Ακολουθεί συνέντευξη της Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Έφης Αχτσιόγλου, στην εφημερίδα ”Αυγή της Κυριακής” και τον δημοσιογράφο Ανδρέα Πετρόπουλο
Κυρία Αχτσιόγλου βρισκόμαστε λίγες μέρες από την έξοδο της χώρας από το τελευταίο Μνημονιακό Πρόγραμμα. Τα “φώτα” έχουν πέσει θα έλεγα πάνω στο Υπουργείο Εργασίας. Τι μπορεί να σημαίνει πρακτικά η λήξη του προγράμματος για τον κόσμο της μισθωτής εργασίας που δοκιμάστηκε σκληρά στα μνημονιακά χρόνια;
Η έξοδος από τα μνημόνια συνιστά αναμφισβήτητα μία αλλαγή σελίδας για τη χώρα μας. Διαμορφώνονται πλέον οι όροι και οι προϋποθέσεις που ξαναδίνουν ελευθερία στην επιλογή, τον σχεδιασμό και την άσκηση πολιτικής.
Δικός μας στόχος είναι η επόμενη μέρα να φέρει τη βελτίωση της θέσης του κόσμου της εργασίας. Αυτό πρακτικά σημαίνει ενίσχυση των δικαιωμάτων και της διαπραγματευτικής δύναμης των εργαζομένων, αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματός τους και νέες αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας.
Ωστόσο, στο Υπουργείο Εργασίας δεν περιμέναμε τη λήξη του προγράμματος για να λάβουμε μέτρα ενίσχυσης των εργαζομένων. Το αντίθετο. Εντός της διάρκειας του προγράμματος θεσπίσαμε μέτρα για την προστασία των εργαζομένων στις εργολαβίες, σε καθεστώτα μαθητείας, για τη θωράκιση των δικαιωμάτων τους στις πτωχευμένες επιχειρήσεις, για την καταπολέμηση της αδήλωτης, υποδηλωμένης και απλήρωτης εργασίας, για την τήρηση των ωραρίων κ.α.
Ασφαλώς η έξοδος από το πρόγραμμα διευρύνει τις πολιτικές μας δυνατότητες και μας επιτρέπει να ενδυναμώσουμε τις ενέργειές μας στην ίδια κατεύθυνση. Η έξοδος αυτή έχει ήδη σημάνει την επιστροφή των βασικών αρχών των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Παράλληλα δρομολογούμε την αύξηση του κατώτατου μισθού ο οποίος θα ισχύσει χωρίς ηλικιακές διακρίσεις, ενώ με στοχευμένες δράσεις συνεχίζουμε την προσπάθεια για διαρκή αποκλιμάκωση της ανεργίας, η οποία έχει μειωθεί κατά επτά ποσοστιαίες μονάδες από τη στιγμή που ξεκινήσαμε το έργο μας.
Για την Κυβέρνηση είναι σαφές ότι η επόμενη μέρα πρέπει να έχει τον κόσμο της εργασίας στο επίκεντρο, τόσο στην παραγωγή του πλούτου όσο και στην κατανομή του. Αυτός είναι βασικός όρος για μία δίκαιη και βιώσιμη ανάπτυξη. Αυτή είναι η ξεκάθαρη διαιρετική τομή ανάμεσα στην Κυβέρνηση και την Αξιωματική Αντιπολίτευση.
Με την έξοδο από το Πρόγραμμα ενεργοποιούνται οι διατάξεις που αφορούν στην επεκτασιμότητα των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας. Αυτό σημαίνει πρακτικά αυξήσεις για τους εργαζόμενους στην περίπτωση όμως που οι εργοδότες καταθέσουν τα μητρώα τους, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν η σύμβαση που έχουν υπογράψει, καλύπτει το 51% του συνόλου των εργαζομένων στον κλάδο. Μπορείτε να το εξηγήσετε αυτό γιατί υπάρχει η εντύπωση ότι πχ. οι εργοδότες μπορούν να αποτρέψουν την επέκταση μιας κλαδικής σύμβασης…
Οι δύο βασικές αρχές των συλλογικών διαπραγματεύσεων, η επεκτασιμότητα των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και η αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης, έχουν τεθεί ήδη σε ισχύ με την έξοδο από το πρόγραμμα. Αυτό είναι ένα γεγονός.
Αναφορικά με την επεκτασιμότητα: Όλες οι ισχύουσες κλαδικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας εξετάζονται ήδη και όσες υπογραφούν από ’δω και πέρα θα εξεταστούν και θα επεκταθούν, εφόσον οι εργοδότες που τις έχουν υπογράψει απασχολούν το 51% των εργαζομένων του κλάδου, πράγμα που ίσχυε ακριβώς έτσι και πριν ανασταλεί η επεκτασιμότητα.
Τα μέλη των εργοδοτικών οργανώσεων που υπογράφουν μία συλλογική σύμβαση εργασίας προφανώς έχουν δεχτεί και εφαρμόζουν τους όρους της. Επίσης, προφανώς έχουν λόγο και συμφέρον η σύμβαση αυτή να ισχύσει για όλο τον κλάδο και να μην υπάρχει αθέμιτος ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεών του.
Άρα, μία εργοδοτική οργάνωση που υπογράφει την κλαδική σύμβαση έχει κάθε λόγο και κίνητρο να μην αποτρέψει την επέκτασή της. Εξάλλου, λίγου μήνες πριν, το σύνολο των κορυφαίων εργοδοτικών ενώσεων της χώρας συμφώνησαν ενώπιόν μου τη διαδικασία αυτή που ακολουθούμε για την επέκταση των κλαδικών συμβάσεων.
Ένας υπολογισμός με βάση τα στοιχεία της ΕΡΓΑΝΗ δείχνουν ότι με τα κατώτερα επίπεδα αποδοχών αμείβονται περίπου 600.000 εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα, ενώ η επαναφορά των δύο αρχών των ΣΣΕ αφορά περίπου άλλους 300.000 εργαζόμενους. Έχετε υπολογίσει πόσοι μπορούν να ωφεληθούν άμεσα από αυτές τις ρυθμίσεις;
Η αύξηση του κατώτατου μισθού θα επηρεάσει θετικά όλους τους εργαζόμενους που αμείβονται σήμερα με τον κατώτατο μισθό και τους νέους εργαζόμενους έως 25 ετών που αμείβονται με τον υποκατώτατο. Επίσης, θα επηρεαστούν θετικά και εργαζόμενοι που αμείβονται με ποσά πάνω από τον σημερινό κατώτατο μισθό και τα οποία θα ξεπεράσει το νέο επίπεδο του κατώτατου μισθού. Επομένως, τον ακριβή αριθμό των εργαζομένων που θα ευνοηθούν άμεσα από την αύξηση του κατώτατου μισθού θα μπορούμε να τον προσδιορίσουμε όταν καθορισθεί το επίπεδο της αύξησης. Συγχρόνως, βέβαια, θα αυξηθούν αναλογικά οι αμοιβές για μερική απασχόληση, για εκ περιτροπής εργασία, για νυχτερινή εργασία κ.λπ. που έχουν αναφορά στον κατώτατο μισθό.
Επιπλέον, με την επέκταση των συλλογικών συμβάσεων και την αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης θα ευνοηθούν οι εργαζόμενοι τους οποίους καλύπτουν οι κλαδικές συμβάσεις που επεκτείνονται. Για παράδειγμα οι κλαδικές συλλογικές συμβάσεις που θα επεκτείνουμε εντός της ερχόμενης εβδομάδας καλύπτουν περισσότερους από 75.000 εργαζόμενους.
Έχετε υποστηρίξει ότι σύντομα θα έχουμε την πρώτη αύξηση στον κατώτατο μισθό. Πώς θα προχωρήσει αυτή η διαδικασία;
Καταρχάς, θα πρέπει να επισημάνω ότι πυρηνικό στοιχείο του πολιτικού σχεδίου αυτής της κυβέρνησης είναι η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των εργαζομένων. Το τελευταίο συρρικνώθηκε την περίοδο 2010-2014 μέσω κυρίως δύο επιλογών των προηγούμενων Κυβερνήσεων: της περικοπής του κατώτατου μισθού με νόμο το 2012 κατά 22% και κατά 32% για τους νέους και της αναστολής των συλλογικών διαπραγματεύσεων στη χώρα. Στον αντίποδα αυτών των πολιτικών, η παρούσα Κυβέρνηση προχωρά το σχέδιό της μέσω της αύξησης του κατώτατου μισθού και της επαναφοράς των συλλογικών διαπραγματεύσεων, προκειμένου να ενισχυθεί το εισόδημα των εργαζομένων σε όλα τα μισθολογικά επίπεδα.
Η διαδικασία για την αύξηση του κατώτατου μισθού θα ξεκινήσει άμεσα και θα διαρκέσει περίπου τέσσερις μήνες, όπως προβλέπει ο νόμος. Τα βήματα που θα ακολουθηθούν είναι η σύνταξη εκθέσεων από συγκεκριμένους επιστημονικούς φορείς, ώστε να εκτιμηθεί η επίδραση της αύξησης στους βασικούς οικονομικούς δείκτες. Στη συνέχεια θα υπάρξει διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους, σύνταξη πορίσματος από επιτροπή εμπειρογνωμόνων και, τέλος, η απόφαση του Υπουργού Εργασίας για την αύξηση του μισθού.
Ο πρωθυπουργός μιλώντας στην Κ.Ε του ΣΥΡΙΖΑ αναφέρθηκε στην πρόθεση της κυβέρνησης να προχωρήσει στην κατάργηση του υποκατώτατου μισθού που ισχύει για τους νέους κάτω των 25 ετών. Πότε μπορεί να καταργηθεί αυτή η “ντροπιαστική διάταξη” όπως την χαρακτήρισε ο Αλ.Τσίπρας;
Ο ηλικιακός ρατσισμός στην αμοιβή των νέων εργαζομένων θα σταματήσει. Ο υποκατώτατος μισθός των 511 ευρώ μεικτά συνιστά μία δυσμενή ηλικιακή διάκριση σε βάρος των νέων έως 25 ετών, η οποία θεσπίστηκε το 2012, με πρόσχημα τη δήθεν ευκολότερη πρόσβασή τους στην αγορά εργασίας.
Στην ουσία δημιούργησε ένα πλήθος εργατικού δυναμικού, το οποίο έγινε αντικείμενο σκληρής εκμετάλλευσης και ταυτόχρονα μοχλός πίεσης για συνολική καθίζηση των μισθών. Κι αυτή η εξέλιξη δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως φυσικό φαινόμενο αλλά ως μία συνειδητή επιλογή συγκεκριμένων πολιτικών δυνάμεων, της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, που είχαν ως δόγμα τους τη συμπίεση της εργασίας στο όνομα της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας.
Η κυβέρνησή μας έχει δεσμευτεί ότι θα θέσει τέλος σ’ αυτή την ντροπιαστική διάκριση. Ο νέος αυξημένος κατώτατος μισθός θα ισχύει χωρίς ηλικιακές διακρίσεις.
Θεωρείτε ότι θα πρέπει να ακολουθηθεί το Πορτογαλικό μοντέλο, δηλαδή θα πάμε σε διαδοχικές αυξήσεις στον κατώτατο μισθό προκειμένου να επαναπροσεγγίσουμε τα επίπεδα του 2012;
Το επίπεδο της αύξησης του κατώτατου μισθού θα αποτελέσει ακριβώς το αντικείμενο των επεξεργασιών που σας περιέγραψα. Οι επόμενες αναπροσαρμογές του θα απορρέουν από την ίδια διαδικασία που θα ακολουθείται κάθε χρόνο. Η μεθοδολογία της Πορτογαλίας είναι κοντά σ αυτήν που κι εμείς σκοπεύουμε να ακολουθήσουμε.
Έχετε δηλώσει ότι περίπου τον Οκτώβριο θα γνωρίζουμε τι θα γίνει με τις συντάξεις, αλλά και ότι το μέτρο της περικοπής συντάξεων δεν είναι αναγκαίο. Θεωρείτε ότι μπορεί τελικά μπορεί να αποφευχθεί η περικοπή της προσωπικής διαφοράς; Την ίδια ώρα πάντως ο αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης προαναγγέλλει την κατάργηση του Νόμου Κατρούγκαλου…
Όπως υποστηρίξαμε στη 2η αξιολόγηση και όπως σήμερα αποδεικνύουμε, το μέτρο της απομείωσης της προσωπικής διαφοράς, που αφορά ένα μέρος των συνταξιούχων, δεν είναι αναγκαίο, ούτε δημοσιονομικά ούτε διαρθρωτικά.
Διαρθρωτικά δεν είναι αναγκαίο διότι μετά την ασφαλιστική μεταρρύθμιση του 2016 το Δημόσιο Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης στέκεται πλέον στα πόδια του, η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά του είναι διασφαλισμένη και η συνταξιοδοτική δαπάνη πολύ κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Δημοσιονομικά το μέτρο δεν είναι αναγκαίο διότι σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης είναι πλέον βέβαιο ότι θα επιτύχουμε τους στόχους και μάλιστα θα έχουμε δημοσιονομική υπεραπόδοση.
Αναφορικά με το πολιτικό περιβάλλον, εκτιμώ ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο διαμορφώνεται η πολιτική στήριξη προκειμένου να αποφύγουμε τις περαιτέρω επιβαρύνσεις των συνταξιούχων, αλλά η τελική εικόνα θα οριστικοποιηθεί τον Οκτώβρη.
Όσον αφορά τα σχέδια του κ. Μητσοτάκη, αυτά συνεπάγονται την επιστροφή του δημόσιου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης σε συνθήκες χρεοκοπίας, αναξιοπιστίας και ελλειμμάτων, με παράλληλη ενίσχυση της ιδιωτικής ασφάλισης για τους λίγους.
Στον αντίποδα αυτών των σχεδίων της ΝΔ η Κυβέρνηση συνεχίζει το έργο της για τη διαρκή ενδυνάμωση του δημόσιου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, έχοντας μέσα σε λιγότερο από δύο χρόνια μετατρέψει το θηριώδες έλλειμμα που παρέλαβε σε πλεόνασμα, έχοντας διασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του συστήματος, εξοφλώντας τις εκκρεμείς συντάξεις, και αποκαθιστώντας αδικίες των προηγούμενων κυβερνήσεων.
Είμαστε λίγες μέρες μετά τον ανασχηματισμό. Το νέο κυβερνητικό σχήμα λογικά θα είναι αυτό που θα κληθεί να δώσει και τις διαδοχικές και κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις που προβλέπονται εντός του επόμενου έτους. Πως είδατε το νέο σχήμα;
Οι αλλαγές στη σύνθεση της Κυβέρνησης, η αναδιάταξη δυνάμεων και η είσοδος νέων προσώπων στο Υπουργικό Συμβούλιο έχουν πάντα ως στόχο τη βελτίωση του κυβερνητικού έργου. Το βλέμμα μας είναι πρωτίστως επικεντρωμένο στο πως θα γίνει καλύτερη η ζωή και η καθημερινότητα της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας.
Αυτόν τον κοινό σκοπό καλούμαστε όλοι να υπηρετήσουμε με όλες μας τις δυνάμεις, τα παλαιότερα και νεότερα μέλη της κυβέρνησης, οι βουλευτές και τα πολιτικά στελέχη που τη στηρίζουν.
Η προσπάθεια είναι συλλογική και διαρκής.
Οι αλλαγές σε κυβερνητικό επίπεδο ακολούθησαν την εκλογή του Π. Σκουρλέτη στη θέση γραμματέα στην Κ.Ε του ΣΥΡΙΖΑ. Πόσο κρίσιμος είναι ο ρόλος του κόμματος σε αυτή τη συγκυρία;
Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το κόμμα που μετουσίωσε πολιτικά το ρεύμα της κοινωνικής πλειοψηφίας, το οποίο οδήγησε σε μία πρωτοφανή πολιτική αλλαγή, και έφερε την Αριστερά για πρώτη φορά στο τιμόνι της χώρας.
Αυτή η πολιτική αλλαγή συνοδεύτηκε από την εκπλήρωση της κορυφαίας δέσμευσης που αναλάβαμε απέναντι στην ελληνική κοινωνία το 2015 για την έξοδο της χώρας από τα μνημόνια με την κοινωνία όρθια.
Τούτο προφανώς δεν είναι το τέλος του δρόμου. Τώρα απαιτείται ακόμα μεγαλύτερη ενεργοποίηση δυνάμεων ώστε να σταθεροποιηθεί αυτή η μεγάλη πολιτική αλλαγή.
Η μάχη που έχουμε μπροστά μας είναι κοινωνική, πολιτική, εκλογική αλλά και μάχη των ιδεών και ο ρόλος του ΣΥΡΙΖΑ είναι καθοριστικός.
Η μάχη αυτή επιβάλλεται να δοθεί με το κόμμα στην πρώτη γραμμή, για την στήριξη των μέτρων υπέρ της κοινωνικής πλειοψηφίας, για την κινητοποίηση των προοδευτικών κοινωνικών δυνάμεων.
Οι δεσμοί του ΣΥΡΙΖΑ με την κοινωνία και τον κόσμο της εργασίας μπορούν να αποτελέσουν εγγύηση ότι η πορεία της χώρας προς ένα καλύτερο μέλλον δεν θα ανακοπεί.
