Στην Τουρκία, η μεγάλη πλειοψηφία του λαού επιχαίρει που το πραξικόπημα που επιχειρήθηκε τη νύχτα της Παρασκευής 15 προς Σάββατο 16 Ιουλίου, δεν επικράτησε και το βλέπουν ως μία νίκη της δημοκρατίας. Τι μας λέει όμως η αγορά, που τις περισσότερες φορές προεξοφλεί σωστά τις εξελίξεις;
Η αγορά λοιπόν, ήτοι οι επενδυτές στο χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης, ανοίγοντας σήμερα Δευτέρα 18 Ιουλίου έδειξε ότι μάλλον ανησυχεί και δη σημαντικά για το μέλλον στην Τουρκία.
Ναι η Τουρκία τα τελευταία χρόνια, είχε καταφέρει να εξελιχθεί σε μια οικονομική “τίγρη” στην ΝΑ Μεσόγειο και Μέση Ανατολή: δείτε το γράφημα με τους ρυθμούς ανάπτυξης κατά την τελευταία πενταετία. Επιπλέον ανήκει στο γκρουπ των G20, ήτοι των 20 μεγαλύτερων χωρών από οικονομικής σκοπιάς.
Όμως η ανάπτυξή της έχει και τρωτά σημεία καθώς π.χ. παρουσιάζει ένα από τα μεγαλύτερα ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών μεταξύ των G20.
Η Τουρκία λοιπόν θα μπορούσαμε να πούμε ότι με τα όσα είχε διαδραματίσει κατά την τελευταία διετία, έθετε από μόνη της, δηλαδή από τις επιλογές της, κωλύματα και μάλιστα σημαντικά στην οικονομία της. Σαν να λέμε ότι πήγαινε γυρεύοντας…
• Το γεγονός ότι ενεπλάκη ενεργά στα της Συρίας, δημιούργησε μια εστία εντάσεως εναντίον της.
• Το γεγονός ότι κατέρριψε το ρωσικό μαχητικό, έστρεψε την Ρωσία εναντίον της και αυτό αποτέλεσε ένα ισχυρότατο ράπισμα στον τουρισμό της, καθώς η Τουρκία πάντα υπολόγιζε στους Ρώσους τουρίστες – αλλά και όχι μόνο στον τουρισμό της.
• Το γεγονός ότι η Τουρκία του Ερντογάν διατηρεί μια αμφίσημη στάση όσον αφορά στο θέμα των φανατικών ισλαμιστών του ISIS, με το ένα χέρι να χτυπάει αυτούς συμμετέχοντας ενεργά ή παθητικά στον πόλεμο εναντίον τους αλλά με το άλλο χέρι να τους βοηθάει, κυρίως μέσα από παράτυπα κανάλια εμπορίου του πετρελαίου που έχουν οι ισλαμιστές, δημιούργησαν ρωγμές εντός της Τουρκίας – δεν έλειψαν τα πολύνεκρα τρομοκρατικά χτυπήματα, όπως το πρόσφατο στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης αλλά και αλλού.
Οι τουρίστες και ξένοι επιχειρηματίες, δεν νοιώθουν ασφαλείς στο να επισκεφτούν την Τουρκία.
Και ήλθε τώρα το αποτυχημένο πραξικόπημα, το οποίο ο Ερντογάν χρησιμοποιεί ως αιτία, για να πράξει τις εκκαθαρίσεις σε δικαστικό σώμα, στρατό και αστυνομία, που πάντα ήθελε αλλά δεν του δίδονταν η αιτία. Το ζήτημα είναι ότι οι εκκαθαρίσεις αυτές, στην πραγματικότητα θα περιορίσουν την δημοκρατία στην γειτονική χώρα και βέβαια οι επενδυτές διεθνώς, δύο πράγματα θέλουν: ελευθερία και ασφάλεια.
Αντιθέτως, οι επενδυτές διεθνώς, απεχθάνονται κυρίως την αβεβαιότητα. Σήμερα λοιπόν Δευτέρα 18 Ιουλίου, που άνοιξαν οι αγορές:
• Η τουρκική λίρα σημείωσε σημαντική υποχώρηση έναντι του δολαρίου, παρόλο που οι απώλειες ήταν εντός της συνεδρίασης μεγαλύτερες και αργότερα ανέκαμψε μερικώς (βλ. γράφημα).
• Σύμφωνα με τα στοιχεία της Markit data, όσον αφορά στα ασφάλιστρα κινδύνου για το τουρκικό χρέος, αυξήθηκαν κατά 16 bps από το κλείσιμο της Παρασκευής, στα 241 bps, την υψηλότερη τιμή σε περίοδο 12 ημερών.
• Ο δείκτης Borsa Istanbul 100 Index ως ενδεικτικός της πορείας του χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης, έχασε 7,08% υποχωρώντας άτακτα και κλείνοντας ουσιαστικά στα χαμηλά της ημερήσιας διακύμανσης.
Όλα δείχνουν λοιπόν, ότι παρά το ότι η δημοκρατία στην γείτονα, παρέμεινε, οι επενδυτές προεξοφλούν αρνητικές εξελίξεις στην τουρκική κοινωνία και οικονομία. Το πιθανότερο είναι ότι η εκροή κεφαλαίων θα συνεχιστεί, μάλλον δυναμικά, με ότι αυτό συνεπάγεται για την εύθραυστη λόγω μεγάλου ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, οικονομία της. Την τουρκική οικονομία που θα είχε ανάγκη τις ξένες επενδύσεις, αλλά με όλα αυτά τα γεγονότα, όχι μόνο τις αποθαρρύνει, αλλά θα λέγαμε ότι κιόλας τους διεθνείς επενδυτές.
Είναι λοιπόν πολύ πιθανόν, ότι εισερχόμαστε σε μια πορεία σημαντικής επιβράδυνσης της τουρκικής ούτως ή άλλως ευάλωτης οικονομίας, – όπως σημειώσαμε -, με μείωση της αξίας της τουρκικής λίρας, σημαντική αύξηση του πληθωρισμού, κατά τόπους σημαντικής συρρίκνωσης της οικονομικής δραστηριότητας (όπως π.χ. στον τουρισμό), αύξησης της ανεργίας, μείωσης του εισοδήματος. Δεν αποκλείεται μετά από λίγο, να την υποβαθμίσουν οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης χρέους με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Όλα αυτά βέβαια, θα τροφοδοτήσουν δυσαρέσκεια προς τον σημερινό λαοφιλή Ερντογάν.
Θα λέγαμε ότι η Τουρκία επενδυτικά, εισέρχεται σε «κόκκινη» περιοχή…
[edit 22/7/16] Στις 19 Ιουλίου η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας μείωσε το βασικό επιτόκιο δανεισμού κατά 25 μονάδες βάσης, στο 8,75%, σε μια προσπάθεια να τονώσει τις συνθήκες ρευστότητας στη χώρα, ιδίως μετά την πολιτική ανισορροπία λόγω της προσπάθειας του πραξικοπήματος.
Στις 20 Ιουλίου ο διεθνής οίκος αξιολόγησης S&P υποβάθμισε την Τουρκία, λόγω της αστάθειας που προκλήθηκε και του ανερχόμενου κινδύνου σε σχέση με την εξυπηρέτηση του χρέους.
Η τουρκική λίρα συνεχίζει να διολισθαίνει έως και τις 22 Ιουλίου έναντι του δολαρίου και πλέον βρίσκεται σε νέα ιστορικά χαμηλά, ενώ και το χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης συνεχίζει πτωτικά για τέταρτη συνεχόμενη ημέρα αφού άνοιξε η αγορά μετά την αποτυχημένη προσπάθεια πραξικοπήματος.
Επιπλέον, δύο διάσημοι ξένοι ποδοσφαιριστές που έπαιζαν σε γνωστές τουρκικές ομάδες, ο γερμανός Mario Gomez και ο ολλανδός Robin van Persie, ανακοίνωσαν ότι φεύγουν από τη χώρα, λόγω της πολιτικής αβεβαιότητας. Εάν δύο ποδοσφαιριστές – φυσικά πρόσωπα, φεύγουν από την Τουρκία, λόγω των κινδύνων που εκτιμούν, φαντάζεστε πόσες ξένες επιχειρήσεις μπορεί να φύγουν, εκτιμώντας παρομοίως αυξημένους κινδύνους;
[ end edit]
[edit 27/1/17]
Οι ανησυχίες που είχαμε εκφράσει (δείτε δυτο – τρεις παραγράφους πιο πάνω, δείχνουν δυστυχώς να επιβεβαιώνονται. Ο οίκος αξιολόγησης Fitch υποβάθμισε το χρέος της Τουρκίας σε “junk”, κάτι που μπορεί να έχει έντονες συνέπειες σε σύντομο χρονικό διάστημα. Έπραξε δε αυτό λόγω της ανησυχίας από την πολιτική και νομισματική – χρηματοοικονομική κατάσταση της χώρας, που κάποτε ήταν από τις ισχυρότερες δυναμικά ανερχόμενες μεγάλες οικονομίες στον κόσμο.
Επίσης ο οίκος Standard & Poor’s έσπευσε και αυτός να υποβαθμίσει το outlook για την Τουρκία, σε “αρνητικό” από “σταθερό” που ήταν πριν, προμηνύοντας υποβάθμιση της βαθμολογίας πιστοληπτικής ικανότητάς της.
Στο μεσοδιάστημα το χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης είχε ανακάμψει μερικώς, φτάνοντας τιε 83.827 μονάδες, λόγω και της αποκατάστασης γενικότερα των σχέσεων με την Ρωσία, που δεν χάλασαν ούτε με την δολοφονία του ρώσσου πρέσβη στην Κωνσταντινούπολη από φανατικό ισλαμιστή που ήταν όμως τούρκος αστυνομικός. Οι υποβαθμίσεις όμως από Fitch και Standard and Poor’s, που έγιναν την Παρασκευή, αναμένεται να γυρίσουν το ‘κλίμα’ προς τα κάτω. Η δε τουρκική λίρα, στα μεσοδιάστημα συνέχισε διολισθαίνοντας, έχοντας φτάσει στις 27/1/2017, στα 3,87 προς το USD.
Εν κατακλείδι, η οικονομική κατάσταση στην Τουρκία δείχνει να χειροτερεύει με ταχείς ρυθμούς. Τώρα, στα τέλη Ιανουαρίου 2017, εκτιμούμε (TaxCoach.gr) ότι το χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης έχει αρκετή προς τα κάτω κατά βάση πορεία, διότι η γενικότερη οικονομική κατάσταση που χειροτερεύει στην γείτονα, φαίνεται να έχει πολύ δρόμο ακόμα. Δυστυχώς, αυτό συνεπάγεται σχεδόν αυτόματα, ότι η κυβέρνηση θα αναγκαστεί για να αντιμετωπίσει κάπως την κατάσταση που δυσχεραίνει, να λάβει μέτρα λιτότητας, εξοικονόμησης ρευστότητας και πόρων και φορολογίας, που θα πλήξουν ως συνήθως τον ευρύ λαό και τους μη έχοντες, πολύ περισσότερο από τους έχοντες.
[ end edit]
Παναγιώτης Σοφιανόπουλος
Οικονομολόγος
Σημαντική Σημείωση: Τα αναφερόμενα στο άρθρο αποτελούν απόψεις και εκτιμήσεις του γράφοντος. Οι χρηματιστηριακές αγορές είναι γνωστές παλαιόθεν για την απρόβλεπτη συμπεριφορά τους, οπότε σε καμία περίπτωση δεν συνιστά το άρθρο προτροπή σε οποιαδήποτε χρηματιστηριακή πράξη.
Η Τουρκία φτιάχνει Αεροπλανοφόρο και …
>>>•<<<
