Ακολουθεί η ομιλία Προέδρου ΕΣΕΕ κ. Βασίλη Κορκίδη «ΜμΕ και τραπεζικό σύστημα» στο συνέδριο της Ένωσης Συνεταιριστικών Τραπεζών Ελλάδος «Οι Συνεταιριστικές Τράπεζες στη νέα εποχή»
>>>•<<<
Αναπτυξιακή Τράπεζα
Η λογική των αναπτυξιακών τραπεζών συνδέθηκε από την μεταπολεμική περίοδο με τις θεωρίες μεγέθυνσης. Σύμφωνα με τις θεωρίες αυτές, όσο περισσότερο ικανή είναι μια χώρα να αποταμιεύσει και να προβεί σε επενδύσεις τόσες περισσότερες είναι και οι πιθανότητες να αυξήσει το ΑΕΠ της επιτυγχάνοντας οικονομική μεγέθυνση. Σύμφωνα με τη θεώρηση αυτή, οι αναπτυξιακές τράπεζες δύνανται να αποτελέσουν τα κυρίαρχα εργαλεία για το σχεδιασμό, τη χρηματοδότηση, τον έλεγχο και την αξιολόγηση επενδυτικών projects τα οποία θα συνδεθούν με τις εθνικές, περιφερειακές αναπτυξιακές προτεραιότητες, όντας δομικό στοιχείο ενός γενικότερου αναπτυξιακού σχεδιασμού. Η αναπτυξιακή τράπεζα συνιστά μια ‘υβριδική’ μορφή τραπεζικής πίστης καθώς είναι χρηματοπιστωτικός θεσμός του οποίου οι επιδόσεις μετρούνται στη βάση κοινωνικών/εθνικών/περιφερειακών απολογισμών. Έτσι, σε μια οικονομία, ειδικά όταν αυτή βρίσκεται υπό την ιδιομορφία τη ανάκτησης της δυναμικής της, μια αναπτυξιακή τράπεζα μπορεί να οργανώσει και να οργανωθεί, ώστε να αναλάβει την προετοιμασία, την αξιολόγηση, τη χρηματοδότηση και την υλοποίηση επενδυτικών projects και προγραμμάτων που συνδέονται με ένα γενικότερο και (περισσότερο ολιστικό) αναπτυξιακό σχεδιασμό. Έτσι, μια αναπτυξιακή τράπεζα μπορεί να συμβάλλει στη μείωση των κεφαλαιακών περιορισμών και στην επιτάχυνση των παραγωγικών επενδύσεων ενώ είναι και οι διαμεσολαβητές οι οποίοι εξειδικεύονται στο να παρέχουν μακροχρόνια πίστωση υποστηρίζοντας υφιστάμενες και νεοφυείς (start-ups) επιχειρήσεις.
Συνήθως, κεντρικό ρόλο στον σχεδιασμό έχει το κράτος καθώς είναι δεδομένο ότι χωρίς τη δημόσια συμμετοχή, η απουσία εμπιστοσύνης μεταξύ δανειστή και δανειζόμενου επηρεάζει αρνητικά την εμβάθυνση των πιστώσεων περιορίζοντας τις επενδύσεις. Για τον λόγο αυτό, όταν η χρηματοδότηση της οικονομίας εδράζεται αποκλειστικά στη λειτουργία του μηχανισμού της αγοράς και οι τράπεζες είτε αδυνατούν, είτε δεν επιθυμούν να χρηματοδοτήσουν μακροχρόνια και ριψοκίνδυνα projects, τότε αρκετά από αυτά δεν υλοποιούνται παρά την ενδεχόμενη σημασία τους στην αλυσίδα αξίας. Αυτή η ελλιπής χρηματοδότηση επιδρά αρνητικά τόσο στην ψηφιακή μετάβαση των επιχειρήσεων, όσο και στην ανταγωνιστικότητά τους, επηρεάζοντας δυσμενώς την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.
Υπό την έννοια, λοιπόν, αυτή, οι αναπτυξιακές τράπεζες καλύπτουν ένα κενό. Επίσης, πέρα από τον καθαρά χρηματοδοτικό τους ρόλο, οι αναπτυξιακές τράπεζες είναι σημαντικές καθώς λειτουργούν ως «φίλτρο» των καλών επενδυτικών σχεδίων διαμορφώνοντας στόχους και ελέγχοντας την εκτέλεση των επενδύσεων.
Επιπρόσθετα, όπως έχει διαγραφεί στη σύγχρονη οικονομική ιστορία, σε οικονομίες με περιορισμούς κεφαλαίων, οι αναπτυξιακές τράπεζες μπορούν να ανακουφίσουν την οικονομία από την στενότητα κεφαλαίων και να προωθήσουν την επιχειρηματική δράση, ώστε να ενθαρρύνουν τη δραστηριότητα νέων και υπαρχουσών επιχειρήσεων. Οι αναπτυξιακές τράπεζες έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην χρηματοδότηση της εκβιομηχάνισης στην Ευρώπη, την Ανατολική Ασία και την Λατινική Αμερική και είναι ακόμα σημαντικοί χρηματοδότες αναδυόμενων και ανεπτυγμένων οικονομιών. Για παράδειγμα, αν και τα στοιχεία δεν είναι τωρινά η γερμανική KfW, η βραζιλιάνικη ΒNDES και η κινέζικη αναπτυξιακή τράπεζα έχουν διαθέσει σημαντικά δάνεια ύψους 15,5%, 11,3% και 12,4% του ΑΕΠ των χωρών τους για το έτος 2012.
Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα (Hellenic Development Bank) και ΜμΕ
Οι ελληνικές ΜμΕ αποτελούν σημαντικό παράγοντα τόσο για την οικονομική μεγέθυνση όσο και για την απασχόληση. Ένα από τα σημαντικά προβλήματα των ΜμΕ είναι η ελλιπής χρηματοδότηση. Για τον λόγο αυτό, είναι αδήριτης σημασίας η διαμόρφωση χρηματοδοτικών θεσμών που να είναι αφιερωμένες στις ΜμΕ. Οι αναπτυξιακές τράπεζες για τις ΜμΕ είναι χρηματοπιστωτικοί θεσμοί των οποίων η αποστολή είναι να υποστηρίξουν τις start-ups επιχειρήσεις αλλά και τις υφιστάμενες ΜμΕ τόσο με άμεσες, όσο και με έμμεσες χρηματοδοτικές υπηρεσίες. Έτσι, μια αναπτυξιακή τράπεζα, αντιμετωπίζει τους χρηματοδοτικούς περιορισμούς μέσω της μόχλευσης δημοσίων πόρων, ευρωπαϊκών κονδυλίων και ιδιωτικών κεφαλαίων. Η χρηματοδότηση μπορεί να πάρει αρκετές μορφές, χωρίς να εστιάζουμε μονομερώς στην άμεση μορφή της. Πιο συγκεκριμένα, μια αναπτυξιακή τράπεζα:
Δύναται να χρηματοδοτήσει τις ΜμΕ αλλά και νεοφυείς επιχειρήσεις (start-ups), οι οποίες είναι σχεδόν αποκλεισμένες από την ιδιωτική πίστη.
Έχει τη δυνατότητα να εγγυάται δάνεια, είτε μερικά, είτε ως σύνολο αυξάνοντας (έμμεσα) το χρηματοδοτικό περιθώριο.
Μπορεί να βοηθήσει στον καλύτερο συντονισμό και στην αξιοποίηση των χρηματοδοτικών εργαλείων της ΕΕ (βλ. πακέτο Juncker).
Μπορεί να παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες σε ΜμΕ και άλλα σχήματα (συνεταιριστικές επιχειρήσεις, ειδικά εταιρικά σχήματα, clusters κ.α.)
Δύναται να συμβάλλει στη δημιουργία διαφόρων ειδικών funds, όπως το Equifund.
Μπορεί να συμβάλλει στο crowdfunding, δηλαδή στη χρηματοδότηση μέσω δημόσιας απεύθυνσης.
Στη σύσταση της ελληνικής Αναπτυξιακής τράπεζας σημαντικό ρόλο αναμένεται να διαδραματίσει η ΕΤΕΑΝ ΑΕ, τόσο μέσω διάχυσης της τεχνογνωσίας που διαθέτει όσο και μέσω των δανείων που μπορεί να διοδεύσει στην πραγματική οικονομία και δη στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ενδεικτικά αναφέρεται, πως με βάση τα επίσημα απολογιστικά στοιχεία του 2016 η ΕΤΕΑΝ ΑΕ στο πλαίσιο του Ταμείου Επιχειρηματικότητας (ΤΕΠΙΧ), προέβη στην έγκριση 7.367 δανείων συνολικού προϋπολογισμού 670 εκ. ευρώ. Οι 3 δράσεις του ΤΕΠΙΧ, εκείνες της «Επιχειρηματικής Επανεκκίνησης», της «Εγγυοδοσίας» και της «Νησιωτικής & Τουριστικής Επιχειρηματικότητας» διασφάλιζαν σημαντική αρωγή όσον αφορά στην παροχή πόρων για κεφαλαία κίνησης, επενδυτικά σχέδια, παροχή «εγγυοδοτικών προγραμμάτων», με ιδιαίτερα ευνοϊκό κόστος το οποίο ήταν μηδενικό για το ποσοστό συμμετοχής της ΕΤΕΑΝ ΑΕ. Μάλιστα, στο ενδιάμεσο ΤΕΠΙΧ Ι, στο πλαίσιο του οποίου επανενεργοποιούνται οι δράσεις του ΤΕΠΙΧ Ι που έχει λήξει και αποτελεί πρόγραμμα γέφυρα για το ΤΕΠΙΧ ΙΙ, προϋπολογισμού 192 εκ. ευρώ, θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση σε εργαλεία ειδικά σχεδιασμένα στις ανάγκες των πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Χαρακτηριστικότερα όλων αποτελούν οι χορηγήσεις «μικροπιστώσεων» ύψους 10.000 – 15.000 ευρώ και η διασφάλιση εγγυήσεων έως ενός συγκεκριμένου ποσοστού για επενδύσεις και κεφάλαια κινήσεως.
Συνεταιριστικές τράπεζες
Οι συνεταιριστικές τράπεζες αποτελούν στοιχείο της κοινωνικής οικονομίας η οποία αναπτύσσεται ως ο τρίτος πόλος στο ενδιάμεσο της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και της κρατικής παρέμβασης. Η έννοια του πιστωτικού συνεταιρισμού, που αποτέλεσε τη μήτρα των συνεταιριστικών τραπεζών, βρίσκει τα πρώτα της ψήγματα στη Γερμανία κατά τον 19ο αιώνα. Στην ΕΕ οι συνεταιριστικές τράπεζες αποτελούν ισάξιο εταίρο με τα παραδείγματα της γαλλικής ‘Credit Mutuel’, της ολλανδικής ‘Rabobank’, αλλά και την επίσης γαλλικής ‘Credit Agricole’ να είναι χαρακτηριστικά. Οι συνεταιριστικές τράπεζες είναι σημαντικές καθώς:
Χρηματοδοτούν την μικρή και μεσαία επιχειρηματικότητα και στηρίζουν την ραχοκοκαλιά των σύγχρονων οικονομιών, χρηματοδοτώντας επιχειρήσεις που δεν θα μπορούσαν να αντλήσουν κεφάλαια στην συμβατική τραπεζική αγορά.
Προσαρμόζουν την πιστωτική τους δραστηριότητα στα ιδιαίτερα τοπικά γνωρίσματα ενισχύοντας την κοινωνική συνοχή και αλληλεγγύη.
Συνεισφέρουν έμπρακτα στη διάχυση της συνεταιριστικής ιδέας καθώς χρηματοδοτούν κοινωνικές επιχειρήσεις και συμβάλλουν στη μεγέθυνση της κοινωνικής οικονομίας.
Προσφέρουν τόκους οι οποίοι (συνήθως) επανεπενδύονται στην τοπική οικονομία.
Λειτουργούν, λόγω της (συνήθους) υψηλής κεφαλαιοποίησής τους, σταθεροποιητικά για το υπόλοιπο τραπεζικό σύστημα.
Τέλος, πρέπει να επισημανθεί η ιδιαίτερα πολύτιμη αρωγή και το έντονο ενδιαφέρον των Ελληνικών Συνεταιριστικών Τραπεζών για τις ΜμΕ, καθώς το χαρτοφυλάκιο των δανείων τους ανέρχεται στο 86,7% (προς ΜμΕ) με βάση τα στοιχεία του Δεκεμβρίου του 2017. Συνολικά, μέσω του δικτύου των 110 καταστημάτων που διαθέτουν και των 345.000 μελών που αντιπροσωπεύουν, έχουν διοχετεύσει περισσότερα από 2 δις ευρώ δάνεια σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες είχαν αδυναμία πρόσβασης στο τραπεζικό σύστημα. Περαιτέρω, το 2017 το ενεργητικό τους αυξήθηκε κατά 4,45% σε σχέση με το 2016, οι καταθέσεις τους σημείωσαν συνολική άνοδο 7% και η κερδοφορία τους ενισχύθηκε κατά 17%, ενώ και οι χορηγήσεις τους κατέγραψαν θετικό πρόσημο τη χρονιά που πέρασε.
Ίσως να γνωρίζετε τη λήψη απόφασης, χωρίς βεβαίως να συμφωνεί η ΕΣΕΕ, για την συμμετοχή του ΕΦΚΑ στην επικείμενη Αύξηση του Μετοχικού Κεφαλαίου της ATTICA BANK όπου εγκρίθηκε:
Η συμμετοχή του ΕΦΚΑ στην Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου της ΑΤΤICA BANΚ ΑΤΕ με μερική άσκηση δικαιωμάτων προτίμησης και με καταβολή μετρητών ύψους 70 εκ.€ και παράλληλα πώληση των δικαιωμάτων των οποίων δεν θα κάνει χρήση.
Την εξουσιοδότηση στον αναπληρωτή Διοικητή του ΕΦΚΑ για την υπογραφή όποιου απαραίτητου έγγραφου απαιτηθεί για την οριστική υλοποίηση της απόφασης (διενέργεια συναλλαγών κλπ), 3) Την αυθημερόν επικύρωση στις 8/5/18.
Μετά, λοιπόν, αυτή τη μεγάλη στήριξη σε μη συστημική τράπεζα καλό θα ήταν να υπάρξει η ανάλογη ευαισθησία να στηριχτούν, με άλλο τρόπο βεβαίως και οι ελληνικές συνεταιριστικές τράπεζες. Εμείς οι κοινωνικοί εταίροι των Μμε εργοδοτών και επιχειρήσεων θα στηρίξουμε τις προτάσεις σας, την προσπάθειά σας και ευχόμαστε σε επωφελείς λύσεις για όλους μας.
