Εδώ και κάποια χρόνια, οι ΗΠΑ έχουν ξεκινήσει έναν πόλεμο κατά της διαφθοράς, και μάλιστα παγκοσμίως. Τι κάνουν;
Ειδικά τμήματα, των κρατικών οργανισμών της SEC (Securities and Exchange Commission – Αμερικάνικη Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς), του FBI και του Υπουργείου Δικαιοσύνης, αναζητούν και βρίσκουν στοιχεία επιβαρυντικά για διαφθορά από πλευράς μεγάλων επιχειρήσεων. Και βασικά με τον όρο διαφθορά, εννοούμε πρακτικές που είναι παράνομες και αθέμιτες, όπως και κυρίως, μίζες από πλευράς μεγάλων επιχειρήσεων, προκειμένου να αναλάβουν κάποιο μεγάλο project σε κάποιες χώρες.
Στο φαινόμενο αυτό της διαφθοράς με την χρήση μιζών για ανάληψη διαφόρων projects, άρα δηλαδή να μην αναλάβουν αξιοκρατικά επειδή είναι οι ανταγωνιστικότερες αλλά επειδή ‘λάδωσαν’, επιδίδονταν εδώ και πολλά χρόνια, κυρίως μεγάλες επιχειρήσεις ως επί το πλείστον από τον δυτικό κόσμο (από Γαλλία, Γερμανία κλπ), για να λάβουν μεγάλα έργα, κυρίως σε χώρες τριτοκοσμικές, όπου το πολιτειακό σύστημα σε αυτές τις χώρες, επέτρεπε σε πολιτικούς, αφενός να ‘λαδωθούν’ (ας ήταν τύποις παράνομο), αφετέρου να μην τιμωρηθούν εάν τα του ‘λαδώματος’ μαθεύονταν. Στις χώρες που έχει λάβει χώρα τέτοιου είδους διαφθορά, δυστυχώς περιλαμβάνεται και η Ελλάδα, δείτε π.χ. το παλαιότερο θέμα της SIEMENS, τώρα γιατί, δώστε εσείς οι ίδιοι την απάντηση…
Αφορμή για το εν λόγω άρθρο, μας δόθηκε όταν παρακολουθήσαμε ένα γαλλικό ντοκιμαντέρ στην ΕΡΤ, το οποίο παρουσίαζε τα του πολέμου των ΗΠΑ, κατά της διαφθοράς διεθνώς και ως εδώ καλά, αλλά σημαντικό μέρος του ντοκιμαντέρ, προωθούσε την άποψη, που επιχείρησε να την στηρίξει με ορισμένα επιχειρήματα – μισή αλήθεια (και όλοι γνωρίζουμε με τι ισούται η μισή αλήθεια…) ότι όλος αυτός ο οικονομικός πόλεμος, γίνεται στην ουσία του, για να πλήξει μεγάλες επιχειρήσεις διεθνώς, που λειτουργούν ανταγωνιστικά προς αμερικάνικες. Και έφερε ως επιχειρήματα, τις περιπτώσεις ορισμένων πολύ μεγάλων γαλλικών επιχειρήσεων, που αφού έφαγαν τεράστια πρόστιμα και βρέθηκαν χρηματοοικονομικά σε δύσκολη θέση, ότι παρουσιάστηκαν μεγάλες αμερικάνικες επιχειρήσεις που τις εξαγόρασαν (εννοείται φθηνά). Το ντοκιμαντέρ παρουσίασε την άποψη λοιπόν ότι αυτό είναι στην ουσία ένα σχέδιο των αμερικανών, για να εξουδετερώσουν τον ανταγωνισμό προς τις μεγάλες τους επιχειρήσεις, και με τρόπο νόμιμο, από όπου και αν προέρχεται ο ανταγωνισμός αυτός, που συνήθως, ισχυρός ανταγωνισμός προς μεγάλες αμερικάνικες επιχειρήσεις, υπήρχε (και υπάρχει) από επιχειρήσεις της Γαλλίας, Γερμανίας, Ηνωμένου Βασιλείου κ.ά..
Στο ντοκιμαντέρ, ένας γηραιός κύριος συνταξιούχος, πρώην μεγαλοστέλεχος σε μεγάλη γαλλική επιχείρηση, ανέφερε ότι οι πρακτικές του να δίδουν στα 20, 30 προηγούμενα χρόνια μίζες οι γαλλικές επιχειρήσεις προκειμένου να λαμβάνουν κάποια μεγάλα projects στο εξωτερικό, ήταν συνηθισμένη και παρόλο που ήταν τυπικά παράνομη, ωστόσο τα περασμένα αυτά χρόνια, οι γαλλικές κυβερνήσεις το δέχονταν άτυπα, αφού αυτό έφερνε ανάπτυξη στις γαλλικές επιχειρήσεις με ό,τι θετικό συνεπάγεται ευρύτερα κάτι τέτοιο, στο σημείο μάλιστα που όχι μόνο η πολιτεία δεν έκανε απλώς τα ‘στραβά μάτια’ αλλά βοηθούσε με όποια πίεση μπορούσε να ασκήσει (στις ξένες χώρες) και έδιδε μια άτυπη έγκριση για το ύψος της μίζας, που έπρεπε να δοθεί για την ανάληψη ενός Έργου. Ανέφερε χαρακτηριστικά, ότι το (άτυπο) πάντα ύψος της μίζας, ήταν έως 3% της αξίας του υπό ανάληψη Έργου και εάν ήταν υψηλότερο, δεν το απέρριπταν, αλλά γκρίνιαζαν στις επιχειρήσεις.
Όμως, αυτό που δεν είπε το γαλλικό ντοκιμαντέρ, είναι ότι εάν η εύρεση και τιμωρία βάσει έως και εξοντωτικών προστίμων από πλευράς ΗΠΑ σε επιχειρήσεις που εμπλέκονται σε διαφθορά, είναι εκ του πονηρού, ακόμα και έτσι να είναι, μπορούσε να υλοποιηθεί διότι οι επιχειρήσεις χρησιμοποιούσαν παράνομες και αθέμιτες πρακτικές όπως είναι οι μίζες. Αν λειτουργούσαν νόμιμα και ηθικά, δεν θα μπορούσε κανείς να τις πειράξει. Πολύ σημαντικό για να το παραβλέψουμε, δεν νομίζετε;
Όμως δεν είναι έτσι, και θα δείξουμε στη συνέχεια γιατί.
Πως λειτουργούν λοιπόν οι αμερικάνικες Αρχές στο θέμα της διαφθοράς, που σας αναφέραμε; Ως υπηρεσίες με προηγμένα τεχνικά μέσα, συλλέγουν πληροφορίες με όλους τους δυνατούς τρόπους και υπάρχουν πολλοί τρόποι (τεχνικής φύσεως) και αποτελεσματικοί. Παραλλήλως, ενθαρρύνουν να γίνονται καταγγελίες από ανθρώπους που γνωρίζουν φαινόμενα διαφθοράς (που μπορεί να είναι και ανώνυμες), οπότε αποκτούν πληροφορίες, τις οποίες στη συνέχεια ερευνούν σε μεγάλο βάθος, με όλα τα μέσα που διαθέτουν. Όταν πλέον συγκεντρώνουν πολλές ισχυρές ενδείξεις, καλούν την επιχείρηση που εμπλέκεται να επιτρέψει σε κλιμάκιο των ελεγκτικών αρχών, να μπουν στα Γραφεία τους και να κάνουν τα πάντα (βιβλία, λογισμικά, αρχεία κλπ) φύλλο και φτερό.
Μάλιστα, εδώ και κάποια χρόνια, η αμερικάνικη κυβέρνηση, έχει πετύχει και άλλες κυβερνήσεις από τις περισσότερες χώρες, να υπογράψουν μια μεταξύ τους σύμβαση που έχει να κάνει με την καταπολέμηση της διαφθοράς, και καθώς την έχουν υπογράψει πολλές χώρες και όλες οι μεγάλες όπως Η.Β., Γερμανία, Γαλλία κλπ, οι κατά τόπους κυβερνήσεις, δεν μπορούν να παρέμβουν με οποιονδήποτε τρόπο και να ‘σώσουν’ την επιχείρηση της χώρας τους που εμπλέκεται σε πρακτικές διαφθοράς.
Εάν η επιχείρηση που θα κληθεί να εξεταστεί για διαφθορά, που ούτως ή άλλως μιλάμε για μεγάλες και ισχυρές, αρνηθεί, τότε είναι χειρότερα για αυτήν, διότι εάν είναι να την γλυτώσει με ένα πρόστιμο π.χ. 200 μονάδων, με τη μη συνεργασία που θα δείξει, οι ελεγκτικές αρχές θα ψάξουν με τα μέσα που διαθέτουν οι ίδιες και θα πιέσουν με όλα τα μέσα, ιδίως όταν έχει δείξει η επιχείρηση αυτή την ένοχη συμπεριφορά (διότι καθαρός ουρανός αστραπές δεν φοβάται) και εντέλει και μετά από κάποιο διάστημα, θα της επιβάλλει πρόστιμο, όχι 200 αλλά 1000 μονάδων. Το νέο πρόστιμο δηλαδή, έχοντας προχωρήσει η διαδικασία μη συμβιβαστικά και μη ‘φιλικά’, θα είναι όχι απλώς υψηλό, αλλά ‘εξοντωτικό’.
Για παράδειγμα, στην γαλλική ALSTOM, η οποία έπαιξε ‘σκληρά’ και δεν δέχτηκε αρχικά τους ελεγκτές στα Γραφεία της, οι ελεγκτικές αρχές συνέχισαν να συγκεντρώνουν στοιχεία με όσα μέσα διέθεταν, και κάποια στιγμή που μεγαλοστέλεχος της γαλλικής επιχείρησης ταξίδεψε στις ΗΠΑ, τον περίμενε ένα ένταλμα σύλληψης, και βέβαια συνελήφθη· στην συνέχεια αντιμετώπιζε ποινή πολυετούς φυλάκισης και όχι σε φυλακή πολυτελείας, όπως θα συνέβαινε σε καμιά άλλη χώρα με ψευτοφυλακίσεις (καταλαβαίνετε τώρα…), αλλά σε φυλακή με άλλους κοινούς εγκληματίες, χωρίς κανένα προνόμιο. Το μεγαλοστέλεχος προφανώς απέναντι σε αυτή την εκδοχή του μέλλοντός του ‘έσπασε’ και έδωσε πλήθος στοιχείων· τα δε υπόλοιπα μεγαλοστελέχη που βρίσκονταν στην Γαλλία, βλέποντας τι συνέβη με τον συνάδελφό τους, φοβήθηκαν ότι εντέλει δεν μπορούν να το αποφύγουν, και εκ των υστέρων ζήτησαν συνεργασία· πλέον όμως το πρόστιμο που τους επιβλήθηκε συνολικά, ήταν κατά πολύ υψηλότερο.
Και αναλογιστείτε ότι οι κρατικές υπηρεσίες των ΗΠΑ, δεν έχουν περιορισμό όσον αφορά στα χρήματα που θα δαπανήσουν στους ελέγχους τους, πράγμα που σημαίνει ότι οι έλεγχοι μπορεί να είναι, και είναι σε πολύ μεγάλο βάθος και εξονυχιστικοί, αρκεί βεβαίως να υπάρχουν και οι ενδείξεις που να οδηγούν προς την κατεύθυνση του εντονότερου ελέγχου.
Δείτε λοιπόν τα στοιχεία του πολέμου κατά της διαφθοράς:
Στο παρακάτω γράφημα μπορούμε να δούμε τις ποινές που έχουν επιβληθεί, σαν αριθμός όχι ως ποσά, από το 2006 έως και το 2017:
• Το μπλε σκούρο, είναι ο αριθμός που εξέτασε η SEC και αφορά επιχειρήσεις.
• Το γαλάζιο είναι ο αριθμός που εξέτασε η SEC και αφορά φυσικά πρόσωπα.
• Το σκούρο γκρι, είναι ο αριθμός που εξέτασε το Υπουργείο Δικαιοσύνης (Department of Justice) και αφορά επιχειρήσεις.
• Το ανοιχτόχρωμο γκρι, είναι ο αριθμός που εξέτασε το Υπουργείο Δικαιοσύνης (Department of Justice) και αφορά φυσικά πρόσωπα.
Έτσι και ως παράδειγμα, το έτος 2017 επιβλήθηκαν συνολικά 34 ποινές, εκ των οποίων οι 11 ήταν από την SEC και οι 23 από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και εξ αυτών της SEC, οι 7 αφορούσαν σε επιχειρήσεις και οι 4 σε φυσικά πρόσωπα, και εξ αυτών του Υπουργείου Δικαιοσύνης, οι 10 αφορούσαν σε επιχειρήσεις και οι 13 σε φυσικά πρόσωπα.
Στο ακόλουθο γράφημα, παρουσιάζονται το συνολικό ύψος προστίμων από όλες τις υποθέσεις που αφορούσαν επιχειρήσεις, από το 2006 έως και το 2016. Όπως μπορούμε να δούμε, το 2016 τα συνολικά πρόστιμα ανήλθαν σε περίπου $2,4 τρισ.(!). Είναι σίγουρο, ότι το όποιο κόστος των ελέγχων, βγαίνει και παραβγαίνει εκ του αποτελέσματος των ελέγχων.
Στο επόμενο γράφημα, φαίνονται τα δέκα μεγαλύτερα πρόστιμα που έχουν επιβάλλει για υποθέσεις διαφθοράς, ιστορικά και έως σήμερα. Πρώτη με συνολική ποινή $800 εκατ. η … SIEMENS, η οποία όπως πλέον όλοι μας γνωρίζουμε, ήξερε καλά το παιγνίδι με τις μίζες για να παίρνει δουλειές, και δεύτερη με λίγο μικρότερο ποσό, η γαλλική ALSTOM, που αναφέραμε και ως παράδειγμα επιχείρησης που αρχικά δεν ήταν συνεργάσιμη, και θέλοντας να το παίξει σκληρή, τελικά πλήρωσε περισσότερα.
Τα διαφορετικά χρώματα στις μπάρες, είναι ενδεικτικά των προστίμων για εγκληματικές ενέργειες (μπλε), άλλων επιπλέον προστίμων (το γαλάζιο) και κατασχέσεων (το γκρίζο).
Και ερχόμαστε στο σημείο που θα δείξουμε ότι η πολιτική καταπολέμησης της διαφθοράς, δεν είναι εκ του πονηρού για να βοηθούν αμερικάνικες επιχειρήσεις να εξουδετερώσουν ή απορροφήσουν ανταγωνιστικές επιχειρήσεις, διότι όπως φαίνεται στο γράφημα, πρόστιμα και δη από αυτά τα υψηλότερα (στην δεκάδα των μεγαλύτερων προστίμων που έχουν επιβληθεί) συμπεριλαμβάνονται και μεγάλες, ας πούμε πολυεθνικές, επιχειρήσεις που στην ουσία τους είναι αμερικάνικες. Τέτοιες είναι οι: KBR/Halliburton, Och-Ziff που είναι hedge fund και η ALCOA. Από τις άλλες της δεκάδας με τις μεγαλύτερες επιβληθέντες ποινές, η TEVA είναι ισραηλινή πολυεθνική, η Telia σουηδική, η ΒΑΕ βρετανική, η TOTAL γαλλική, η VimpelCom ολλανδική.
Όπως κατανοείτε, εάν η όλη υπόθεση του πολέμου κατά της διαφθοράς, ήταν εκ του πονηρού για να χτυπηθούν ανταγωνιστές αμερικάνικων μεγάλων επιχειρήσεων, και συνεπακόλουθα να επωφεληθούν οι αμερικάνικες, είναι σαφές ότι θα εξέλειπαν τα πρόστιμα και δη, από τα μεγαλύτερα, σε αμερικάνικες επιχειρήσεις, πράγμα που δεν συμβαίνει. Αυτή την σημαντική ‘λεπτομέρεια’ το γαλλικό ντοκιμαντέρ παρέλειψε να την αναφέρει, πιθανότατα διότι δεν ταίριαζε στο σκεπτικό που ήθελε να αναπτύξει.
Ο τρόπος που ενεργούν οι ΗΠΑ, δείχνει ότι το εν πολλοίς κοινά αποδεκτό αξίωμα ότι οι σημερινές μεγάλες επιχειρήσεις (πολυεθνικές κ.λπ), είναι πανίσχυρες και στην ουσία αυτές ελέγχουν το πολιτικό σύστημα, απλά δεν ισχύει, διότι το αμερικάνικο κράτος, χτυπάει πολυεθνικές και τεράστιες επιχειρήσεις, μερικές φορές σε σημείο χρηματοοικονομικής εξόντωσης. Και καλά κάνει, διότι εάν το αμερικάνικο κράτος δεν το έκανε, οι τεράστιες αυτές επιχειρήσεις, θα είχαν όντως την δύναμη που θεωρούμε ότι έχουν. Και μακάρι το αμερικάνικο κράτος να συνεχίσει έτσι, τον πόλεμό του κατά της διαφθοράς, διότι κάτι τέτοιο, είναι καλό όχι μόνο για την αμερικάνικη οικονομία και επιχειρήσεις, αλλά για την παγκόσμια οικονομία και επιχειρήσεις διεθνώς. Διότι είναι καλό να επικρατεί ισότητα ευκαιριών και αξιοκρατία, αντί της ανισότητας και διαφθοράς. Τόσο απλά. Εύγε στους αμερικανούς!
Βεβαίως, όσοι αρέσκονται στο να ‘λαδωθούν’ γίνονται ευρηματικότεροι προκειμένου να το πετύχουν· για παράδειγμα γίνεται μέσω δημιουργίας κάποιου ΜΚΟ και κονδυλίων που παρέχονται σε αυτόν. Θα πρέπει όμως οι πονηροί να κατανοήσουν ότι μπορεί η έρευνα να γίνει κατά τι δυσκολότερη, όμως στο τέλος, θα εντοπιστούν και θα πληρώσουν δυσανάλογα.
Διαβάστε επίσης:
• Επιλέξτε μετοχές ‘τυχαία’ και κερδίστε την αγορά και τους επαγγελματίες!
