Αγαπητές/οί Συνάδελφοι,
Όπως γνωρίζετε, πολύς λόγος γίνεται τελευταία, τόσο από τον πολιτικό κόσμο της χώρας, όσο και από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης για την αύξηση του κατώτατου μισθού στον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος, ήδη από το 2012, δεν αποφασίζεται πλέον από τους κοινωνικούς εταίρους, μέσω της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, όπως συνέβαινε στην προ μνημονίων εποχή, αλλά από το κράτος με νομοθετική παρέμβαση. Στο πλαίσιο αυτό και προκειμένου να ενημερωθείτε επάνω στην διαδικασία αύξησης του κατώτατου μισθού, στην οποία θεσμοθετημένα μετέχει και η ΕΣΕΕ, σας αποστέλλουμε την παρούσα με ειδικές επεξηγήσεις ως προς όλες τις πτυχές του θέματος. Ειδικότερα:
Τι είναι ο κατώτατος μισθός στην μνημονιακή περίοδο
Είναι ο νομοθετημένος από το κράτος κατώτατος μισθός για πλήρη απασχόληση, για τους υπαλλήλους και εργατοτεχνίτες όλης της χώρας, των οποίων η αμοιβή δεν ρυθμίζεται από συλλογική σύμβαση εργασίας.
Τον ορισμό δίνει το άρθρο 103 του ν. 4172/2013 και φέρνει μία ουσιαστική αλλαγή φιλοσοφίας σε σχέση με την προ μνημονίων εποχή: Τότε θεσμικά ήταν η αμοιβή του ανειδίκευτου εργάτη και υπαλλήλου, ενώ σήμερα θεσμικά μπορεί να είναι η αμοιβή όλων των εργαζόμενων ειδικευμένων ή μη, που δεν καλύπτονται από κλαδική, ομοιοεπαγγελματική ή επιχειρησιακή σύμβαση εργασίας.
Να υπενθυμίσουμε εδώ ότι – σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.4093/2012- οι εθνικές γενικές συλλογικές συμβάσεις έχουν καθολική επεκτασιμότητα μόνο ως προς τους μη μισθολογικούς όρους που συμφωνούνται. Τυχόν ρυθμίσεις τους για βασικούς μισθούς και γενικά μισθολογικούς όρους ισχύουν αυστηρά μόνο για τους εργαζόμενους που απασχολούνται από εργοδότες των συμβαλλομένων εργοδοτικών οργανώσεων και δεν επιτρέπεται να υπολείπονται του νομοθετημένου κατώτατου μισθού. Πιο κάτω από τον κατώτατο μισθό δεν επιτρέπεται να πέσουν επίσης ατομικές συμβάσεις εργασίας και ΣΣΕ κάθε είδους, είτε συνολικά, είτε ως αναλογία μερικής απασχόλησης (άρθρο 103 παρ. 1β ν. 4172/2013).
Σε τι ύψος φτάνει σήμερα;
Ο πρώτος κατώτατος μισθός που ορίστηκε νομοθετικά (με το άρθρο πρώτο ν. 4093/2012) και ισχύει και σήμερα:
α) Για τους υπάλληλους άνω των 25 ετών είναι στα 586,08 ευρώ.
β) Για τους υπάλληλους κάτω των 25 ετών είναι στα 510,95 ευρώ.
Πότε επιτρέπεται η αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού του ν. 4093/2012;
Έχουμε δύο σχετικές διατάξεις νόμων:
Μετά τη λήξη της περιόδου οικονομικής προσαρμογής που προβλέπουν τα μνημόνια και οι τροποποιήσεις αυτών (άρθρο πρώτο ν. 4093/2012).
Μετά τα προγράμματα Δημοσιονομικής Προσαρμογής και πάντως όχι πριν από την 1-1-2017 (άρθρο 103 παρ. 2 ν. 4172/2013).
Διαδικασία και χρονοδιάγραμμα αναπροσαρμογής κατώτατου μισθού;
Γίνεται με Υπουργική Απόφαση του Υπουργού Εργασίας, κατόπιν διαβούλευσης.
Την διαβούλευση συντονίζει 3μελής Επιτροπή που αποτελείται:
Από τον Πρόεδρο του ΟΜΕΔ, ως Πρόεδρο.
Από έναν εκπρόσωπο του Υπουργείου Οικονομικών.
Από έναν εκπρόσωπο του Υπουργείου Εργασίας.
Κριτήρια που λαμβάνονται υπόψη γενικά στην διαβούλευση:
Η κατάσταση και οικονομίας.
Οι προοπτικές για ανάπτυξη.
Η παραγωγικότητα και η ανταγωνιστικότητα.
Οι τιμές, η απασχόληση και το ποσοστό της ανεργίας.
Το χρονοδιάγραμμα της διαβούλευσης έχει ως εξής και είναι ανελαστικό:
Μέσα στο τελευταίο 10ήμερο του Φεβρουαρίου, η Επιτροπή στέλνει πρόσκληση προς φορείς , μεταξύ των οποίων η Τράπεζα της Ελλάδος, η ΕΛΣΤΑΤ, ο ΟΑΕΔ, το ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, το ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ, το ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ, το ΙΟΒΕ, το ΙΝΣΕΤΕ, το ΚΕΠΕ, ο ΟΜΕΔ να συντάξουν και να υποβάλλουν έκθεση για την αξιολόγηση του ισχύοντος κατώτατου μισθού με εκτιμήσεις για την προσαρμογή του στις τρέχουσες οικονομικές συνθήκες.
Μέχρι τις 31 Μαρτίου, οι ανωτέρω φορείς υποχρεούνται να υποβάλλουν στην Επιτροπή την έκθεσή τους. Τον σχετικό φάκελο η Επιτροπή υποβάλλει αμέσως προς τους κοινωνικούς εταίρους ΓΣΕΕ, ΣΕΒ, ΕΣΕΕ, ΓΣΕΒΕΕ, ΣΕΤΕ (τώρα πλέον και ΣΒΒΕ).
Μέχρι τις 15 Απριλίου, η Επιτροπή οφείλει να έχει ενημερώσει όλους τους κοινωνικούς εταίρους για τις θέσεις αλλήλων και να αποστείλει πρόσκληση προς προφορική διαβούλευση, η οποία θα διαρκέσει το πολύ 15 ημέρες. Οι κοινωνικοί εταίροι μπορούν να υποβάλλουν υπομνήματα.
Μέχρι τις 30 Απριλίου, ο φάκελος της διαβούλευσης, όπως έχει διαμορφωθεί μέχρι τότε, υποβάλλεται στο ΚΕΠΕ, το οποίο συντάσσει πόρισμα, σε συνεργασία με (άλλη) Επιτροπή από 5 εμπειρογνώμονες που ορίζονται ως εξής: 2 από τον Υπουργό Εργασίας, 2 από τον Υπουργό Οικονομικών και 1 από τον Υπουργό Ανάπτυξης.
Μέχρι τις 31 Μαΐου, το ΚΕΠΕ αποστέλλει το πόρισμά του στην Επιτροπή διαβούλευσης, η οποία διαπιστώνει το πέρας της διαδικασίας. Η Επιτροπή διαβούλευσης διαβιβάζει τον συνολικό φάκελο στον Υπουργό Εργασίας, ενώ το πόρισμα, οι εκθέσεις και τα υπομνήματα αναρτώνται στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Εργασίας.
Μέσα στο τελευταίο 15νθήμερο του Ιουνίου, ο Υπουργός Εργασίας, λαμβάνοντας υπόψη την διαβούλευση και το πόρισμα, εισηγείται στο Υπουργικό Συμβούλιο τον νέο κατώτατο μισθό και ζητάει την σύμφωνη γνώμη του.
Μετά την παροχή της σύμφωνης γνώμης του Υπουργικού Συμβουλίου, ο Υπουργός Εργασίας εκδίδει Υπουργική Απόφαση καθορισμού του νέου κατώτατου μισθού.
Η διαδικασία και το χρονοδιάγραμμα καθορίζονται από το άρθρο 103 ν. 4172/2013 και πρέπει υποχρεωτικά να τηρηθούν, αλλιώς η Υπουργική Απόφαση που θα εκδοθεί θα είναι ελαττωματική και θα πέσει στο Συμβούλιο της Επικρατείας από την πρώτη ημέρα, με μια απλή αίτηση αναστολής οποιουδήποτε εργοδότη στην Ελλάδα. Η μόνη περίπτωση να μην τηρηθεί η διαδικασία και το χρονοδιάγραμμα είναι να τροποποιηθεί ο νόμος και να τα καταργήσει.
Η πάγια και επίσημη θέση της ΕΣΕΕ είναι υπέρ της αύξησης του κατώτατου μισθού, φυσικά μέσα στα πλαίσια της λογικής και των δυνατοτήτων της οικονομίας και της επιχειρηματικότητας και θα στηρίξει την σταδιακή επαναφορά του σε αξιοπρεπή επίπεδα στο τραπέζι του κοινωνικού διαλόγου.
Σε ότι αφορά τις κλαδικές συμβάσεις που βρίσκονται σε ισχύ και δεδομένου ότι ήδη ασχολείται με αυτές το Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας για την επεκτασιμότητά τους, σας γνωρίζουμε ότι αυτές που βρίσκονται σε ισχύ είναι οι κάτωθι:
Σ.Σ.Ε. (3.8.2018) για τους όρους αμοιβής και εργασίας του με σχέση εργασίας Ιδιωτικού Δικαίου Προσωπικού των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α.).
Σ.Σ.Ε. (1.8.2018) για τους όρους αμοιβής και εργασίας των εργαζομένων σε διαχειρίστριες εταιρίες ποντοπόρων φορτηγών πλοίων του άρθρου 25 του Ν.27/1975.
Σ.Σ.Ε. (30.7.2018) για τους όρους αμοιβής και εργασίας των εργαζομένων σε επιχειρήσεις μεταλλευτικές, λιγνιτωρυχείων, ορυχείων, επεξεργασίας εμπλουτισμού ή μεταποίησης μεταλλευμάτων ορυκτών, μελετών και εκμετάλλευσης.
Σ.Σ.Ε. (1.6.2018) για τους όρους αμοιβής και εργασίας του προσωπικού των βιομηχανικών – βιοτεχνικών επιχειρήσεων Ζαχαρωδών προϊόντων όλης της χώρας.
Σ.Σ.Ε. (19.4.2018) για τους όρους αμοιβής και εργασίας των εργαζομένων στις πρακτορειακές επιχειρήσεις όλης της χώρας που είναι μέλη της Διεθνούς Ναυτικής Ένωσης (Δ.Ν.Ε.).
Σ.Σ.Ε. (28.3.2018) για τους όρους αμοιβής και εργασίας των Μελών της Ένωσης Τεχνικών Ελληνικής Ραδιοφωνίας (Ε.Τ.Ε.Ρ.) που εργάζονται σε Ραδιοφωνικούς Σταθμούς (Ρ/Σ) Μέλη της Ένωσης Ιδιοκτητών Ραδιοφωνικών Σταθμών Αθηνών (Ε.Ι.Ι.Ρ.Α.).
Σ.Σ.Ε. (27.3.2018) για τους όρους αμοιβής και εργασίας των εργαζομένων στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις όλης της χώρας.
Σ.Σ.Ε. (8.3.2018) για την ρύθμιση των όρων αμοιβής και εργασίας των εργαζομένων στις Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης όλης της χώρας.
Σ.Σ.Ε. (28.3.2017) για τους όρους αμοιβής και εργασίας των εργαζομένων στις Ξένες Αεροπορικές Εταιρίες.
Σ.Σ.Ε. (31.3.2017) των εργαζομένων στις Καπνοβιομηχανίες όλης της χώρας.
Σ.Σ.Ε. (1.6.2017) για τους όρους αμοιβής και εργασίας του Υπαλληλικού Προσωπικού των εργαζομένων στα γραφεία ταξιδίων και τουρισμού όλης της χώρας.
Σ.Σ.Ε. (29.9.2017) για τους όρους αμοιβής και εργασίας των εργαζομένων στις επιχειρήσεις καλλυντικών με την ειδικότητα του/της συμβούλου ομορφιάς / αισθητικού.
Σ.Σ.Ε. (8.11.2017) για τους όρους αμοιβής και εργασίας των εργατοτεχνιτών και υπάλληλων που απασχολούνται σε επιχειρήσεις οι όποιες εκτελούν ναυπηγοεπισκευαστικές εργασίες που γίνονται σε πλοία και βιομηχανικές εγκαταστάσεις, σε πλωτά μέσα, σε όλη τη χώρα, είτε αυτά βρίσκονται στη θάλασσα είτε στη ξηρά ανεξάρτητα που είναι η έδρα τους.
Σ.Σ.Ε. (21.11.2017) για τους όρους αμοιβής και εργασίας του υπαλληλικού προσωπικού των ναυτιλιακών πρακτορείων και ναυτιλιακών επιχειρήσεων όλης της χώρας.
Η διαδικασία επεκτασιμότητας μιας κλαδικής σύμβασης εργασίας έχει ως εξής:
Το Τμήμα Συλλογικών Συμβάσεων του Υπουργείου στέλνει την σύμβαση στον Υπουργό Εργασίας.
Ο Υπουργός συγκαλεί το Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας (ΑΣΕ).
Το ΑΣΕ καλεί την εργοδοτική οργάνωση να καταθέσει τα μητρώα της στο Τμήμα Ειδικών Επιθεωρητών του ΣΕΠΕ.
Ο Ειδικός Επιθεωρητής του ΣΕΠΕ, μέσω του «ΕΡΓΑΝΗ», μελετάει τα μητρώα, διαπιστώνει εάν καλύπτεται το 51% των εργαζομένων του κλάδου από τα μέλη της εργοδοτικής οργάνωσης και ενημερώνει το ΑΣΕ. Ακολούθως το ΑΣΕ γνωμοδοτεί στον Υπουργό, ο οποίος στην συνέχεια κηρύσσει την σύμβαση υποχρεωτική ή όχι.
Η σχετική εγκύκλιος του Υπουργείου Εργασίας υπ’ αριθμ. οικ. 32921/2175/13-6-2018 αναφέρει κατά γράμμα ότι: «Σε περίπτωση μη υποβολής από την εργοδοτική οργάνωση του μητρώου μελών της και της συνακόλουθης αδυναμίας τήρησης της προβλεπόμενης διαδικασίας, η επέκταση της συλλογικής σύμβασης δεν είναι δυνατή.» Κατά συνέπεια, δεν φαίνεται να υποχρεώνεται η εργοδοτική οργάνωση να υποβάλλει τα μητρώα της, απλά αν δεν τα υποβάλλει, η σύμβαση δεν θα επεκταθεί και θα ισχύει μόνο για τα μέλη της, κάτι που ούτως ή άλλως ισχύει από την στιγμή που την υπέγραψε.
Μετά την συνεδρίαση στις 24-8-2018 της Ολομέλειας του ΑΣΕ με θέμα τον έλεγχο συνδρομής των προϋποθέσεων του άρθρου 11 παρ. 2 του ν. 1876/1990 αναφορικά με την επέκταση και κήρυξη γενικώς υποχρεωτικών κλαδικών συλλογικών ρυθμίσεων εργασίας, σύμφωνα με τη διαδικασία που περιγράφεται στην ως άνω εγκύκλιο, αποφασίσθηκε να κληθούν, μέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, οι εργοδοτικές οργανώσεις HATTA-FED HATTA, Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ), Διεθνής Ναυτική Ένωση (ΔΝΕ) και Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών (EEE) που δεσμεύονται από τις κλαδικές συλλογικές συμβάσεις προκειμένου να καταθέσουν στη Γραμματεία της Ολομέλειας του ΑΣΕ μέχρι την Τετάρτη 29-8-2018 κατάλογο των δεσμευομένων μελών τους καθώς και τον ΣΤΑΚΟΔ που αντιστοιχεί στον κλάδο της συλλογικής ρύθμισης από την οποία δεσμεύονται.
Ενημερωτικά, η τελευταία συλλογική σύμβαση εργασίας του εμπορίου υπεγράφη το 2012 με εισαγωγικό μισθό 860 ευρώ και από το τέλος του 2013 δεν είναι σε ισχύ.
Σύμφωνα με το ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ οι αμοιβές των περίπου 2 εκ. εργαζόμενων στον ιδιωτικό τομέα κυμαίνονται ως εξής: έως 250 ευρώ 220.000 ή 11%, από 251-500 ευρώ 290.000 ή 14,5%, από 501-750 ευρώ 400.000 ή 20%, από 751-1.000 ευρώ 300.000 ή 15%, από 1.001-1.500 ευρώ 412.000 ή 21%, 1.501-2.000 ευρώ 168.000 ή 8,5%, από 2.001-5.000 ευρώ 170.000 ή 9% και άνω των 5.000 ευρώ 25.000 ή 1%.
Οι ασφαλισμένοι εργαζόμενοι με μισθό έως 600 ευρώ στο τέλος του 2017 ήταν 673.000 ή 34%, το 2014 ήταν 530.000 ή 31,5% και το 2009 ήταν 239.000 ή 14%. Συμπερασματικά, τα τελευταία χρόνια τριπλασιάστηκαν οι χαμηλόμισθοι, αφού οι «καλές δουλειές» αναπληρώθηκαν με θέσεις χαμηλών αποδοχών μεταξύ 600 και 800 ευρώ. Τέλος επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με την Eurostat, ο μέσος μισθός στον ιδιωτικό τομέα, με αναγωγή στο δωδεκάμηνο, κυμαίνεται στα 929 ευρώ μικτά.
Παραμένουμε στην διάθεσή σας για οποιαδήποτε πρόσθετη πληροφορία επί του θέματος.
Με συναδελφικούς χαιρετισμούς,
Ο Πρόεδρος
Βασίλειος Κορκίδης
Ο Γενικός Γραμματέας
Γεώργιος Καρανίκας
