Που βρίσκεται η Κρυφή Είσοδος στο ταφικό συγκρότημα του τύμβου Καστά; Ο τρίτος θάλαμος, αυτός ο φαινομενικά ή και πραγματικά τελευταίος, στην υλοποιηθείσα ανασκαφή, που είναι μετά το μωσαϊκό με την αρπαγή της Περσεφόνης, βρέθηκε θα λέγαμε αναπάντεχα και απροσδόκητα κενός και ‘φτωχός’.
Κενός διότι δεν περιέχει τίποτα, πέραν των εναποθέσεων του θυρόφυλλου και κομματιού με τον λαιμό της δεύτερης Σφιγγός, όπως έδειξε η ανασκαφή που κοντεύει να ολοκληρωθεί. ‘Φτωχός’ διότι δεν έχει καμία διακόσμηση, όπως έχουν και μάλιστα πολυτελή, οι δύο προηγηθέντες θάλαμοι.
Εδώ λοιπόν, κάτι δεν ‘κολλάει’ λογικά: Είναι δυνατόν οι δύο προηγηθέντες θάλαμοι, να είναι πλούσια διακοσμημένοι και ο τρίτος, εφόσον είναι ο τελευταίος, άρα είναι και ο κυρίως ταφικός θάλαμος της συγκεκριμένης κατασκευής, να είναι έτσι άδειος και ‘φτωχός’;
Έως και το δάπεδό του αποτελείται από απλούς πλινθόλιθους.
Είναι συλημένος;
Μα και συλημένος να ήταν, οι τυμβωρύχοι της αρχαιότητας θα είχαν πάρει πολύτιμα μέταλλα όπως χρυσό, ασήμι, θα είχαν πάρει ενδεχομένως και απλά μέταλλα διότι και αυτά είχαν αξία και χρηστικότητα και ίσως σε κάποιες δύσκολες εποχές, είχαν πάρει και τα μαρμάρινα αντικείμενα τα οποία θρυμματίζοντας τα και λειώνοντάς τα, παρήγαγαν ασβέστη.
Εάν πούμε για χάριν της συζήτησης ότι συνέβη κάτι τέτοιο, ότι ο συγκεκριμένος τάφος των τριών θαλάμων, συλήθηκε στην αρχαιότητα. Μα άδειασαν από τον τρίτο θάλαμο και τα μαρμάρινα αντικείμενα;
Δεν είναι παράλογο να άδειασαν από τον τρίτο θάλαμο τα μαρμάρινα αντικείμενα αλλά να άφησαν στη θέση τους, τα μαρμάρινα αντικείμενα του δεύτερου και πρώτου θαλάμου, που ήταν κοντινότερα στην είσοδο/έξοδο, άρα και ευκολότερο και λιγότερο κοπιώδες να αφαιρέσουν αυτά του πρώτου, δεύτερου θαλάμου αντί του τρίτου;
Πέφτουμε λοιπόν σε ένα λογικό κενό. Ο τυμβωρύχος που θα ήθελε να αφαιρέσει έως και μάρμαρο, θα αφαιρούσε αυτό που θα συναντούσε πρώτα, ήτοι μαρμάρινα κομμάτια κυρίως από την είσοδο/έξοδο (Σφίγγες) ή από τον πρώτο θάλαμο (Καρυάτιδες, κομμάτια μαρμάρινα από το μωσαϊκό του δαπέδου του πρώτου θαλάμου) και εάν ήθελε και άλλο υλικό, τότε θα εισχωρούσε βαθύτερα.
Αυτό μας κάνει να πιστεύουμε ότι συνεπώς, το ταφικό κτίσμα που έχουμε ήδη ανασκάψει και βρίσκεται εφαπτόμενο στον περίβολο τοίχο, σε έναν περίβολο τοίχο περιφερείας 500 μέτρων και διαμέτρου 158 μέτρων, δεν μπορεί να είναι το μοναδικό στον τύμβο – λόφο Καστά, διότι δεν στέκει σχηματικά, δεν είναι αρμονικό: Δεν έχετε παρά να κοιτάξετε την Εικόνα 1 και να δείτε πως δείχνει ο τάφος που έχουμε ανασκάψει ως προς το σύνολο.
Δείχνει (και είναι) εξαιρετικά μικρός και ‘περιθωριακός’ σε σχέση με το σύνολο της κατασκευής, που σημαίνει ότι κοιτάζουμε και τον μεγαλοπρεπή περίβολο τοίχο.
Επιπλέον, είναι παράλογο κάποιος στην αρχαιότητα να έφτιαξε αυτό το ταφικό μνημείο που ανασκάψαμε και παράλληλα να έφτιαξε έναν τέτοιον περίβολο τοίχο: ο περίβολος τοίχος θα κόστιζε πολύ περισσότερο από ότι το ίδιο το ταφικό μνημείο.
Θα ήταν πολύ λογικότερο, περισσότερο σχεδιαστικά αρμονικό αλλά και οικονομικότερο, να φτιάξει έναν τετράγωνο περίβολο κύκλο γύρωθεν του ταφικού μνημείου, όπως αυτός που σχεδιάσαμε στην παρακάτω Εικόνα 2 (αφήσαμε όμως και τον υφιστάμενο κυκλικό περίβολο τοίχο των 500 μέτρων περιφέρειας για την σύγκριση):
Για να υπάρχει όμως, αυτός ο περίβολος τοίχος περιφερείας 500 μέτρων, δύο τινά μπορεί να συμβαίνουν:
1) Ο τύμβος – λόφος Καστά, περιέχει περισσότερα από ένα αυτόνομα ταφικά μνημεία και έτυχε να ανασκάψουμε αυτό που ανασκάψαμε, διότι ήταν το ευκολότερο καθώς βρίσκονταν σε επαφή με την περιφέρεια – περίβολο τοίχο.
2) Ο τύμβος – λόφος Καστά, περιέχει ένα ταφικό μνημείο, που θα έχει διάφορα δωμάτια – θαλάμους, προφανώς στο εσωτερικό του περίβολου τοίχου και σε επίπεδο ίδιο με το ανασκαφέν ή λίγο βαθύτερο, περίπου ένα επίπεδο κάτω του ήδη ανασκαφέντος.
Είτε ισχύει το (1) είτε το (2), το σχεδόν δεδομένο είναι ότι ο λόφος – τύμβος, περιέχει και άλλα ταφικά κτίσματα εντός του. Αυτό έχει αποδειχτεί, με την επιστημονική Μελέτη της Τρισδιάστατης τομογραφίας, που έγινε το έτος 2003 και μπορείτε να διαβάσετε αναλυτικά, τα συμπεράσματά της, εδώ.
Στην περίπτωση (1), εφόσον οι εσωτερικοί ταφικοί θάλαμοι είναι διαφορετικών ανθρώπων, είναι πολύ πιθανό να μην επικοινωνούν μεταξύ τους τώρα που είναι επιχωματωμένο το μνημείο.
Το δε ταφικό Μνημείο που έχουμε ήδη ανασκάψει με τις Σφίγγες, τις Καρυάτιδες και το μωσαϊκό με την αρπαγή της Περσεφόνης, μπορεί να ήταν ο τελευταίος χρονικά τάφος που φτιάχτηκε στον λόφο και αφού φτιάχτηκε, να περιτειχίστηκε, κλείνοντας εντός των τειχών, τους παλαιότερους τάφους στον λόφο.
Σε αυτή την περίπτωση, το όλο ταφικό συγκρότημα στον λόφο Καστά, αυτό που έχουμε βρει έως τον Νοέμβριο του 2014 αλλά και αυτό που δεν έχουμε βρει ακόμα αλλά εκτιμούμε ότι θα ανακαλυφθεί στη συνέχεια, θα αποτελούσε το ‘οικογενειακό’ νεκροταφείο μιας ισχυρής και πλούσιας οικογένειας της αρχαίας Αμφίπολης. Μπορεί δηλαδή να μην είναι κανενός γνωστού / γνωστής.
Στην περίπτωση (2), λογικά θα πρέπει οι εσωτερικοί στον τύμβο θάλαμοι να επικοινωνούν μεταξύ τους εφόσον μιλάμε ότι πρόκειται για ταφικό μνημείο ενός ανθρώπου. Προφανώς σε αυτή την περίπτωση, πρόκειται για ισχυρό αλλά και γνωστόν.
Σε αυτή την περίπτωση προκύπτει όμως το ακόλουθο ερώτημα:
• Πως εξηγείται ότι το κατά τ’άλλα λαμπρό ταφικό μνημείο που έχουμε βρει δια της ανασκαφής έως και τον Οκτώβριο/Νοέμβρη του 2014, να είναι κενό και μάλιστα ο τρίτος του θάλαμος να είναι παντελώς άδειος και ‘φτωχός’;
Διότι ως κατασκευή, συνάδει ότι έχουμε έναν ολοκληρωμένο μακεδονικό τάφο, με την ‘ράμπα’του – διάδρομό του και στο τέλος αυτού, τον κυρίως ταφικό θάλαμο.
Υπάρχουν δύο πιθανές απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα.
• Η πρώτη πιθανή απάντηση είναι ότι ή στο κάτω μέρος του ευτελούς δαπέδου του τρίτου θαλάμου, το ταφικό μνημείο συνεχίζει με κάποιον υποκείμενο διάδρομο (χρησιμοποιούμε την λέξη υποκείμενο, δηλαδή που υπόκειται και όχι υπόγειο, διότι και το μέχρι στιγμής ανασκαφέν μνημείο, υπόγειο είναι). Τότε το ευτελές δάπεδο, θα αποδειχθεί ότι είναι ένας τοίχος σφράγισης, σαν αυτούς που συναντήσαμε μπροστά από τις Σφίγγες και τις Καρυάτιδες, με την διαφορά ότι αντί αυτή την φορά να είναι κάθετος, στην προκειμένη περίπτωση θα είναι οριζόντιος.
• Η δεύτερη πιθανή απάντηση είναι ότι το ταφικό μνημείο που έχουμε ανασκάψει έως και τις αρχές Νοεμβρίου (με τις Σφίγγες, τις Καρυάτιδες και το μωσαϊκό με την αρπαγή της Περσεφόνης) είναι κατασκευασμένο από τον αρχιτέκτονα του τύμβου, με σκοπό τον αποπροσανατολισμό τυχόν τυμβωρύχων.
Το σκεπτικό πίσω από αυτή την εκδοχή είναι το ακόλουθο:
Εάν κάποιος στην αρχαία Μακεδονία παράγγελνε την κατασκευή ενός τόσο μεγαλοπρεπούς τάφου, ο ίδιος ο παραγγελλιοδότης, θα ενδιαφέρονταν αφενός να είναι το Μνημείο εντυπωσιακό, αφετέρου να είναι το δυνατόν απρόσβλητο σε τυμβωρυχία που στην αρχαιότητα με την ρευστότητα των εξελίξεων που υπήρχε, ήταν συχνό φαινόμενο.
Αν λοιπόν ο παραγγελιοδότης ενδιαφέρονταν για να καταστεί το μεγαλοπρεπές ταφικό μνημείο το δυνατόν απρόσβλητο σε τυμβωρύχους, ο αρχιτέκτων που ανέλαβε την δουλειά και προφανώς ήταν έμπειρος και ευφυής, είναι πολύ πιθανό να σκέφτηκε να φτιάξει έναν ψευδοτάφο στην περιφέρεια του περιβόλου τοίχου, έτσι ώστε εάν η περιοχή της Αμφίπολης προσβάλλονταν από τυμβωρύχους, βαρβάρους που έψαχναν να λεηλατήσουν κ.λπ., όταν αυτοί θα έφταναν μπροστά στον τύμβο, να έβρισκαν εύκολα (στην περιφέρεια του περιβόλου τοίχου) το ‘δήθεν’ ταφικό μνημείο – αυτό που βρήκαμε και εμείς.
Μπαίνοντας οι επίδοξοι τυμβωρύχοι σε αυτό, θα έφταναν σε έναν άδειο ταφικό θάλαμο, ακριβώς όπως τον βρήκαμε και εμείς · τότε θα νόμιζαν ότι κάποιος τους πρόλαβε και θα έφευγαν. Ακόμα και αν είχαν επιμονή να επιχειρήσουν να ‘τρυπώσουν’ σε ένα άλλο σημείο, που να δοκίμαζαν σε έναν τύμβο με περίβολο τοίχο σχεδόν 500 μέτρων; Θα ήταν σαν να έψαχναν βελόνα στ’άχυρα.
Οι επίδοξοι ληστές, θα έχαναν μπροστά στην μεγάλη δυσκολία το ενδιαφέρον τους και θα έφευγαν.
Συνεπώς, υπάρχει και το λογικό σενάριο που μας λέει ότι το ταφικό μνημείο που έχουμε βρει, είναι εξ αρχής κατασκευασμένο κενό, προς αποθάρρυνση των τυμβωρύχων.
Και το πραγματικό υποκείμενο στον λόφο – τύμβο ταφικό συγκρότητα, που θα είναι; Πως θα φτάνει κάποιος σε αυτό;
Πιθανότατα, θα υπάρχει διάδρομος (που δεν τον έχουμε ανακαλύψει ακόμα) και ο οποίος θα φθάνει στον περίβολο τοίχο, ο οποίος διάδρομος θα έχει σφραγιστεί κανονικά με τους δόμους του περιβόλου τοίχου, οπότε δεν θα φαίνεται από την εξωτερική πλευρά, που θα έρχονταν οι εισβολείς.
Μην ξεχνάτε ότι ο περίβολος τοίχος των σχεδόν 500 μέτρων περιφέρειας, δεν είναι κανά μικρό τοιχάκι – ομοιάζει σε όγκο και μέγεθος με τείχη αρχαίας πολιτείας, άρα είναι και εξαιρετικά δύσκολο να τον γκρεμίσει κανείς, ιδίως στην αρχαιότητα. Αλλά και να το επιχειρούσε, είναι 500 μέτρα – είναι πρακτικά σχεδόν αδύνατον να βρει την είσοδο (θα ήταν σαν να κέρδιζε στο Τζόκερ).
Η κρυμμένη είσοδος στην προκειμένη περίπτωση, είναι κατά πάσα πιθανότητα στους συνδυασμούς σημείων Η7/L3 ή Η4/L3 της Μελέτης τριδιαστατικής Σεισμικής Τομογραφίας που σας παρουσιάσαμε πιο πάνω με link, καθώς αυτά τα δύο σημεία, είναι τα κοντινότερα στην περιφέρεια του λόφου – τύμβου, άρα πιο κοντινά στον περίβολο τοίχο, αμέσως μετά το Η6 που ανασκάψαμε και όμως είπαμε, είναι πολύ πιθανό να είναι ψευδοτάφος. – βλ. Εικόνα 3.
(Αν δεν διαβάσατε την Μελέτη, διαβάστε την, καθώς δείχνει και εξηγεί ότι τα σημεία συνεπάγονται ανθρώπινες κατασκευές και έχει ήδη επιβεβαιωθεί δύο φορές: στην εύρεση του περιβόλου τοίχου και στο ανασκαφέν μνημείο που βρίσκεται στο συνδυασμό των σημείων L3/H6).
Ο συνδυασμός Η7/L3 βρίσκεται όπως υπολογίζουμε περίπου 25 με 30 μέτρα, από την Είσοδο των Σφιγγών που έχουμε βρει και σε κατεύθυνση προς ανατολή.
Ο συνδυασμός Η4/L3 βρίσκεται βορειοανατολικά της Εισόδου των Σφιγγών που έχουμε βρει, σχεδόν, από την πίσω πλευρά (ως προς την Είσοδο με τις Σφίγγες).
Βέβαια, η ανασκαφική ομάδα υπό την κα Περιστέρη, είναι εύλογο ότι δεν μπορεί να αρχίσει να κάνει τρύπες στον αρχαίο περίβολο τοίχο προκειμένου να βρει την μυστική είσοδο διότι δεν είναι τυμβωρύχος, να μην ενδιαφέρεται για την πρόκληση ζημιών στο Μνημείο – είναι ανασκαφέας αρχαιολόγος που σέβεται και θέλει να αναδείξει το Μνημείο.
Ακριβώς γι’αυτό, η ανασκαφική ομάδα υπό την κα Περιστέρη, τα μόνα που μπορεί να πράξει είναι:
1 • ή να χρησιμοποιήσει ειδικά μηχανήματα ‘σκαναρίσματος’ που δεν ξέρουμε μετά βεβαιότητας εάν υπάρχουν ή τι πραγματικές δυνατότητες έχουν αν και μάλλον υπάρχουν και στην περίπτωση που υπάρχουν, να δοκιμάσουν στα σημεία που θα δείξουν ότι πίσω από τον περίβολο τοίχο, φαίνεται πιθανότατα κενό,
2 • ή σιγά – σιγά, να αφαιρείται το χώμα από τον τεχνητό λόφο, έτσι ώστε να ξεσκεπαστεί ολόκληρος και ο,τιδήποτε περιέχει, να βγει στην επιφάνεια.
Αυτή η δεύτερη δυνατότητα ενέργειας από πλευράς ομάδος κας Περιστέρη, νομίζουμε ότι είναι πιο χρονοβόρα αλλά είναι η πλέον δόκιμη για να μην προσβληθεί στο ελάχιστο το ταφικό υποκείμενο στον τύμβο Καστά, συγκρότημα.
Και βέβαια το σημαντικό από όλα τα παραπάνω που αναφέρουμε, είναι ότι δείχνουν ότι το περιεχόμενο ταφικό συγκρότημα στον τύμβο Καστά, θα είναι ασύλητο.
Παναγιώτης Σοφιανόπουλος
Συνεργάτης TaxCoach.gr
4 Νοεμβρίου 2014
>>>•<<<
Ίσως σας ενδιαφέρει το ακόλουθο άρθρο:
✎ Τάφος Αμφίπολης – Οι απαντήσεις σχεδόν σε όλα τα ερωτήματα
