Ομιλία του Υπουργού Οικονομικών κ. Χρήστου Σταϊκούρα στο 2nd NPL SUMMIT, δηλαδή στο 2ο Συνέδριο για τα Κόκκινα Δάνεια (Non Profiting Loans):
Θέλω να ευχαριστήσω την Ethos Events για την πρόσκληση να χαιρετίσω το σημερινό, ενδιαφέρον, εξαιρετικά επίκαιρο Συνέδριο.
Συνέδριο με αντικείμενο τις προκλήσεις και τις προοπτικές του χρηματοπιστωτικού τομέα, με έμφαση στη διαχείριση του υψηλού, συσσωρευμένου αποθέματος μη εξυπηρετούμενων δανείων στα χαρτοφυλάκια των πιστωτικών ιδρυμάτων.
Κυρίες και Κύριοι,
Είναι γεγονός ότι η εύρυθμη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος, ιδιαίτερα σε τραπεζοκεντρικές χώρες όπως είναι η Ελλάδα, αποτελεί προϋπόθεση για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την αποτελεσματική κατανομή των περιορισμένων οικονομικών πόρων.
Είναι επίσης γεγονός ότι τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας μας βίωσαν, εξαιτίας της παγκόσμιας κρίσης, εγχώριων δημοσιονομικών ανισορροπιών και δικών τους σφαλμάτων, μεγάλη επιδείνωση στα θεμελιώδη μεγέθη τους.
Μεταξύ άλλων, και στην ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου τους.
Επιδείνωση που κατέστησε αναγκαία την ανάληψη πρωτοβουλιών, από την Πολιτεία, για τη διαμόρφωση πλαισίου στήριξής τους, με στόχο την ενίσχυση της εμπιστοσύνης στο τραπεζικό σύστημα.
Αποτέλεσμα αυτών των πρωτοβουλιών, μαζί με την επίτευξη δημοσιονομικής ισορροπίας, ήταν η σταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος το 2014, όπως επιβεβαιώνουν όλοι οι αρμόδιοι εγχώριοι και διεθνείς οργανισμοί και εποπτικοί μηχανισμοί.
Δυστυχώς, το επόμενο έτος, η θέση του χρηματοπιστωτικού συστήματος επιδεινώθηκε αισθητά, καθώς πολιτικές επιλογές υπονόμευσαν την προσπάθεια που είχε προηγηθεί και κλόνισαν την εμπιστοσύνη καταθετών και επενδυτών προς τις ελληνικές τράπεζες.
Το αποτέλεσμα ήταν το τραπεζικό σύστημα, μεταξύ άλλων, να εισέλθει σε καθεστώς περιορισμών και ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων, να μεγαλώσει περαιτέρω το βάρος των μη εξυπηρετούμενων δανείων του και να υπάρξει μια τρίτη, αχρείαστη ανακεφαλαιοποίηση.
Ανακεφαλαιοποίηση με την οποία προστέθηκε κόστος στο Δημόσιο, μεταβλήθηκε η ιδιοκτησιακή δομή των πιστωτικών ιδρυμάτων και έχασαν τεράστια ποσά οι φορολογούμενοι.
Έκτοτε, το τραπεζικό σύστημα, σταδιακά, ανακάμπτει.
Οι συνθήκες ρευστότητας βελτιώθηκαν, εξαιτίας και της βελτίωσης του μακροοικονομικού περιβάλλοντος.
Οι τράπεζες κατάφεραν να αποπληρώσουν το δανεισμό τους μέσω του ELA.
Τα κόκκινα δάνεια, σταδιακά, μειώνονται.
Όμως, οι προκλήσεις παραμένουν.
Προκλήσεις που αφορούν, μεταξύ άλλων:
Την ανάγκη ταχείας και μεγάλης μείωσης των κόκκινων δανείων εντός των επόμενων 2-3 ετών.
Το πιο απαιτητικό και σύνθετο – σε σχέση με το παρελθόν – εποπτικό και κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας, ιδίως σε ότι αφορά τα ελάχιστα επίπεδα και τη σύνθεση των εποπτικών ιδίων κεφαλαίων, τους εποπτικούς δείκτες ρευστότητας και το νέο λογιστικό πλαίσιο.
Το νέο κανονισμό αναφορικά με τις ελάχιστες απαιτούμενες εποπτικές προβλέψεις για νέες εκταμιεύσεις που γίνονται μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Την πλήρη αποκατάσταση της πρόσβασης στις αγορές, προκειμένου να ενισχυθεί η κεφαλαιακή επάρκεια και η ρευστότητα των πιστωτικών ιδρυμάτων.
Την επιστροφή καταθέσεων στο τραπεζικό σύστημα προκειμένου να ενισχυθεί η ρευστότητα των πιστωτικών ιδρυμάτων.
Τη βελτίωση της οργανικής κερδοφορίας των τραπεζών, με τη μείωση του κόστους άντλησης κεφαλαίων, τη σταδιακή πιστωτική επέκταση και τη συρρίκνωση του πιστωτικού κινδύνου.
Τον ψηφιακό μετασχηματισμό του τραπεζικού συστήματος, με κινητήρια δύναμη την καινοτομία.
Κυρίες και Κύριοι,
Απέναντι σ’ αυτές τις προκλήσεις, βασική επιδίωξη του οικονομικού επιτελείου και συνολικά της Κυβέρνησης είναι τα τραπεζικά ιδρύματα να αποτελέσουν, ξανά, μοχλό ανάπτυξης της πραγματικής οικονομίας.
Η βελτίωση της σύνθεσης, της δομής και της ποιότητας τόσο του παθητικού όσο και του ενεργητικού των πιστωτικών ιδρυμάτων θα μειώσει τους τραπεζικούς κινδύνους, θα ενδυναμώσει τα οργανικά έσοδα, θα ενισχύσει την ικανότητα δημιουργίας κεφαλαίων, θα αποκλιμακώσει το κόστος χρηματοδότησης των τραπεζών, θα τονώσει την εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα.
Προς αυτή την κατεύθυνση, η Κυβέρνηση προχώρησε στην πλήρη άρση των κεφαλαιακών περιορισμών, απαλλάσσοντας την ελληνική οικονομία από ένα μεγάλο «βαρίδι».
Επίσης μείωσε τον φόρο ακίνητης περιουσίας, βελτιώνοντας την ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου των τραπεζών.
Επιπροσθέτως βελτίωσε, σε συνεργασία με τις τράπεζες, το πλαίσιο προστασίας της 1ης κατοικίας, βελτιώνοντας επίσης – αν αξιοποιηθεί από τους πολίτες η ρύθμιση – την ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου των τραπεζών.
Ενώ οι θετικές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, ως αποτέλεσμα – κυρίως – της υλοποίησης ενός συνεκτικού και ολοκληρωμένου οικονομικού σχεδίου, έχουν οδηγήσει σε μείωση του κόστους δανεισμού, με αποτέλεσμα η πρόσβαση των πιστωτικών ιδρυμάτων στις αγορές κεφαλαίου – σταδιακά – να αποκαθίσταται, καταθέσεις να επιστρέφουν στο τραπεζικό σύστημα και η πιστοληπτική ικανότητα εταιρειών και νοικοκυριών να βελτιώνεται.
Ενδεικτικά, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι καταθέσεις εσωτερικού αυξήθηκαν κατά περίπου 2 δισ. ευρώ ή 1,5% μέσα στους πρώτους μήνες της νέας διακυβέρνησης.
Κυρίες και Κύριοι,
Παρά τα έντονα σημάδια σταθεροποίησης, ανάκαμψης και βελτίωσης της κατάστασης, το μεγάλο πρόβλημα του τραπεζικού συστήματος στη χώρα μας παραμένει η αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων.
Μη εξυπηρετούμενα δάνεια τα οποία ανέρχονται στα 75 δισ. ευρώ, σημαντικά μειωμένα έναντι του ιστορικού ύψους του Μαρτίου 2016 (-30%, τότε 107 δισ. ευρώ), αλλά ακόμη στα επίπεδα Δεκεμβρίου 2014, στο 43,6%.
Είναι μάλιστα αξιοσημείωτο ότι:
η μείωση προέρχεται κυρίως με διαγραφές δανείων και δευτερευόντως – πρόσφατα – με ορισμένες πωλήσεις,
παρατηρείται αδυναμία μείωσης των κόκκινων δανείων μέσω παροχής αποτελεσματικών λύσεων ρύθμισης, κυρίως λόγω των υψηλών ποσοστών επαναθέτησης δανείων (redefault rates),
υπάρχει πολύ κακή επίδοση στη στεγαστική πίστη, όπου το 1/3 περίπου των κόκκινων δανείων έχουν κάνει αίτημα για υπαγωγή στο Νόμο Κατσέλη.
Η Κυβέρνηση, από την πρώτη στιγμή, κατανόησε ότι η επίλυση αυτού του προβλήματος είναι υψίστης σημασίας για το τραπεζικό σύστημα και την ελληνική οικονομία.
Υπό το πρίσμα αυτό, υιοθέτησε συστημική λύση, κατά τα πρότυπα της Ιταλίας, όπου το κράτος εγγυάται, μέσω σχήματος προστασίας ενεργητικού, το καλύτερο μέρος της τιτλοποίησης κόκκινων δανείων, έναντι προμήθειας.
Το σχήμα αυτό έχει ήδη λάβει την έγκριση της Επιτροπής, ολοκληρώθηκε η εσωτερική διαβούλευση, ολοκληρώνεται η διαμόρφωση του νομοθετικού πλαισίου, στέλνεται άμεσα στις αρμόδιες εποπτικές αρχές για γνωμοδοτήσεις, και εισάγεται στο Ελληνικό Κοινοβούλιο προς ψήφιση, τις επόμενες εβδομάδες.
Εκτιμάται ότι η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα είναι σημαντική, μπορεί να υπερβεί και το 40% του υφιστάμενου – στο τέλος του έτους – συσσωρευμένου αποθέματος κόκκινων δανείων.
Ήδη το ενδιαφέρον επενδυτών και πιστωτικών ιδρυμάτων είναι έντονο.
Ταυτόχρονα, δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση και στο σκέλος της διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους, υπό το πρίσμα των δανειοληπτών και της σχέσης αυτών με το τραπεζικό σύστημα.
Προωθούμε και βελτιώνουμε εργαλεία και διαδικασίες ρύθμισης οφειλών των δανειοληπτών, συνεχίζοντας, απρόσκοπτα και αδιάλειπτα, την προσπάθεια για την ανακούφιση των πραγματικά ευάλωτων νοικοκυριών.
Παράλληλα, εστιάζουμε, μαζί με τα πιστωτικά ιδρύματα, στην ανάγκη επιβράβευσης της συνέπειας.
Αυτή η προσπάθεια συνεχίζεται.
Κυρίες και Κύριοι,
Οι Έλληνες οφείλουμε να βγάλουμε την πατρίδα μας, με δυναμισμό και σταθερό βηματισμό, το ταχύτερο δυνατό, οριστικά, από την οδυνηρή εμπειρία που τη δοκίμασε τα τελευταία 9 χρόνια.
Στην προσπάθεια αυτή δεν περισσεύει κανείς.
Η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και το οικονομικό επιτελείο, με συνείδηση του εθνικού μας καθήκοντος, έχουμε αναλάβει τις ευθύνες μας.
Αν όλοι κινηθούμε ομόρροπα, τότε είναι βέβαιο ότι θα πετύχουμε.
Η οικονομία θα αναταχθεί, οι πολίτες θα βελτιώνουν την ατομική τους ευημερία και η χώρα θα ισχυροποιηθεί συνολικά.
Αισιοδοξώ ότι θα τα καταφέρουμε!
