Σκέψεις για τη νέα ελληνική κρίση. Σε άρθρο του στους New York Times, ο κορυφαίος διεθνώς οικονομολόγος και νομπελίστας, Paul Krugman παραθέτει μερικές σκέψεις για το που μπορούν να πάνε τα πράγματα όσον αφορά στη νέα κρίση με την Ελλάδα και την Ευρωζώνη.
Ακολουθεί το κείμενό του, σε ελεύθερη μετάφραση:
1. Δεν μιλάμε σχετικά με το εάν η Ελλάδα πληρώσει το χρέος της. Το απόλυτο μέγεθος του ελληνικού χρέους, είναι λίγο – πολύ άνευ σημασίας. Το ερώτημα είναι πόσα θα μεταβιβάσει η Ελλάδα στους πιστωτές της ‘τρέχοντας’ πρωτογενή πλεονάσματα – και ναι, σε αυτό το σημείο που αυτή είναι η ερώτηση, δεν υπάρχει καμία πιθανότητα οι πιστωτές της να μεταβιβάσουν περισσότερα κεφάλαια στην Ελλάδα.
2. Εάν η Ελλάδα έμενε προσκολλημένη στο προηγούμενο πρόγραμμα (μνημόνια), κατά την διάρκεια των επόμενων πέντε ετών θα έκανε κεφαλαιακές μεταβιβάσεις σε ποσοστό περίπου 20% του ΑΕΠ ενός έτους.
Από την οπτική των πιστωτών, αυτό είναι ένα ασήμαντο ποσό. Από την οπτική των Ελλήνων, ωστόσο, είναι κρίσιμο και καίριο · η διαφορά ενός πρωτογενούς πλεονάσματος στο 4,5% του ΑΕΠ και ας πούμε στο 1,5% του ΑΕΠ, είναι τεράστια για την ελληνική οικονομία και την ευημερία των πολιτών της.
Ο μόνος λόγος για τους πιστωτές να ‘παίξουν’ σκληρά, θα ήταν να καταστήσουν την Ελλάδα παράδειγμα, για να αποθαρρύνουν άλλους οφειλέτες από το να προσπαθήσουν να διαπραγματευτούν κάποια ανακούφιση χρέους.
3. Εάν οι πιστωτές ‘παίξουν’ σκληρά, η πίεσή τους στην Ελλάδα δεν έρχεται από την δυνατότητά τους να αρνηθούν νέα δάνεια στους Έλληνες. Καθώς η Ελλάδα ‘τρέχει’ πρωτογενή πλεονάσματα, όλα τα νέα δάνεια πάνε για αποπληρωμές τοκοχρεολυσίων σε παλαιότερα δάνεια και τίποτα δεν πάει κατ’ουσία στους Έλληνες. Υπήρξε μια ήπια χρηματική βοήθεια στην Ελλάδα την περίοδο 2010 με 2012, αλλά σήμερα δεν ρέει χρηματική βοήθεια (που να χρησιμοποιείται από τους Έλληνες), ούτε και θα γίνει στο μέλλον.
4. Αντ’αυτού (του 3), η ισχύς των πιστωτών να καταβάλουν την Ελλάδα, έρχεται από την δυνατότητά τους να οδηγήσουν σε κατάρρευση το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, το οποίο εξαρτάται εντόνως από τη δυνατότητα δανεισμού σε περίπτωση ανάγκης από την ΕΚΤ. Διακόπτοντας αυτή την υποστήριξη, η Ελλάδα υποφέρει από τραπεζική κατάρρευση.
Οπότε ναι, οι πιστωτές έχουν έναν τεράστιο ‘βούρδουλα’ απέναντι στην απείθαρχη Ελλάδα. Αλλά θέλουν πράγματι να το κάνουν αυτό;
Εντός μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης που υποτίθεται ότι είναι αφοσιωμένη σε δημοκρατικά ιδεώδη;
Στην πραγματικότητα, πρέπει να διερωτούμαστε εάν η ΕΚΤ, που σίγουρα κατανοεί τα ρίσκα από μια τέτοια κατάσταση, εάν θα προτίθεται να συμπορευθεί. Εάν η κατάσταση τείνει να γίνει επικίνδυνη, αναμένω ο Ντράγκι (Διοικητής της ΕΚΤ) να πει κάτι να καθησυχάσει τις αγορές ότι μια αποκοπή των ελληνικών τραπεζών δεν είναι στο ‘τραπέζι’ (ως επιλογή).
5. Αφήνοντας τα ιδανικά στην άκρη, οι συνέπειες του να ‘παίξεις’ σκληρά με την Ελλάδα στο θέμα των τραπεζών της, θα μπορούσαν πολύ εύκολα να γίνουν τεράστιες. Έως σήμερα, το ευρώ αποδείχτηκε πολύ ισχυρό και σταθερό, κυρίως χάρη και σε αυτό που ο Barry Eichengreen έδωσε έμφαση: αν οποιαδήποτε χώρα έστω υπαινίσσονταν την πιθανότητα εξόδου, θα αντιμετώπιζε την ‘μητέρα’ όλων των bank runs.
Αλλά το επιχείρημα αυτό καθίσταται άνευ σημασίας αν το τραπεζικό σύστημα έχει ήδη καταρρεύσει.
Το Grexit — που συχνά γίνονται εικασίες για αυτό αλλά ποτέ έως σήμερα δεν έχει υλοποιηθεί έξοδος της Ελλάδος από το ευρώ — καθίσταται μια ισχυρή πιθανότητα εάν οι Ευρωπαίοι πιστωτές προσπαθήσουν να της ασκήσουν πίεση τραβώντας το δίχτυ ασφαλείας των ελληνικών τραπεζών.
6. Και εάν η Ελλάδα όντως φύγει από το ευρώ — εάν αποδειχτεί ότι το ενιαίο νόμισμα δεν είναι μη αναστρέψιμο — πιστεύετε πραγματικά ότι δεν θα υπάρξει μετάδοση (της κρίσης); Θέλετε να στοιχηματίσουμε πάνω σε αυτό;
7. Ειδικότερα, σκεφτείτε τι θα συμβεί αν η Ελλάδα φύγει από το ευρώ και στη συνέχεια, καταφέρει να βρει τον ‘βηματισμό’ της — το οποίο πιθανότατα θα συμβεί μετά από ένα ή δύο χαοτικά χρόνια.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε να εμποδίσει εσκεμμένα το να βρει η Ελλάδα τον ‘βηματισμό’ της, υπονομεύοντας την μετά ευρώ ελληνική οικονομία. Αλλά αυτό θα ήταν μια προδοσία των ευρωπαϊκών αρχών.
8. Αυτή τη στιγμή, η Γερμανία μιλάει σαν να προτίθεται να ακολουθήσει μία στρατηγική α λα Κορλεόνε. Αλλά πραγματικά πιστεύετε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα ή ακόμη ότι μπορεί να υποχωρήσει με την ‘ουρά στα σκέλια’ αμέσως μετά τη δραματική εκλογική του νίκη; Ξανά, θέλετε να στοιχηματίσετε σε αυτό;
Ο Daniel Davies μας λέει ότι “Οι επικεφαλής Ευρωπαίοι πολιτικοί, δεν είναι χαζοί”. Αλλά πράττουν και λένε ανόητα πράγματα, μιλώντας ακόμη για επεκτατική λιτότητα, μεταχειριζόμενοι ακόμα το χρέος σαν ένα καθαρά ηθικό ζήτημα. Μπορούν και θα είναι ρεαλιστές, αποδεχόμενοι ότι δεν μπορούν να εξάγουν αίμα από μια πέτρα — σε οποιονδήποτε βαθμό, όχι μόνο στο 4,5% του ΑΕΠ — εν καιρώ, προκειμένου να αποτρέψουν ένα σπιράλ προς την καταστροφή;
>>>•<<<
Ίσως σας ενδιαφέρουν τα ακόλουθα άρθρα:
✎ 52% των Ελλήνων προτιμά εθνικό νόμισμα
✎ Συγχαρητήρια Μέρκελ στον Αλ.Τσίπρα, «αναλαμβάνετε σε δύσκολους καιρούς»
✎ Πρόγραμμα επιδότησης (έως 50%) για Υφιστάμενες επιχειρήσεις
✎ Πρόγραμμα επιδότησης (έως 100%) για ανέργους, για ίδρυση επιχείρησης
✎ Ο Νόμος της Αντίστροφης Προσπάθειας και γιατί Αποτυγχάνετε
