Χαιρετισμός του Πρωθυπουργού, Αλ. Τσίπρα, στην τελετή υπογραφής για εκμετάλλευση υδρογονανθράκων:
Κυρίες και κύριοι, η σημερινή μέρα έχει μια ιδιαίτερα συμβολική, ιστορική θα έλεγα αξία, διότι η Ελλάδα κάνει ένα μεγάλο, ένα αποφασιστικό βήμα σήμερα, προκειμένου να αξιοποιήσει τον ενεργειακό της πλούτο.
Σήμερα η Ελλάδα, εκτός από χώρα που αποτελεί κρίσιμο ενεργειακό κόμβο στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά και των Βαλκανίων, ξεκινά την υλοποίηση ενός σχεδίου που έχει στόχο να τη μετατρέψει και σε χώρα παραγωγό ενέργειας.
Και η σημερινή υπογραφή της σύμβασης με δυο κορυφαίες εταιρείες στον χώρο της ενέργειας, αλλά και με τα Ελληνικά Πετρέλαια, είναι το αποκορύφωμα μιας πολυετούς προσπάθειας και ενός πολυεπίπεδου σχεδιασμού πολλών ετών. Ενός σχεδιασμού, η υλοποίηση του οποίου δίνει έναν άλλο ορίζοντα και ένα άλλο βάρος στον ήδη αυξημένο γεωπολιτικό ρόλο της πατρίδας μας.
Αλλά, ταυτόχρονα, δίνει και μια άλλη αναπτυξιακή οικονομική προοπτική στην Ελλάδα, που πριν από μόλις 4 χρόνια ήταν μια χώρα στο χείλος της χρεοκοπίας και σήμερα στέκεται στα πόδια της ξανά. Σήμερα είναι μια χώρα οικονομικά αυτοδύναμη και στοχεύει, μέσα από αυτόν τον σχεδιασμό, να γίνει και ενεργειακά αυτοδύναμη, ή τουλάχιστον να καλύπτει ένα μέρος των αναγκών της.
Με την οικονομία μας να κινείται για ένατο συνεχόμενο τρίμηνο σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, έχοντας εξασφαλίσει το χαμηλότερο επιτόκιο δανεισμού στις αγορές χρήματος στη σύγχρονη ιστορία μας, έχοντας ξεπεράσει όλα τα ρεκόρ, της τελευταίας δεκαετίας τουλάχιστον, σε Άμεσες Ξένες Επενδύσεις, προχωράμε προς το μέλλον με μεγαλύτερη αισιοδοξία. Και μπορεί σήμερα η κάθε Ελληνίδα και ο κάθε Έλληνας να συγκρίνει πού βρεθήκαμε πριν από τέσσερα χρόνια και πού βρισκόμαστε σήμερα.
Και η σημερινή υπογραφή αυτής της σύμβασης σηματοδοτεί τις μεγάλες προοπτικές που ανοίγονται μπροστά. Σηματοδοτεί ότι οι μεγάλες επενδύσεις στη χώρα μας συνεχίζονται και ότι φέτος θα πάμε σε ένα ακόμα ρεκόρ Άμεσων Ξένων Επενδύσεων. Και θα ήθελα να τονίσω ότι σήμερα δεν υπολογίζουμε μόνο την επένδυση αυτή καθεαυτή των δυο ενεργειακών κολοσσών, στην έρευνα και αξιοποίηση πιθανών κοιτασμάτων, αποτελεί από μόνη της ψήφο εμπιστοσύνης στις δυνατότητες της Ελλάδας και της ελληνικής οικονομίας.
Αλλά νομίζω, ότι το μεγάλο ενδιαφέρον σήμερα έχει να κάνει με τη γεωπολιτική σημασία της Σύμβασης που υπογράφουμε. Γιατί πρόκειται για μια, θα έλεγα, επένδυση εθνικής σημασίας, που ανοίγει ένα μεγάλο κύκλο για την έρευνα και εκμετάλλευση του φυσικού μας πλούτου, για την έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων.
Και εμείς αυτό το κάνουμε με σχέδιο. Αυτό το κάνουμε με στόχο και με προσπάθεια, ώστε να έχουμε αποτελέσματα.
Η Ελλάδα, όπως και η Κύπρος τα προηγούμενα χρόνια, κινηθήκαμε όλα αυτά χρόνια με σχέδιο και πολλή δουλειά και με στόχο να έχουμε αποτελέσματα. Προχωράμε με πολύ καλά σχεδιασμένα και συντονισμένα βήματα στην αξιοποίηση των ενεργειακών μας πόρων. Εμείς δεν κάνουμε κινήσεις εντυπωσιασμού, προκειμένου να εξυπηρετήσουμε επικοινωνιακούς σκοπούς. Αλλά προχωράμε συντονισμένα, προκειμένου να δώσουμε στους λαούς μας, στις γενιές του μέλλοντος προοπτική, οικονομική ευημερία και ενεργειακή ασφάλεια.
Και προχωράμε πάντα διασφαλίζοντας σε όλες μας τις κινήσεις την πιστή τήρηση του Διεθνούς Δικαίου, αλλά και έχοντας την υποστήριξη στις προσπάθειές μας από πολύ σημαντικές επιχειρήσεις, πολύ σημαντικές εταιρείες, τις αρτιότερες τεχνολογικά, που έχουν άριστη γνώση και διαθέτουν άρτια τεχνογνωσία και υλικοτεχνική υποδομή για να πετύχουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Εταιρείες -οι καλύτερες, οι σημαντικότερες ίσως στο είδος τους- τις οποίες και ευχαριστούμε για την συνεργασία. Εταιρείες που αναφέρονται, βεβαίως, και σε δύο πολύ σημαντικές χώρες συμμάχους της Ελλάδας. Δύο συμμάχους που στηρίζουν τις προσπάθειές μας, τόσο για την οικονομική ανάκαμψη, όσο, όμως, και για την αξιοποίηση του ενεργειακού μας πλούτου. Τις ΗΠΑ και τη Γαλλία.
Tο ενδιαφέρον των δύο εταιρειών, της Total και της Εxxon Mobil, εκδηλώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2017, δηλαδή πριν από 20 μήνες περίπου. Και θα έλεγα ότι πρόκειται για χρόνο-ρεκόρ στη διεθνή εμπειρία, μέσα στον οποίο έγιναν οι διαπραγματεύσεις με τις εταιρείες, προκηρύχθηκε ο διαγωνισμός για τις συμβάσεις, εγκρίθηκαν οι στρατηγικές μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, αφού ακολουθήθηκε η προβλεπόμενη διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης.
Εγκρίθηκαν, επίσης, οι συμβάσεις από το Ελεγκτικό Συνέδριο, ώστε στη συνέχεια να προχωρήσουμε στην υπογραφή και ακολούθως να καταλήξουν και αυτές οι συμβάσεις στη Βουλή των Ελλήνων για κύρωση.
Το ενδιαφέρον για έρευνες στην Κρήτη συνδέεται με τον εντοπισμό ήδη σημαντικών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην λεκάνη της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, στην Αίγυπτο, στο Ισραήλ και στην Κύπρο. Κοιτασμάτων κυρίως φυσικού αερίου, που αποτελεί και το καύσιμο-γέφυρα για τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, που αποτελεί βασικό μας στόχο. Και η Ελλάδα τηρεί πιστά τις δεσμεύσεις της σε ό,τι αφορά τη Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή, για την προστασία του πλανήτη από το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής.
Τα κράτη της Ανατολικής Μεσογείου επιλέξαμε τον δρόμο της συνεργασίας για την αξιοποίηση των ενεργειακών πηγών, του ενεργειακού μας πλούτου. Τον δρόμο της συνεργασίας για την ανάπτυξη των απαραίτητων υποδομών. Στο πλαίσιο αυτό, δημιουργήσαμε το EastMed Forum, όπου συμμετέχουν κράτη της Ε.Ε., η Ελλάδα, η Κύπρος και η Ιταλία, κράτη του αραβικού κόσμου, η Ιορδανία, η Παλαιστινιακή Αρχή, καθώς και το Ισραήλ.
Στο επίκεντρο των συζητήσεων στην παρούσα φάση, βρίσκεται ένα μεγαλεπήβολο project, που θα αλλάξει τη γεωπολιτική γεωγραφία στην περιοχή, αλλά και θα ενισχύσει τη στρατηγική μας για τη δυνατότητα διαμερισμού των δρόμων και των πηγών της ενέργειας. Αναφέρομαι στη δημιουργία του αγωγού EastMed, ο οποίος θα μεταφέρει φυσικό αέριο από τις νέες περιοχές παραγωγής, από τη λεκάνη της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, προς την ευρωπαϊκή αγορά, με σημείο πρώτης εισόδου στην Ευρώπη την Κρήτη. Από εκεί και πέρα, στην ελληνική ενδοχώρα και ακολούθως στην Ιταλία και στην κεντρική Ευρώπη.
Ο αγωγός αυτός μπορεί να αναδειχθεί σε μια πολύ σπουδαία «γέφυρα». Σε μια πολύ σπουδαία «γέφυρα» για την Ανατολική Μεσόγειο, ανοίγοντας τον δρόμο για την εμπέδωση της σταθερότητας και της ειρήνης στην περιοχή μας.
Επιπλέον, η συμφωνία που υπογράφεται σήμερα, σηματοδοτεί την αξιοποίηση από την Ελλάδα και της δικής της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, στα βήματα των άλλων κρατών της περιοχής που προανέφερα. Σε συνεργασία με ενεργειακούς κολοσσούς, θα αναζητήσουμε κοιτάσματα στα νότια της Κρήτης που, εφόσον εντοπιστούν, θα προσθέσουν και την Ελλάδα, όπως είπα πριν, στις χώρες παραγωγούς της περιοχής. Με αυτό τον τρόπο, πιστεύω ότι ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο με σημαντικά δυνητικά οικονομικά, αλλά και κοινωνικά οφέλη.
Το θεσμικό πλαίσιο που διαμορφώσαμε, διασφαλίζει απολύτως ότι τα οφέλη αυτά θα αποδοθούν, τόσο στις τοπικές κοινωνίες, όσο και στο ελληνικό Δημόσιο, τόσο κατά τη φάση της έρευνας, όσο και σε πιθανή μελλοντική φάση εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, εκμετάλλευσης κοιτασμάτων.
Οι ανάδοχοι από την σύμβαση αυτή, υποχρεούνται στην καταβολή τιμήματος ήδη από τη σημερινή υπογραφή, ενώ κατά τις φάσεις της έρευνας που αναμένεται να διαρκέσει 7 με 8 χρόνια, θα καταβάλλεται στρεμματική αποζημίωση. Και βέβαια, ανοίγουν δυνατότητες ενίσχυσης τοπικών θέσεων απασχόλησης, λόγω των άμεσων ή έμμεσων θέσεων εργασίας που θα προκύψουν από τη διαδικασία της έρευνας και, ακόμα περισσότερο, στη φάση της αξιοποίησης.
Στη συνέχεια, στο στάδιο της παραγωγής, τα κέρδη του αναδόχου θα επιβαρύνονται με φόρο 20% υπέρ του Δημοσίου και 5% υπέρ των Περιφερειών. Το Δημόσιο θα λαμβάνει μπόνους παραγωγής και σταθερά μισθώματα επί του τζίρου της εκμετάλλευσης. Η διεθνής εμπειρία παραπέμπει σε ετήσιο μερίδιο της τάξης του 30% – 40% για το Δημόσιο.
Όλα αυτά γίνονται, βέβαια, έχοντας προηγουμένως –και θέλω αυτό να το τονίσω- διασφαλίσει την υιοθέτηση και εφαρμογή της αυστηρότερης περιβαλλοντικής νομοθεσίας διεθνώς. Με πρόσφατες θεσμικές πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις έχουν ενσωματωθεί στην εθνική νομοθεσία όλοι οι ευρωπαϊκοί περιβαλλοντικοί κανόνες, οι οποίοι είναι και οι αυστηρότεροι διεθνώς. Οι περιοχές Natura παραμένουν άθικτες, με υψηλή περιβαλλοντική προστασία. Στον τελευταίο νόμο που ψηφίστηκε, θεσμοθετήθηκαν τα Παρατηρητήρια Υδρογονανθράκων, δομές δηλαδή που εμπλέκουν τις τοπικές κοινωνίες στις αποφάσεις, καθώς θεσμοθετήθηκε και η απαγόρευση της μεθόδου του fracking, που ως γνωστόν είναι εξαιρετικά αμφιλεγόμενη ως προς τις επιπτώσεις στο περιβάλλον.
Τέλος, ο διάλογος με την κοινωνία και τους φορείς θα έχει κεντρική θέση σε όλη αυτή την προσπάθεια. Θα είναι διαρκής, μέσω θεσμικών διαδικασιών και μέσω των θεσμικών οργάνων των τοπικών κοινωνιών και των τοπικών κοινοτήτων και βεβαίως, φυσικά, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Τέλος, να πω ότι ιδρύσαμε πρόσφατα στα Χανιά, εντός της Πολυτεχνειούπολης, ένα Ινστιτούτο του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας, το «Ινστιτούτο Πετρελαϊκής Έρευνας», με σκοπό την έρευνα και εκμετάλλευση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, καθώς και τη μελέτη των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι, μετά τη σημερινή υπογραφή, οι συμβάσεις αυτές θα οδηγηθούν στη Βουλή των Ελλήνων προς κύρωση. Τον επόμενο χρόνο αναμένεται να ξεκινήσει η έρευνα και εντός 2 έως 4 ετών πιστεύουμε ότι θα έχουμε μια πολύ καθαρή εικόνα για το αν υπάρχουν και τι είδους κοιτάσματα υπάρχουν, προκειμένου να ξεκινήσει η αξιοποίησή τους.
Την ίδια στιγμή, προχωράμε και τις διαδικασίες για την κατασκευή του αγωγού EastMed και θα ολοκληρωθούν και μια σειρά έργων υποδομής σε όλο τον ελλαδικό χώρο, είτε πρόκειται για αγωγούς, είτε για σταθμούς υγροποίησης φυσικού αερίου.
Πιστεύω, λοιπόν, ότι με όλη αυτή την προεργασία, με όλον αυτό τον σχεδιασμό, με όλη αυτή την εξαιρετικά ενεργητική πολυδιάστατη, δραστήρια πολιτική της χώρας στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και όχι μόνο, που έχουν καταστήσει ήδη την Ελλάδα ενεργειακό κόμβο, αλλά και με αυτή την καλά σχεδιασμένη προσπάθεια να αξιοποιηθούν πιθανά κοιτάσματα ενεργειακού πλούτου της χώρας νότια, νοτιοδυτικά της Κρήτης και δυτικά της Κρήτης, με αυτές τις συντονισμένες ενέργειες, πιστεύω ότι ανοίγουμε μια νέα προοπτική και ένα νέο δρόμο για την Ελλάδα, για τις επόμενες γενιές. Για την αξιοποίηση της ενεργειακής ασφάλειας και των οικονομικών δυνατοτήτων. Για τη δυνατότητα η χώρα μας να είναι μια χώρα ισχυρή και ο λαός μας να ζει σε ευημερία.
Προϋπόθεση για όλα αυτά, βεβαίως, είναι τα επόμενα χρόνια στην περιοχή μας να πρυτανεύσει η λογική του διαλόγου, της ειρήνης, της συνεργασίας, της πιστής τήρησης του Διεθνούς Δικαίου. Αυτός είναι ο ρόλος της Ελλάδας.
Ο ρόλος της Ελλάδας είναι ένας ρόλος μιας άγκυρας, ενός πυλώνα ασφάλειας και σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή. Μια χώρα που πατά ξανά στα πόδια της, και γίνεται οικονομικά αυτοδύναμη. Μια χώρα που έχει πλέον αναβαθμισμένο κύρος και γεωπολιτική δυναμική. Μια χώρα της ειρήνης, της συνεργασίας και του διαλόγου. Αλλά και μια χώρα που είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμη να υπερασπιστεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα.
Η σημερινή μέρα, λοιπόν, είναι ιστορική. Με σεβασμό και ευθύνη στο περιβάλλον, κυρίως με το βλέμμα και το νου στις επόμενες γενιές, προχωράμε σε μια πολύ σημαντική τομή, στην υπογραφή σύμβασης για την έρευνα και αξιοποίηση κοιτασμάτων στα νότια-νοτιοδυτικά της Κρήτης.
Σας ευχαριστώ θερμά.
