Offshore (υπεράκτιες) εταιρείες & Φορολογία – (1ο Μέρος) του Δημήτρη Δημητρίου
Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής
Baker Tilly Hellas
Offshore (υπεράκτιες) εταιρείες & Φορολογία
(1ο Μέρος)
Η διεθνοποίηση των χρηματοοικονομικών συναλλαγών, η ραγδαία εξέλιξη του διεθνούς εμπορίου καθώς και η σταδιακή απελευθέρωση των περιορισμών στο τομέα της διακίνησης των κεφαλαίων και του συναλλάγματος στο σύνολο σχεδόν των αναπτυγμένων χωρών που χαρακτήρισε την μεταπολεμική περίοδο, είχαν ως συνέπεια την σημαντική αύξηση των συναλλαγών μεταξύ των offshore (εξωχώριων) εταιριών.
Αίτια δημιουργίας αυτών των υπεράκτιων κέντρων ήταν η ανάγκη επιβίωσης & γρήγορης οικονομικής ανάπτυξης των κρατών αυτών τα οποία στην πλειοψηφία τους ήταν μικρού μεγέθους χωρίς οικονομικούς πόρους και που δεν μπορούσαν εύκολα να διατηρήσουν την εθνική και οικονομική αυτοτέλεια τους. Έτσι, τα κράτη αυτά κατόρθωσαν να προσελκύουν όλο και περισσότερους αλλοδαπούς επιχειρηματίες, λειτουργώντας ως «φορολογικοί παράδεισοι» για την τυπική έστω, εγκατάσταση των δραστηριοτήτων τους.
Στην συναλλακτική πρακτική ο όρος «υπεράκτια εταιρία» έχει καθιερωθεί και αποτελεί πιστή μετάφραση του όρου «offshore company». Ο όρος αυτός χρησιμοποιείται για την περιγραφή μιας εταιρίας, η οποία έχει έδρα σε έναν από τους φορολογικούς παραδείσους, χωρίς κατά κανόνα οι μέτοχοι της ή το αντικείμενο της δραστηριότητάς της να σχετίζονται µε οποιονδήποτε τρόπο µε τον τόπο αυτό.
Το φαινόμενο των υπεράκτιων ή εξωχώριων εταιρειών αναπτύχθηκε στην χώρα μας την τελευταία 15ετία. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ φορολογικός παράδεισος θεωρείται το κράτος που επιβάλλει χαμηλό η μηδενικό ονομαστικό φόρο, φορολογεί ευνοϊκά ορισμένες κατηγορίες εισοδημάτων, προσφέρει σε κατοίκους τρίτων χωρών φορολογική αμνηστία, δεν διευκολύνει την παροχή και ανταλλαγή πληροφοριών και δεν θέτει απαραίτητη προϋπόθεση την άσκηση ουσιαστικής επιχειρηματικής δράσης των εταιρειών που βρίσκονται εγκατεστημένες στο έδαφος του. Σύμφωνα με τον ν.3091/2002 (άρθρο 5 παρ. 7) στην Ελλάδα ως εξωχώρια νοείται η εταιρεία που έχει την έδρα της σε αλλοδαπή χώρα και με βάση την νομοθεσία της δραστηριοποιείται αποκλειστικά σε άλλες χώρες και απολαμβάνει ιδιαίτερα ευνοϊκής φορολογικής μεταχείρισης.
Θωρείται η πρώτη ουσιαστική νοµοθετική τοποθέτηση, η οποία κρίθηκε πλέον απαραίτητη, καθώς το φαινόμενο της ραγδαίας εξάπλωσης των εξωχώριων εταιριών (ελληνικών επιχειρηματικών συμφερόντων) είχε λάβει στη χώρα µας εξωπραγματικές διαστάσεις.
«ΟΙ ΠΑΡΑΝΟΜΟΙ ΠΑΝΕ ΣΤΟΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ»
Κριτήρια Επιλογής Υπεράκτιου Σχήματος
Η επιλογή της καταλληλότερης δικαιοδοσίας για την ίδρυση της υπεράκτιας εταιρείας μπορεί να είναι δύσκολη και απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή. Η επιλογή εξαρτάται από τους σκοπούς του επιχειρηματία σε σχέση με την υπεράκτια εταιρεία. Έτσι τα κριτήρια βάσει των οποίων γίνεται επιλογή της καταλληλότερης δικαιοδοσίας πρέπει να εξετάζονται ξεχωριστά σε κάθε περίπτωση ανάλογα με τις ανάγκες του ενδιαφερόμενου επιχειρηματία, και είναι τα ακόλουθα:
- Πολιτική και οικονομική σταθερότητα της χώρας της δικαιοδοσίας
- Σύγχρονη και ευέλικτη νομοθεσία
- Φορολογικές και άλλες διευκολύνσεις
- Ύπαρξη Συμβάσεων Αποφυγής Διπλής Φορολογίας
- Απόρρητο
Λόγοι δημιουργίας των εξωχώριων (υπεράκτιων) εταιρειών
Το κυριότερο χαρακτηριστικό γνώρισμα των υπεράκτιων εταιριών είναι το τρίπτυχο: εξοικονόμηση χρήματος – ταχύτητα – εχεμύθεια. Οι υπεράκτιες εταιρίες συστήνονται πολύ γρήγορα, με χαμηλό κόστος, ελάχιστο εταιρικό κεφάλαιο και εξαιρετικά περιορισμένες διατυπώσεις. Η ανωνυμία του ιδιοκτήτη αποτελεί ένα από τα κεντρικά σημεία αναφοράς της θεωρίας των υπεράκτιων εταιριών. Στην περίπτωση που οι δικαιούχοι – ιδιοκτήτες μιας υπεράκτιας εταιρίας επιθυμούν εμπιστευτικότητα, είναι δυνατό να οριστεί ένας αντιπρόσωπος- διαχειριστής ο οποίος εμφανίζεται και διενεργεί όλες τις συναλλαγές της εταιρείας στο όνομα του άλλα για λογαριασμό των πραγματικών ιδιοκτητών. Έτσι στις υπεράκτιες εταιρείες παρέχονται πολλά νομικά, οικονομικά και φορολογικά κίνητρα με τον απώτερο σκοπό συσσώρευση κεφαλαίων στην χώρα εγκατάστασης της εταιρείας. Και συγκεκριμένα τα καθοριστικά κριτήρια για την ίδρυση και διατήρηση μιας υπεράκτιας εταιρείας είναι έξης:
- Η γρήγορη σύσταση με χαμηλό κόστος, ελάχιστο απαιτούμενο εταιρικό κεφάλαιο και εξαιρετικά περιορισμένες διατυπώσεις δημοσιότητας.
- Η πλήρης ανωνυμία των πραγματικών μετόχων.
- Η δυνατότητα σύστασης της εταιρείας με έναν μόνο μέτοχο.
- Η αποφυγή του «πόθεν έσχες» για την απόκτηση και την διατήρηση περιουσιακών στοιχείων, εφόσον βεβαίως έχει προβλεφθεί η αντίστοιχη εισαγωγή συναλλάγματος στο όνομα της υπεράκτιας εταιρείας.
- Αποφυγή φόρου τόκων καταθέσεων και φόρου μερισμάτων.
- Μη ύπαρξη συναλλαγματικών περιορισμών.
- Τραπεζικό απόρρητο που προστατεύει από ελέγχους.
- Η δυνατότητα μεταφοράς κερδών από τις χώρες με υψηλούς φορολογικούς συντελεστές σε δικαιοδοσίες με χαμηλή ή ανύπαρκτη φορολογία.
- Η γρήγορη σύσταση με χαμηλό κόστος, ελάχιστο απαιτούμενο εταιρικό κεφάλαιο και εξαιρετικά περιορισμένες διατυπώσεις δημοσιότητας.
- Η πλήρης ανωνυμία των πραγματικών μετόχων.
- Η δυνατότητα σύστασης της εταιρείας με έναν μόνο μέτοχο.
- Η αποφυγή του «πόθεν έσχες» για την απόκτηση και την διατήρηση περιουσιακών στοιχείων, εφόσον βεβαίως έχει προβλεφθεί η αντίστοιχη εισαγωγή συναλλάγματος στο όνομα της υπεράκτιας εταιρείας.
- Αποφυγή φόρου τόκων καταθέσεων και φόρου μερισμάτων.
- Μη ύπαρξη συναλλαγματικών περιορισμών.
- Τραπεζικό απόρρητο που προστατεύει από ελέγχους.
- Η δυνατότητα μεταφοράς κερδών από τις χώρες με υψηλούς φορολογικούς συντελεστές σε δικαιοδοσίες με χαμηλή ή ανύπαρκτη φορολογία.
Οι εξωχώριες (offshore) στην Ελλάδα έχουν συνήθως τις εξής δραστηριότητες :
- Αγορά & ανέγερση ακινήτων
- Χρηματιστηριακές συναλλαγές
- Ναυτιλία
- Εμπορικές συναλλαγές
- Εισαγωγικές & εξαγωγικές δραστηριότητες
- Επανατιμολόγηση & τριγωνικό εμπόριο εισαγωγών-εξαγωγών
- Εμπορικοί αντιπρόσωποι
- Συμμετοχές σε Α.Ε & ΕΠΕ στην Ελλάδα
- Αμοιβές υψηλόβαθμων στελεχών
- Υπερτιμολογήσεις- υποτιμολογήσεις
- Δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας
- Σκάφη αναψυχής, αεροπλάνα
- Χρηματοοικονομικές συναλλαγές
- Υπηρεσίες πάσης φύσεως
- Ξενοδοχειακές επιχειρήσεις
Τα σημαντικότερα προνόµια των εξωχώριων εταιριών
1. Η ταχύτητα και η απλότητα της διαδικασίας σύστασής τους
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι µία εξωχώρια εταιρία μπορεί να συσταθεί σε µία μόλις ημέρα, από έναν μοναδικό μέτοχο, χωρίς καμιά απολύτως προετοιμασία (συνεννοήσεις, διαπραγματεύσεις, ρύθμιση λεπτομερειών κλπ), αφού όλες οι λεπτομέρειες είναι δυνατόν να ρυθµιστούν εκ των υστέρων.
2. Το χαμηλό κόστος σύστασης και λειτουργίας τους
Μια εξωχώρια εταιρία μπορεί να συσταθεί μόλις µε 800,00 $ ΗΠΑ, ενώ δεν είναι απαραίτητη η ανάμιξη επί αμοιβής δικηγόρου, συμβολαιογράφου, ούτε η ανάληψη επιπλέον γραφειοκρατικού κόστους, όπως δημοσιεύσεις στο ΦΕΚ, εγγραφές στο οικείο επιμελητήριο κ.ο.κ.. Τα έξοδα λειτουργίας των εξωχώριων εταιριών κυμαίνονται μεταξύ 500 και 700 $ ΗΠΑ κατ’ έτος, ανάλογα µε τη χώρα ίδρυσης.
3. Η δυνατότητα διατήρησης της ανωνυμίας του μετόχου
Κατά τη σύσταση μιας εξωχώριας εταιρίας είναι καθ’ όλα νόµιµη και δυνατή η διατήρηση απόλυτης εχεμύθειας ως προς το πρόσωπο του/των πραγματικών μετόχων αυτής. Ειδικότερα, είτε δεν υπάρχει καν υποχρέωση γνωστοποίησης των πραγματικών μετόχων, είτε είναι δυνατή η γνωστοποίηση «ονομαστικών» μετόχων, οι οποίοι κατέχουν τις μετοχές για λογαριασμό άλλων.
4. Η παροχή άλλων σημαντικών οικονομικών κινήτρων
Η δυνατότητα διατήρησης της ανωνυμίας του μετόχου οδηγούσε μέχρι πρόσφατα σε πληθώρα λύσεων προς αποφυγή πληρωμής φόρων. Για παράδειγμα, ήταν απολύτως δυνατή η αποφυγή του «πόθεν έσχες», τόσο σε περιπτώσεις απόκτησης περιουσιακών στοιχείων μεγάλης αξίας, όσο και σε περιπτώσεις εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Επιπλέον, ήταν δυνατή η πλήρης αποφυγή πληρωμής φόρου μεταβίβασης, κληρονομίας ή δωρεάς σε περιπτώσεις μεταβίβασης ακινήτων, αφού ο εκάστοτε κάτοχος των ανωνύµων μετοχών της εξωχώριας εταιρίας αποκτούσε αυτοδίκαια και την κυριότητα του ακινήτου.
Ακόμη, το γεγονός ότι δεν είναι δυνατή η εξακρίβωση του πραγματικού μετόχου μιας εξωχώριας εταιρίας αποτελεί ένα σοβαρό κίνητρο για προστασία των περιουσιακών στοιχείων αυτού από ενδεχόμενες μελλοντικές διεκδικήσεις κάθε μορφής πιστωτών.
Δημήτρης Δημητρίου –Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής – Baker Tilly Hellas
