειώσουμε ότι λόγω του μεγέθους του Μνημείου, είναι πιθανόν όπως συμβαίνει και στις αιγυπτιακές πυραμίδες που παρομοίως έχουν πολύ μεγάλο μέγεθος, πίσω από την θύρα να μην ακολουθεί κατευθείαν ο ταφικός θάλαμος ή άλλοι σημαντικοί θάλαμοι αλλά εάν κάποιος ήθελε να προστατέψει στους αιώνες τον νεκρό, θα έφτιαχνε μια λαθυρινθοειδή εσωτερική κατασκευή με πολύπλοκους διαδρόμους, έτσι ώστε και εάν κάποια στιγμή επιχειρούσε κάποιος να εισέλθει με πονηρούς σκοπούς στον Τάφο, να μην έχει εύκολη και άμεση πρόσβαση στους σημαντικούς θαλάμους αλλά να τον δυσκολεύει πολύ. Αν εμείς ήμασταν οι αρχιτέκτονες ενός τόσο σημαντικού Μνημείου, θα σκεφτόμασταν να κάνουμε μια τέτοιου είδους προστατευτική κατασκευή. Δεν θα το σκέφτηκε ο αρχαίος αρχιτέκτονας αυτού του μεγαλειώδους Μνημείου που προφανώς ήταν ικανότατος και άλλωστε έχει ‘ταυτοποιηθεί’ ως ο ικανότατος Δεινοκράτης;
Ίδωμεν! Υπομονή λίγες μέρες.
Υ/Γ: Κάποιοι λένε ότι το Μνημείο έχει συληθεί λόγω του γεγονότος ότι ο Λέοντας (της Αμφίπολης) που κατά τους αρχαιολόγους ανήκει στην κορυφή του, βρέθηκε κάπως μακριά. Άρα, συμπεραίνουν ότι κάποιοι τον ‘βούτηξαν’ και βέβαια εάν συνέβη κάτι τέτοιο, θα λήστευσαν και τον Τάφο. Όμως, καθώς δεν μιλάμε για ένα μικρό Μνημείο, η κλοπή μέσω της οροφής θα ήταν τελείως άβολη για να αφαιρέσουν το περιεχόμενό του. Άλλωστε, δεν γνωρίζουμε πότε, από ποιους και υπό ποιες προϋποθέσεις μεταφέρθηκε ο Λέοντας. Μπορεί η μεταφορά του, να έγινε από ανθρώπους που θα ήθελαν να προφυλάξουν το Μνημείο. Διότι διαφορετικά, γιατί κάποιος που θα ήθελε το κακό του Μνημείου, να αφαιρέσει τον Λέοντα και να το μεταφέρει αρκετά πιο μακριά και εντέλει να τον εγκαταλείψει;
Τέλος, εάν ο Λέοντας της κορυφής είχε αφαιρεθεί κακόβουλα και επειδή οι αφαιρούντες αυτόν, δεν θα ενδιαφέρονταν για το καλό του Μνημείου και φυσικά θα άφηναν μια μεγάλη τρύπα στην κορυφή (λόγω της αφαίρεσης του ευμεγέθους Λέοντα και της βάσης αυτού), τότε εσωτερικά το Μνημείο θα είχε γεμίσει χώμα · όμως Μελέτη με την μέθοδο 3D Tomography επί του λόφου Καστά το 2003 του Πανεπιστ. Πατρών, έδειξε ότι εσωτερικά στον λόφο, υπάρχει κενή ανθρώπινη μνημειώδης κατασκευή, κάτι που νομίζουμε ότι συνέβαλε και στην επιτάχυνση της ανασκαφής εκεί και επί του Τύμβου. Εάν ο Τύμβος είχε γεμίσει εσωτερικά με χώμα, δυσκολευόμαστε να πιστέψουμε ότι θα η εικόνα της 3D Tomography θα έδειχνε αυτό που έδειξε.
>>>•<<<
Ίσως σας ενδιαφέρει και το ακόλουθο άρθρο:
✎ Ποιο μπορεί να είναι το μυστικό του Τύμβου της Αμφίπολης;
