Στους γρήγορους ρυθμούς της σύγχρονης ζωής έχει ιδιαίτερη αξία να αναλογιστούμε κατά πόσον τελικά «προλαβαίνουμε» να απολαύσουμε την καθημερινότητα και να γευτούμε τη στιγμή.
Μεταφέροντας αυτή τη σκέψη σε κυριολεκτικό επίπεδο, αξίζει να αναρωτηθούμε αν ακόμα και η διαδικασία του φαγητού μας είναι αργή και απολαυστική ή βιαστική και πρόχειρη. Έτσι η πρώτη βασική ερώτηση για την απόλαυση στη ζωή μας είναι:
1. Απολαμβάνω με ηρεμία το φαγητό μου; Τρώω μικρές μπουκιές και μασάω αργά την τροφή μου;
Φαίνεται πως στους γρήγορους ρυθμούς της καθημερινότητάς μας έχουμε συμπεριλάβει και την ταχύτητα στην κατανάλωση του φαγητού. «Τρώμε στο πόδι», καταπίνουμε αμάσητη τροφή, φέρνουμε το πιάτο μας μπροστά στην τηλεόραση, το κομπιούτερ ή πάνω στο γραφείο καθώς εργαζόμαστε. Το αποτέλεσμα είναι να καταλήγει η διαδικασία του φαγητού σε μία ασυνείδητη ενέργεια, όπου δεν αντιλαμβανόμαστε καλά, καλά, τι και πόσο φάγαμε, τι γεύσεις δοκιμάσαμε, πως ένιωθε το σώμα μας καθώς έπαιρνε την τροφή. Η γρήγορη κατάποση επίσης, ξέρουμε ότι δεν επιτρέπει στον οργανισμό να πραγματοποιήσει σωστά τη διαδικασία της χώνεψης που ξεκινά με το καλό μάσημα της τροφής, την παραγωγή αρκετού σάλιου που συνοδεύει την τροφή στο στομάχι και την ήρεμη συνέχιση της διαδικασίας εκεί για τα επόμενα λεπτά. Η όλη διαδικασία κατανάλωσης ενός γεύματός μας θα πρέπει να κρατά γύρω στα 20 λεπτά. Η γρήγορη κατάποσή του μας φέρνει αντιμέτωπους με προβλήματα στη χώνεψη, αίσθηση δυσφορίας και βαρυστομαχιά.
Μία δεύτερη ερώτηση έχει να κάνει με την ποιότητα του ύπνου μας:
2. Κοιμάμαι καλά; Απολαμβάνω τον ύπνο μου; Χουζουρεύω κάποιες φορές;
Ο ύπνος είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας και είναι σημαντικό να φροντίζουμε τόσο για τη διάρκεια όσο και για την ποιότητά του. Οι νεαροί ενήλικες χρειάζονται γύρω στις 8 ώρες ύπνου, ενώ σε προχωρημένες ηλικίες γύρω στις 6.
Ο ύπνος μας είναι σημαντικό να είναι απερίσπαστος: το υπνοδωμάτιό μας θα πρέπει να είναι σκοτεινό, χωρίς καμία πηγή φωτός να πέφτει στα μάτια μας, και ήσυχο. Οι ερευνητές συμφωνούν ότι είναι καλό να μην έχουμε τηλεόραση και ηλεκτρονικό υπολογιστή στο χώρο που κοιμόμαστε, καθώς φαίνεται ότι επηρεάζεται αρνητικά ο εγκέφαλός μας.
Εξίσου σημαντικό είναι να απομακρύνουμε από τη σκέψη μας οτιδήποτε μπορεί να μας προκαλέσει άγχος: προετοιμάζουμε, δηλαδή, τον εαυτό μας να «αφεθεί» στη διαδικασία του ύπνου και όχι να προετοιμαστεί για τις δουλειές της επόμενης μέρας. Καλό είναι επίσης να επιτρέπουμε στον εαυτό μας να σηκώνεται με ηρεμία από τον ύπνο. Ενήλικες στις ηλικίες 40 και άνω, και κυρίως άνδρες, συχνά παρουσιάζουν πρωινή υπόταση και τάσεις λιποθυμίας, ακριβώς επειδή τινάζονται από το κρεβάτι με άγχος για να ετοιμαστούν για τη δουλειά τους. Συνιστούμε, λοιπόν, καλή οργάνωση του χρόνου μας, έτσι ώστε να έχουμε αρκετό διάστημα για το πρωινό μας ξύπνημα και το ξεκίνημα της ημέρας μας να γίνεται με χαλαρό και ήρεμο τρόπο.
Η 3η βασική ερώτηση για την αξιολόγηση της απόλαυσης στη ζωή έχει να κάνει με το χρόνο που αφιερώνουμε σε προσωπικές επαφές:
3. Περνώ τακτικά χρόνο με αγαπημένα μου πρόσωπα;
Η προσωπική επαφή με άτομα που αγαπάμε και μας αγαπούν δίνει νόημα στη ζωή μας και μας βοηθά να κρατάμε τις εσωτερικές μας ισορροπίες. Έρευνες δείχνουν ότι η αίσθηση της ευτυχίας συνδέεται άμεσα με το χρόνο που περνάμε μαζί με αγαπημένους μας, οικογένεια και φίλους. Είναι ο ανθρώπινος παράγοντας που «γεμίζει» τη ζωή μας και μας κάνει να νιώθουμε ότι «κάπου ανήκουμε». Έρευνες δείχνουν ότι όταν τρώμε με αγαπημένα πρόσωπα, όχι μόνο τείνουμε να τρώμε πιο υγιεινά, αλλά ακόμα και ο μεταβολισμός μας τείνει να λειτουργεί καλύτερα.
Άλλο ένα ερώτημα για το πόσο απολαμβάνουμε τη ζωή μας έχει να κάνει με την απλοποίηση της καθημερινότητάς μας:
4. Κάνω ένα πράγμα τη φορά, χωρίς να μπλέκω με πολλές δουλειές ταυτόχρονα;
Πολλοί άνθρωποι τείνουν να πιστεύουν ότι το να κάνει κανείς πολλά πράγματα ταυτόχρονα είναι μία καλή άσκηση για τον εγκέφαλο. Ωστόσο, σύγχρονες έρευνες δείχνουν ότι αυτό δεν ισχύει. Φαίνεται ότι όταν «έχουμε πολλά στο μυαλό μας» αυξάνεται το άγχος μας και μειώνεται η προσοχή μας, αλλά και η ικανότητά μας να αναπτύσσουμε νέες στρατηγικές. Η υπερφόρτωση από υποχρεώσεις και εργασίες κουράζει και εξαντλεί τον εγκέφαλό μας, ενώ σε βάθος χρόνου οδηγεί με καταστροφικές συνέπειες στην υπερβολική έκθεσή του στην κορτιζόλη, την ορμόνη του στρες.
Οι έρευνες δείχνουν ότι η υιοθέτηση πιο υγιεινών τρόπων σκέψης και βελτιωμένων γνωσιακών στρατηγικών μπορεί να ανανεώσει το μυαλό μας και μάλιστα να γυρίσει το ηλικιακό του ρολόι κατά δεκαετίες.
Εκπαιδεύοντας το μυαλό μας να ασχολείται με μία δουλειά κάθε φορά, ενδυναμώνει την ικανότητά μας να παίρνουμε αποφάσεις μέχρι τα βαθειά μας γεράματα. Ο εγκέφαλός μας είναι φτιαγμένος έτσι, ώστε να εστιάζεται σε ένα θέμα και να ψάχνει τη λύση του. Αυτό όμως γίνεται αδύνατο, όταν προσπαθούμε να ασχοληθούμε με δύο ή και περισσότερα θέματα ταυτόχρονα. Ίσως χρειαστεί να προσπαθήσουμε να αποδιώξουμε τη συνήθεια να κάνουμε πολλά πράγματα μαζί . Όμως τα οφέλη για τις πνευματικές μας ικανότητες θα είναι μεγάλα και άμεσα: θα αυξηθεί η δημιουργικότητά μας, η ενέργειά μας και η προσοχή μας.
Το 5ο βασικό ερώτημα για την αξιολόγηση της απόλαυση στη ζωή μας σχετίζεται με τις ευκαιρίες που δίνουμε στον εαυτό μας για χαμήλωμα των ρυθμών και ανάπαυση:
5. Απολαμβάνω στιγμές ηρεμίας μέσα στην ημέρα μου;
Ανάμεσα στις δουλειές και υποχρεώσεις της καθημερινότητας είναι σημαντικό να αφήνουμε χρονικά κενά στα οποία να επιτρέπουμε στον εαυτό μας να χαμηλώσει τους ρυθμούς. Αυτό που πραγματικά χρειαζόμαστε είναι η ευκαιρία να ζούμε τις στιγμές, χωρίς να βιαζόμαστε να περνάμε από τη μια δραστηριότητα στην άλλη. Αν πιάνουμε τον εαυτό μας να ανησυχεί υπερβολικά για κάτι που πρέπει να γίνει αργότερα, ή κάτι που έγινε ή κάτι που μπορεί να γίνει, είναι καλό να επαναφέρουμε τη σκέψη μας στο εδώ και τώρα. Μπορούμε να εστιαστούμε στο πώς νιώθουμε μέσα μας εκείνη τη στιγμή, να κοιτάξουμε με προσοχή γύρω μας και να παρατηρήσουμε με ηρεμία όσα γίνονται.
Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι ο σύγχρονος άνθρωπος δεν αναπνέει σωστά; είναι χρήσιμο, λοιπόν, να ασκηθούμε στο να κάνουμε σύντομα διαλείμματα μέσα στη μέρα στα οποία να παίρνουμε μερικές βαθιές και αργές ανάσες.
ΠΗΓΗ www.boro.gr
Δρ Μαργαρίτα-Αγγελική Σχινά
Κλινική Ψυχολόγος, Επιστημονική Υπεύθυνη ΚΕΑΔΔ – Κέντρο Εκπαίδευσης και Αντιμετώπισης Διατροφικών Διαταραχών
