Αθήνα, 7 Σεπτεμβρίου 2016
Αριθμ. Πρωτ.: Φ80020/οικ.22103/Δ15.404
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ EΡΓΑΣΙΑΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ
ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
Δ/ΝΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΟΠΤΕΙΑΣ & ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ
Τηλέφωνο: 2103368090
E-mail: doikepoptia@ypakp.gr
ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ
Δ/ΝΣΗ ΠΡΟΣΘΕΤΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Α΄
Tαχ. Δ/νση: Σταδίου 29
Ταχ. Κωδικας: 10110
Fax: 2103368148
Τηλέφωνα: 2131516777, 2131516774
E-mail: proasf@ypakp.gr
ΘΕΜΑ: Γνωστοποίηση ρυθμίσεων του ν. 4387/2016, που αφορούν το ΕΤΑΤ και τους συνταξιούχους προσυνταξιοδοτικού καθεστώτος του ΕΤΕΑ (τ. ΕΤΕΑΜ).
Σας γνωρίζουμε ότι στο ΦΕΚ 85/12.5.2016, τεύχος Α΄, δημοσιεύτηκε ο νόμος 4387 «Ενιαίο Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλειας – Μεταρρύθμιση ασφαλιστικού-συνταξιοδοτικού συστήματος – Ρυθμίσεις φορολογίας εισοδήματος και τυχερών παιγνίων και άλλες διατάξεις», στα άρθρα 51, 53 και 73Α του οποίου περιλαμβάνονται ρυθμίσεις που προβλέπουν την ένταξη, από 1.1.2017, του Ενιαίου Ταμείου Ασφάλισης Τραπεζοϋπαλλήλων (ΕΤΑΤ) και των συνταξιούχων προσυνταξιοδοτικού καθεστώτος του ΕΤΕΑ (τ. ΕΤΕΑΜ) στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) και την άμεση αναπροσαρμογή των καταβαλλόμενων από το ΕΤΑΤ παροχών, καθώς και των συντάξεων προσυνταξιοδοτικού καθεστώτος του ΕΤΕΑ (τ. ΕΤΕΑΜ).
Ειδικότερα, στον ανωτέρω νόμο ορίζονται τα εξής:
Ι. Ένταξη ΕΤΑΤ και συνταξιούχων προσυνταξιοδοτικού καθεστώτος ΕΤΕΑ (τ. ΕΤΕΑΜ) στον ΕΦΚΑ
- Στην παρ. 1 του άρθρου 51 του ν. 4387/2016 προβλέπεται η σύσταση και έναρξη λειτουργίας από 1.1.2017 του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), ως ν.π.δ.δ. υπό την εποπτεία του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Ο ΕΦΚΑ αποτελείται από έναν (1) κλάδο κύριας ασφάλισης και λοιπών παροχών, στον οποίο εντάσσονται από 1.1.2017 διάφοροι ασφαλιστικοί φορείς, μεταξύ των οποίων και το Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης Τραπεζοϋπαλλήλων (ΕΤΑΤ) (άρθρο 53 παρ. 1 περ. Η΄)
Για το λόγο αυτό και με βάση την περίπτωση β΄ της παρ. 2 του άρθρου 51, στον σκοπό του ΕΦΚΑ περιλαμβάνεται και η χορήγηση προσυνταξιοδοτικών και άλλων παροχών στους συνταξιούχους και στους μέχρι 31.12.1992 ασφαλισμένους του ΕΤΑΤ, οι οποίοι έως την έναρξη ισχύος του νόμου (δηλ. μέχρι και 12-5-2016) έχουν θεμελιώσει δικαίωμα λήψης της παροχής, καθώς και στους συνταξιούχους προσυνταξιοδοτικού καθεστώτος του ΕΤΕΑ (τ. ΕΤΕΑΜ), οι οποίοι ως συνταξιούχοι του ΤΕΑΠΕΤΕ κατά την 17.4.2006 υπήχθησαν από 18.4.2006 στο τ. ΕΤΕΑΜ (νυν ΕΤΕΑ), κατ’ εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 1 του άρθρου 26 του ν. 3455/2006 και οι οποίοι καθίστανται από 1.1.2017 συνταξιούχοι του ΕΦΚΑ (άρθρο 73Α παρ. 4).
2α. Σύμφωνα με τη ρητή διατύπωση του τρίτου και τέταρτου εδαφίου της παρ. 3 του άρθρου 53, η προσυνταξιοδοτική παροχή στους μέχρι 31.12.1992 ασφαλισμένους του ΕΤΑΤ, καθώς και στα μέλη των οικογενειών τους, χορηγείται σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης των οικείων φορέων ασφάλισης (ΤΕΑΠΕΤΕ, ΤΑΠΤΠ και ΛΑΚ) του προσωπικού των πιστωτικών ιδρυμάτων (Εμπορική και Τράπεζα Πειραιώς, Alpha Bank και Τράπεζα Αττικής), οι ασφαλισμένοι των οποίων υπήχθησαν με ειδικές νομοθετικές ρυθμίσεις στο ΕΤΑΤ, εφόσον έχουν θεμελιώσει έως την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016, δηλαδή έως και τις 12.5.2016, το σχετικό δικαίωμα.
Διευκρινίζεται ότι θεμελιωμένο δικαίωμα υφίσταται όταν ο ασφαλισμένος συμπληρώνει τον ελάχιστο χρόνο ασφάλισης (συντάξιμα έτη) και το όριο ηλικίας (όπου αυτό προβλέπεται), που απαιτούνται για την συνταξιοδότησή του με άμεση καταβολή της προσυνταξιοδοτικής παροχής. Το θεμελιωμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα μπορεί να ασκηθεί οποτεδήποτε και ο ασφαλισμένος έχει τη δυνατότητα να συνεχίσει εργαζόμενος.
Κατά συνέπεια, όσοι μέχρι 31.12.1992 ασφαλισμένοι του ΕΤΑΤ έχουν συμπληρώσει μέχρι και τις 12.5.2016 τις απαιτούμενες από το ΤΕΑΠΕΤΕ, ΤΑΠΤΠ και ΛΑΚ προϋποθέσεις ηλικίας (όπου απαιτείται) και χρόνου ασφάλισης για άμεση καταβολή της προσυνταξιοδοτικής παροχής μέχρι τη συμπλήρωση των προϋποθέσεων χορήγησης κύριας σύνταξης, όπως εκάστοτε ισχύουν, μπορούν να λάβουν την προσυνταξιοδοτική παροχή με τις προϋποθέσεις αυτές οποτεδήποτε. Περαιτέρω διευκρινίζεται ότι δικαιούνται να λάβουν την προσυνταξιοδοτική παροχή σύμφωνα με τα ανωτέρω και τα πρόσωπα για τα οποία έχει εκδοθεί απόφαση αναστολής (έχουν δηλαδή αποχωρήσει από την ασφάλιση στο Ταμείο έχοντας συμπληρώσει τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης αλλά όχι και το όριο ηλικίας) εφόσον η αποχώρηση έχει λάβει χώρα έως και την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016, ήτοι έως την 12-5-2016. Ομοίως δικαιούνται να λάβουν την προσυνταξιοδοτική παροχή και τα πρόσωπα που πληρούν τις ανωτέρω προϋποθέσεις και υποβάλλουν αίτηση για λήψη της παροχής με αναστολή.
β. Οι μέχρι 31.12.1992 ασφαλισμένοι του ΕΤΑΤ που δεν θεμελιώνουν μέχρι 12.5.2016 δικαίωμα άμεσης καταβολής της προσυνταξιοδοτικής παροχής και έχουν καταβάλει εισφορές επικουρικής ασφάλισης ανώτερες από τις προβλεπόμενες για το ΕΤΕΑ, θα λάβουν επικουρική σύνταξη από το ΕΤΕΑ, η οποία θα προσαυξηθεί σύμφωνα με το άρθρο 30 του ν. 4387/2016 για κάθε έτος που έχει καταβληθεί επιπλέον εισφορά, με ετήσιο συντελεστή αναπλήρωσης 0,075% για καθεμία ποσοστιαία μονάδα (1%) επιπλέον εισφοράς.
ΙΙ. Αναπροσαρμογή προσυνταξιοδοτικών και άλλων παροχών ΕΤΑΤ και προσυνταξιοδοτικών παροχών ΕΤΕΑ (τ. ΕΤΕΑΜ)
1α. Με τις διατάξεις του άρθρου 73Α επανακαθορίζεται από 13.5.2016, ημερομηνία έναρξης ισχύος του ν. 4387/2016, ο τρόπος υπολογισμού των καταβαλλόμενων από το ΕΤΑΤ παροχών (σύνταξη προσυνταξιοδοτικού καθεστώτος ΤΕΑΠΕΤΕ, ΤΑΠΤΠ και ΛΑΚ, διαφορά ποσών επικουρικής σύνταξης και δευτερεύουσα επικουρική σύνταξη ΛΑΚ.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 73Α, από την έναρξη ισχύος του νόμου (13.5.2016) η προσυνταξιοδοτική παροχή των ασφαλισμένων στο ΕΤΑΤ υπολογίζεται με βάση ποσοστό αναπλήρωσης, το οποίο για κάθε χρόνο ασφάλισης στους ιδιωτικής προέλευσης φορείς επικουρικής ασφάλισης (ΤΕΑΠΕΤΕ, ΤΑΠΤΠ και ΛΑΚ) του προσωπικού των αντίστοιχων πιστωτικών ιδρυμάτων οι ασφαλισμένοι των οποίων υπήχθησαν στο ΕΤΑΤ, αντιστοιχεί μεσοσταθμικά σε ποσοστό 1,75%, υπολογιζόμενου επί των συντάξιμων αποδοχών, όπως αυτές καθορίζονται από τις οικείες καταστατικές τους διατάξεις.
Συνεπώς, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 73Α του ν. 4387/2016 η προσυνταξιοδοτική παροχή κάθε επιμέρους Ταμείου που εντάχθηκε στο ΕΤΑΤ, υπολογίζεται ως ακολούθως:
- ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΥΣ ΤΟΥ πρ. ΤΕΑΠΕΤΕ
- προσυνταξιοδοτική παροχή της κατηγορίας αυτής δικαιούχων υπολογίζεται με βάση ποσοστό αναπλήρωσης, το οποίο για κάθε συντάξιμο χρόνο κύριας και επικουρικής ασφάλισης αντιστοιχεί σε ποσοστό 0,930% υπολογιζόμενου επί των συντάξιμων αποδοχών και αναλύεται:
0,930% x (χρόνος κύριας ασφάλισης + χρόνος επικουρικής ασφάλισης) x Συντάξιμες Αποδοχές
- ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΥΣ ΤΟΥ πρ. ΤΑΠΤΠ
- προσυνταξιοδοτική παροχή της κατηγορίας αυτής δικαιούχων υπολογίζεται με βάση ποσοστό αναπλήρωσης, το οποίο για κάθε συντάξιμο χρόνο επικουρικής ασφάλισης αντιστοιχεί σε ποσοστό 1,75% υπολογιζόμενου επί των συντάξιμων αποδοχών και αναλύεται:
1,75% x Χρόνια Επικουρικής Ασφάλισης x Συντάξιμες Αποδοχές
- ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΥΣ ΤΟΥ πρ. ΛΑΚ
- προσυνταξιοδοτική παροχή της κατηγορίας αυτής δικαιούχων υπολογίζεται με βάση ποσοστό αναπλήρωσης, το οποίο για κάθε συντάξιμο χρόνο επικουρικής ασφάλισης αντιστοιχεί σε ποσοστό 1,75% υπολογιζόμενου επί των συντάξιμων αποδοχών και αναλύεται:
1,75% x Χρόνια Επικουρικής Ασφάλισης x Συντάξιμες Αποδοχές
β. Το 50% του συνολικού ακαθάριστου ποσού της μηνιαίας αυτής προσυνταξιοδοτικής παροχής που προκύπτει από τον ανωτέρω υπολογισμό (και περιλαμβάνει ποσά κύριας και επικουρικής σύνταξης) υπόκειται στην παρακράτηση της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων του άρθρου 38 του ν. 3863/2010, όπως ισχύει, και της επιπλέον εισφοράς της παρ. 11 του άρθρου 44 του ν.3986/2011, ενώ το υπόλοιπο 50% υπόκειται στην παρακράτηση της Ειδικής Εισφοράς Συνταξιούχων Επικουρικής Ασφάλισης της παρ. 13 του άρθρου 44 του ν. 3986/2011, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 12 του άρθρου 44 του ν. 3986/2011, όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή της με την παρ. 7 του άρθρου 2 του ν. 4024/2011.
Το ποσό που προκύπτει μετά τα παραπάνω, συμπεριλαμβανομένης και της εισφοράς υγειονομικής περίθαλψης, καταβάλλεται έως τον χρόνο πλήρωσης των προϋποθέσεων άμεσης καταβολής κύριας σύνταξης, όπως αυτές ισχύουν κάθε φορά.
- Στην παρ. 2 του ίδιου άρθρου προβλέπεται ότι, μετά τη συμπλήρωση των προϋποθέσεων χορήγησης κύριας σύνταξης, το συνολικό ποσό της προσυνταξιοδοτικής παροχής μειώνεται κατά τα ποσά κύριας και επικουρικής σύνταξης που λαμβάνει ο δικαιούχος και το τυχόν απομένον ποσό επανυπολογίζεται με βάση ποσοστό αναπλήρωσης, το οποίο για κάθε χρόνο ασφάλισης αντιστοιχεί σε ποσοστό 0,45%, υπολογιζόμενου επί των συντάξιμων αποδοχών εκάστου ασφαλισμένου, όπως αυτές υπολογίζονται για την έκδοση της κύριας σύνταξης.
Επισημαίνεται ότι, σε καμία περίπτωση το άθροισμα αναφερόμενων στο προηγούμενο εδάφιο ποσών (κύριας, επικουρικής σύνταξης και τυχόν διαφοράς επικουρικής σύνταξης) που λαμβάνει ο συνταξιούχος και αντιστοιχούν στο χρόνο ασφάλισης για τον οποίο υπολογίστηκε η προσυνταξιοδοτική παροχή, δεν μπορεί να υπερβαίνει το ακαθάριστο συνολικό ποσό της προσυνταξιοδοτικής παροχής που ελάμβανε ο δικαιούχος, κατ’ εφαρμογή της ως άνω παρ. 1 του άρθρου 73Α. Εξυπακούεται ότι το ως άνω ανώτατο όριο αφορά μόνο την περίπτωση που προκύπτει επιπλέον ποσό ως διαφορά, μετά την αφαίρεση των ποσών της ακαθάριστης δικαιούμενης κύριας και επικουρικής σύνταξης από την προσυνταξιοδοτική παροχή, οι οποίες (κύρια και επικουρική σύνταξη) υπολογίζονται σύμφωνα με την εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία.
- Στην παρ. 3 ορίζεται ότι, οι ήδη καταβαλλόμενες κατά την έναρξη ισχύος του νόμου προσυνταξιοδοτικές και άλλες παροχές (συντάξεις προσυνταξιοδοτικού καθεστώτος, διαφορές ποσών επικουρικής σύνταξης ΤΕΑΠΕΤΕ και δεύτερη επικουρική σύνταξη ΛΑΚ) του ΕΤΑΤ αναπροσαρμόζονται με βάση τις διατάξεις του παρόντος άρθρου 73A (παρ. 1 και 2) και καταβάλλονται εφεξής, συνεπώς από 1.6.2016, στο ποσό που προκύπτει μετά τον κατά τα ανωτέρω υπολογισμό (συντάξεις προσυνταξιοδοτικού καθεστώτος με ετήσιο ποσοστό αναπλήρωσης κατά τα αναφερόμενα ανωτέρω υπό στοιχείο 1α, διαφορές ποσών επικουρικής σύνταξης ΤΕΑΠΕΤΕ και δεύτερη επικουρική σύνταξη ΛΑΚ με ετήσιο ποσοστό αναπλήρωσης 0,45%).
Σε κάθε περίπτωση πάντως διευκρινίζεται ότι, κατ’ εφαρμογή των προβλεπόμενων στο άρθρο 73Α και του γεγονότος ότι το νέο ποσοστό αναπλήρωσης εφαρμόζεται «μεσοσταθμικά», το ποσοστό μείωσης της (μικτής) προσυνταξιοδοτικής παροχής, στο ύψος που αυτή διαμορφώνεται μετά την αναπροσαρμογή της, δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο του 21% συγκριτικά προς το ποσό της καταβαλλόμενης προσυνταξιοδοτικής παροχής, στο ύψος που είχε διαμορφωθεί κατά την εφαρμογή του νέου τρόπου υπολογισμού, συνυπολογιζομένων της εισφοράς υγειονομικής περίθαλψης και εισφοράς αλληλεγγύης του ν. 3986/2011.
Περαιτέρω δε διευκρινίζεται ότι, ακόμα και μετά τον κατά τα ανωτέρω επανυπολογισμό η προσυνταξιοδοτική παροχή δεν δύναται σε καμία περίπτωση να είναι μικρότερη του ποσού των 620 €, συμπεριλαμβανομένων της εισφοράς υγειονομικής περίθαλψης και εισφοράς αλληλεγγύης του ν. 3986/2011.
Οι προσυνταξιοδοτικές παροχές που κατά την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016 είχαν διαμορφωθεί σε ύψος μικρότερο των 620 €, όπως ανωτέρω αναλύθηκε, εξακολουθούν να καταβάλλονται και μετά την 1-6-2016 στο ύψος που είχαν διαμορφωθεί.
- Στο πλαίσιο ισότιμης αντιμετώπισης ομοειδών καταστάσεων, με την παρ. 4 προβλέπεται αφενός η ένταξη στον ΕΦΚΑ, από την έναρξη λειτουργίας του 1.1.2017, των προερχόμενων από το ΤΕΑΠΕΤΕ συνταξιούχων προσυνταξιοδοτικού καθεστώτος του ΕΤΕΑ (τ. ΕΤΕΑΜ) και αφετέρου η άμεση αναπροσαρμογή των προσυνταξιοδοτικών παροχών τους, κατά αναλογία με τα προβλεπόμενα για τις καταβαλλόμενες από το ΕΤΑΤ προσυνταξιοδοτικές παροχές.
- Όπως έχει ήδη επισημανθεί, η διαδικασία αναπροσαρμογής των προσυνταξιοδοτικών και άλλων παροχών του ΕΤΑΤ και προσυνταξιοδοτικών παροχών ΕΤΕΑ (τ. ΕΤΕΑΜ) εφαρμόζεται από τις πληρωμές μηνός Ιουνίου 2016. Τα υπερβάλλοντα ποσά που καταβάλλονται μέχρι την πλήρη εφαρμογή της διαδικασίας παρακρατούνται σε ισόποσες δόσεις το αργότερο μέχρι και τις πληρωμές μηνός Δεκεμβρίου 2016.
Μετά την αναπροσαρμογή των προσυνταξιοδοτικών παροχών του ΕΤΑΤ και του ΕΤΕΑ με βάση τις διατάξεις του άρθρου 73Α του ν. 4387/2016 στους δικαιούχους που καλύπτονται για παροχές σε είδος από τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ., θα παρακρατείται από 1-7-2016 και αποδίδεται στον Ε.Ο.Π.Υ.Υ. εισφορά υγειονομικής περίθαλψης 6% επί του καταβαλλόμενου ποσού προσυνταξιοδοτικής παροχής, αφού αφαιρεθούν τα ποσά που αντιστοιχούν στις εισφορές του άρθρου 38 του ν. 3863/2010, όπως ισχύει, και των παρ. 11, 12 και 13 του άρθρου 44 του N. 3986/2011 (Α΄152), όπως ισχύει.
Οι διαφορές που θα προκύψουν λόγω της εφαρμογής του άρθρου 44 του ν. 4387/2016 από 1-7-2016 θα συμψηφιστούν με το χορηγούμενο ποσό προσυνταξιοδοτικής παροχής.
- Σε ό,τι αφορά, τέλος, τις εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης που έχουν υποβληθεί στο ΕΤΑΤ μέχρι την έναρξη ισχύος του ν.4387/2016, δηλαδή μέχρι και τις 12-5-2016, διευκρινίζεται ότι αυτές κρίνονται, ως προς τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης και τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης, σύμφωνα με το νομικό πλαίσιο που ίσχυε κατά το χρόνο υποβολής τους και αναπροσαρμόζονται στη συνέχεια βάσει των διατάξεων του άρθρου 73Α.
Κατόπιν των ανωτέρω, παρακαλούμε για την άμεση και ορθή εφαρμογή των κοινοποιούμενων διατάξεων και την συνεργασία των αρμόδιων υπηρεσιών για την υλοποίησή τους.
Ο Υφυπουργός
Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης
& Κοινωνικής Αλληλεγγύης
Αναστάσιος Πετρόπουλος
