Ακολουθούν σύμφωνα με τα οριστικά στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι εξελίξεις στο ταξιδιωτικό ισοζύγιο πληρωμών ‒ 2016, όπως και εισπράξεις, αφίξεις κ.λπ.
Ταξιδιωτικό ισοζύγιο
Σύμφωνα με τα οριστικά στοιχεία, το 2016 το πλεόνασμα του ταξιδιωτικού ισοζυγίου ανήλθε στα €11,20 δισ. έναντι πλεονάσματος €12,09 δισ. ευρώ το 2015, σημειώνοντας μείωση κατά 7,3%.
Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στη μείωση των ταξιδιωτικών εισπράξεων κατά 919 εκατ. ευρώ ή 6,5%, καθώς οι ταξιδιωτικές πληρωμές μειώθηκαν κατά 32 εκατ. ευρώ ή 1,6%. Η μείωση των ταξιδιωτικών εισπράξεων το 2016 έναντι του 2015 ήταν αποτέλεσμα κυρίως της μείωσης της μέσης δαπάνης ανά ταξίδι κατά 70 ευρώ ή 13,0% (2016: 471 ευρώ, 2015: 541 ευρώ), καθώς η εισερχόμενη κίνηση μη κατοίκων ταξιδιωτών αυξήθηκε κατά 7,5%.
Αναλυτικότερα, πτώση κατά 9,1% παρουσίασε η δαπάνη ανά διανυκτέρευση (2016: 68 ευρώ, 2015: 75 ευρώ), ενώ η μέση διάρκεια παραμονής διαμορφώθηκε στις 6,9 διανυκτερεύσεις, μειωμένη κατά 4,3% σε σύγκριση με το 2015 (2015: 7,2 διανυκτερεύσεις). Ο αριθμός των διανυκτερεύσεων το 2016 παρουσίασε αύξηση κατά 2,9% και διαμορφώθηκε στις 193.419 χιλ. διανυκτερεύσεις (2015: 188.012 χιλ. διανυκτερεύσεις).
Ταξιδιωτικές εισπράξεις
Οι ταξιδιωτικές εισπράξεις το 2016 διαμορφώθηκαν στα €13,21 δισ., παρουσιάζοντας μείωση κατά 6,5% σε σύγκριση με το 2015. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στην πτώση των εισπράξεων από τους κατοίκους των χωρών εκτός της ΕΕ-28 κατά 14,6%, οι οποίες διαμορφώθηκαν στα €3,65 δισ., αντιπροσωπεύοντας το 27,7% του συνόλου των εισπράξεων, όπως επίσης και στη μείωση των εισπράξεων από τους κατοίκους των χωρών της ΕΕ-28 κατά 3,3%, οι οποίες διαμορφώθηκαν στα €9,1 δισ..
Αναλυτικότερα, το 2016 οι εισπράξεις από κατοίκους των χωρών της ζώνης του ευρώ διαμορφώθηκαν στα €5,58 δισ., παρουσιάζοντας μείωση κατά 7,1% σε σύγκριση με το 2015, ενώ οι εισπράξεις από κατοίκους των χωρών της ΕΕ-28 εκτός της ζώνης του ευρώ διαμορφώθηκαν στα €3,52 δισ., σημειώνοντας αύξηση κατά 3,6%.
Όσον αφορά τις σημαντικότερες χώρες προέλευσης ταξιδιωτών, οι εισπράξεις από τη Γερμανία μειώθηκαν κατά 5,2% και διαμορφώθηκαν στα €2,13 δισ. και οι εισπράξεις από τη Γαλλία μειώθηκαν κατά 25,6% και διαμορφώθηκαν στα €889 εκατ.. Οι εισπράξεις από το Ηνωμένο Βασίλειο επίσης μειώθηκαν κατά 3,7% και διαμορφώθηκαν στα €1,94 δισ.. Από τις χώρες εκτός της ΕΕ-28, αύξηση κατά 3,5% παρουσίασαν οι εισπράξεις από τη Ρωσία, οι οποίες διαμορφώθηκαν στα €436 εκατ., ενώ οι εισπράξεις από τις ΗΠΑ σημείωσαν μείωση κατά 22,8% και διαμορφώθηκαν στα €728 εκατ..
Ταξιδιωτικές εισπράξεις ανά λόγο ταξιδιού
Αναφορικά με την κατανομή της ταξιδιωτικής δαπάνης μη κατοίκων στην Ελλάδα ανά λόγο ταξιδιού, ο κύριος όγκος των εισπράξεων σχετίζεται με ταξίδια για προσωπικούς λόγους, των οποίων το μερίδιο στο σύνολο των δαπανών ανήλθε σε 93,9% το 2016, έναντι 94,5% το 2015, καθώς οι εισπράξεις τους μειώθηκαν κατά 7,0%. Εντός της κατηγορίας των ταξιδιών για προσωπικούς λόγους, τη μεγαλύτερη συμμετοχή στο σύνολο των δαπανών έχουν τα ταξίδια αναψυχής (2016: 85,0%, 2015: 84,1%), των οποίων οι εισπράξεις μειώθηκαν κατά 5,5% και διαμορφώθηκαν στα 11.226 εκατ. ευρώ. Τα ταξίδια για επίσκεψη σε συγγενείς/οικογένεια αντιστοιχούν στο 5,3% του συνόλου και παρουσίασαν αύξηση στις εισπράξεις τους κατά 25,9%. Μείωση κατά 5,2% παρουσίασαν τα ταξίδια για λόγους υγείας και οι συναφείς εισπράξεις διαμορφώθηκαν στα 35 εκατ. ευρώ. Τέλος, οι εισπράξεις από ταξίδια για επαγγελματικούς λόγους εμφάνισαν άνοδο κατά 2,4%, αυξάνοντας τη συμμετοχή τους στο σύνολο των εισπράξεων (2016: 6,1%, 2015: 5,5%).
Εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση
Όπως προαναφέρθηκε, η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση το 2016 αυξήθηκε κατά 7,5% και διαμορφώθηκε στις 28.071 χιλ. ταξιδιώτες, έναντι 26.114 χιλ. ταξιδιωτών το 2015. Ειδικότερα, η ταξιδιωτική κίνηση μέσω αεροδρομίων αυξήθηκε κατά 9,0%, ενώ αυτή μέσω οδικών σταθμών μειώθηκε κατά 4,7%. Στη διαμόρφωση της ταξιδιωτικής κίνησης συνέβαλαν οι χώρες της ΕΕ-28, με ποσοστό συμμετοχής 61,3%, και οι χώρες εκτός της ΕΕ-28, με ποσοστό 27,0%. Το 2016 η ταξιδιωτική κίνηση από τις χώρες της ΕΕ-28 αυξήθηκε κατά 15,0% σε σύγκριση με το 2015. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στην αύξηση κατά 22,1% της ταξιδιωτικής κίνησης από τις χώρες της ΕΕ-28 εκτός της ζώνης του ευρώ, η οποία διαμορφώθηκε στις 8.282 χιλ. ταξιδιώτες, καθώς και στην αύξηση της ταξιδιωτικής κίνησης από τις χώρες της ζώνης του ευρώ κατά 9,1%, η οποία διαμορφώθηκε στις 8.935 χιλ. ταξιδιώτες. Αντιθέτως, η ταξιδιωτική κίνηση από τις χώρες εκτός της ΕΕ-28 παρουσίασε μείωση κατά 12,1% και διαμορφώθηκε στις 7.583 χιλ. ταξιδιώτες.
Ειδικότερα, αύξηση κατά 11,7% εμφάνισε η ταξιδιωτική κίνηση από τη Γερμανία, η οποία διαμορφώθηκε στις 3.139 χιλ. ταξιδιώτες, ενώ η ταξιδιωτική κίνηση από τη Γαλλία μειώθηκε κατά 13,7% και διαμορφώθηκε στις 1.314 χιλ. ταξιδιώτες. Η ταξιδιωτική κίνηση από το Ηνωμένο Βασίλειο αυξήθηκε κατά 20,8% και διαμορφώθηκε στις 2.895 χιλ. ταξιδιώτες. Τέλος, από τις χώρες εκτός της ΕΕ-28, η ταξιδιωτική κίνηση από τη Ρωσία παρουσίασε αύξηση κατά 16,1% και διαμορφώθηκε στις 596 χιλ. ταξιδιώτες, ενώ η ταξιδιωτική κίνηση από τις ΗΠΑ αυξήθηκε κατά 3,8% και διαμορφώθηκε στις 779 χιλ. ταξιδιώτες.
Διανυκτερεύσεις
Οι διανυκτερεύσεις ταξιδιωτών στην Ελλάδα διαμορφώθηκαν στις 193.419 χιλ. το 2016, έναντι 188.012 χιλ. το 2015, παρουσιάζοντας άνοδο κατά 2,9%. Το γεγονός αυτό οφείλεται στην αύξηση κατά 5,9% των διανυκτερεύσεων των κατοίκων χωρών της ΕΕ-28, καθώς οι διανυκτερεύσεις των κατοίκων χωρών εκτός της ΕΕ-28 μειώθηκαν κατά 4,7%. Η άνοδος των διανυκτερεύσεων των κατοίκων χωρών της ΕΕ-28 είναι αποτέλεσμα της αύξησης των διανυκτερεύσεων από τις χώρες της ΕΕ-28 εκτός της ζώνης του ευρώ κατά 10,7% και των διανυκτερεύσεων από τις χώρες της ζώνης του ευρώ κατά 3,0%. Αύξηση παρουσίασαν οι διανυκτερεύσεις από τη Γερμανία κατά 5,2% και από το Ηνωμένο Βασίλειο κατά 11,8%, ενώ αυτές από τη Γαλλία μειώθηκαν κατά 19,7%. Από τις χώρες εκτός της ΕΕ-28, αύξηση κατά 10,7% παρουσίασαν οι διανυκτερεύσεις από τη Ρωσία, ενώ αυτές από τις ΗΠΑ μειώθηκαν κατά 4,5%.
Κρουαζιέρες
H Τράπεζα της Ελλάδος διεξάγει από το 2012 συμπληρωματική έρευνα στον τομέα της κρουαζιέρας, με σκοπό τον εμπλουτισμό των στατιστικών στοιχείων που αντλούνται από την Έρευνα Συνόρων. Ακολουθώντας την παγιωμένη πλέον μεθοδολογία, για το 2016 συλλέχθηκαν λεπτομερή στοιχεία από 16 ελληνικούς λιμένες, τα οποία κάλυψαν το 85,1% των συνολικών αφίξεων κρουαζιερόπλοιων στη χώρα.
Το 2016 καταγράφηκαν 4.093 αφίξεις κρουαζιερόπλοιων (2015: 4.375 αφίξεις), με 5.053 χιλ. επισκέψεις επιβατών έναντι 5.118 χιλ. επισκέψεων επιβατών το 2015. Από τη συμπληρωματική έρευνα προέκυψε ότι το 90,9% των επιβατών ήταν διερχόμενοι επισκέπτες, οι οποίοι κατά μέσο όρο πραγματοποίησαν 1,5 στάσεις σε ελληνικά λιμάνια, έναντι 2 το 2015.
Tο 2016, οι συνολικές εισπράξεις από επιβάτες κρουαζιέρας αυξήθηκαν κατά 1,0% σε σύγκριση με το 2015 και ανήλθαν στα €509 εκατ., εκ των οποίων €51 εκατ. συμπεριλαμβάνονται στα καταγραφόμενα στοιχεία από την Έρευνα Συνόρων, καθώς αφορούν ταξιδιώτες που αναχώρησαν από την Ελλάδα (last port), ενώ €458 εκατ. αντιπροσωπεύουν πρόσθετα έσοδα που καταγράφονται στη συμπληρωματική έρευνα.
Το κυριότερο λιμάνι από πλευράς εισπράξεων κρουαζιέρας είναι το λιμάνι του Πειραιά, με συμμετοχή 43,8% επί του συνόλου. Ακολουθούν το λιμάνι της Κέρκυρας και το λιμάνι της Σαντορίνης με 14,7% και 8,6% των εισπράξεων αντίστοιχα. Οι επτά σημαντικότεροι λιμένες αφίξεως κρουαζιερόπλοιων καλύπτουν το 89,9% των συνολικών εισπράξεων από κρουαζιέρες και το 85,7% των συνολικών επισκέψεων επιβατών.
Οι συνολικές διανυκτερεύσεις εκτός κρουαζιερόπλοιων αυξήθηκαν κατά 1,6% και διαμορφώθηκαν στις 4.075 χιλ. διανυκτερεύσεις, ενώ οι συνολικοί επιβάτες κρουαζιέρας για την επισκοπούμενη περίοδο εκτιμώνται σε 3.391 χιλ., παρουσιάζοντας αύξηση κατά 28,8% σε σχέση με το 2015, γεγονός που επηρέασε θετικά τη διαμόρφωση των εισπράξεων από την κρουαζιέρα.
Ειδική έρευνα κρουαζιέρας
Η Τράπεζα της Ελλάδος, στο πλαίσιο της συνεχούς προσπάθειάς της για την καλύτερη και ακριβέστερη απεικόνιση της τρέχουσας κατάστασης και με σκοπό να καταγραφεί πληρέστερα η συμβολή του κλάδου της κρουαζιέρας στο ταξιδιωτικό ισοζύγιο, πραγματοποίησε τον Ιούλιο του 2016 ειδική έρευνα στους επιβάτες κρουαζιερόπλοιων.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε 8 λιμάνια προσέγγισης κρουαζιερόπλοιων, με βασικό σκοπό την καταγραφή της δαπάνης που πραγματοποίησαν οι επιβάτες κρουαζιέρας στην Ελλάδα, καθώς και της χώρας προέλευσής τους. Συνολικά συγκεντρώθηκαν 1.279 ερωτηματολόγια. Η συμπλήρωσή τους έγινε τη στιγμή της πρώτης επιβίβασης (home port) ή της επανεπιβίβασης των διερχόμενων επισκεπτών (transit) στο κρουαζιερόπλοιο.
Από την ανάλυση των στοιχείων της έρευνας προκύπτει ότι οι διερχόμενοι ταξιδιώτες δαπάνησαν κατά μέσο όρο 65 ευρώ σε κάθε λιμάνι προσέγγισης. Από το ποσό αυτό, περίπου τα 14 ευρώ αφορούσαν ξεναγήσεις, μουσεία και λοιπές δραστηριότητες, τα 29 ευρώ διάφορες αγορές, τα 6 ευρώ μεταφορές (π.χ. ενοικίαση οχημάτων), ενώ τα 16 ευρώ λοιπές δαπάνες.
Η δαπάνη στα ελληνικά λιμάνια επιβίβασης ήταν σχεδόν διπλάσια από τη δαπάνη σε κάθε λιμάνι προσέγγισης και αντιστοιχούσε κατά μέσο όρο σε 139 ευρώ. Από το ποσό αυτό, τα 26 ευρώ αφορούσαν ξεναγήσεις, επισκέψεις σε μουσεία και λοιπές δραστηριότητες, τα 34 ευρώ διάφορες αγορές, τα 6 ευρώ μεταφορές (π.χ. ενοικίαση οχημάτων), ενώ τα 39 ευρώ λοιπές δαπάνες. Επιπρόσθετα, δαπανήθηκαν 34 ευρώ σε διαμονή εκτός κρουαζιερόπλοιου, καθώς οι επιβάτες με ελληνικό λιμάνι επιβίβασης πραγματοποίησαν κατά μέσο όρο μία διανυκτέρευση πριν από την επιβίβασή τους.
Όσον αφορά στην κατανομή των συνολικών εισπράξεων κρουαζιέρας στην Ελλάδα ανά χώρα προέλευσης επιβατών, κυριότερη χώρα προέλευσης είναι οι ΗΠΑ, με συμμετοχή 19,5% επί του συνόλου. Ακολουθούν το Ηνωμένο Βασίλειο και η Τουρκία με 11,4% και 9,4% αντίστοιχα. Οι έντεκα σημαντικότερες χώρες προέλευσης καλύπτουν το 77,7% των συνολικών εισπράξεων κρουαζιέρας.
Όσον αφορά στην κατανομή των συνολικών επισκέψεων επιβατών κρουαζιέρας ανά χώρα προέλευσης, κυριότερη είναι οι ΗΠΑ, με συμμετοχή 16,7% επί του συνόλου. Ακολουθούν το Ηνωμένο Βασίλειο και η Τουρκία με 15,4% και 8,6% αντίστοιχα. Οι έντεκα σημαντικότερες χώρες προέλευσης καλύπτουν το 79,4% των συνολικών επισκέψεων σε ελληνικά λιμάνια.
