Η Απόδειξη ότι ο οικονομικός πλούτος δεν εγγυάται την κοινωνική πρόοδο και ευημερία των πολιτών

Μια χώρα που είναι εξαιρετικά πλούσια δεν σημαίνει ότι αναγκαστικά εγγυάται ένα ανώτερο επίπεδο ζωής για τους πολίτες της. Αυτό προκύπτει από τα στοιχεία της τελευταίας έκθεσης για τον Δείκτη Κοινωνική Προόδου (Social Progress Index –SPI).

Ο εν λόγω Δείκτης για το 2016 κατατάσσει όλες τις χώρες κατά πόσο είναι κοινωνικά προοδευμένες και ευημερούσες. Ο γενικός δείκτης βγαίνει δε, ως σύνθεση του πλήθους των επιμέρους δεικτών· επιμέρους δείκτες, που έχουν να κάνουν με την κάλυψη βασικών αναγκών προς τους πολίτες, το επίπεδο διατροφής, τις ευκαιρίες που παρέχονται στους πολίτες, την πρόσβαση στην υγεία, στην εκπαίδευση, την κοινωνική ανοχή σε διαφορετικότητες, την ασφάλεια, την πρόσβαση σε πληροφορίες και τηλεπικοινωνίες, το επίπεδο περιβαλλοντικής ποιότητας, το επίπεδο προσωπικών δικαιωμάτων (των πολιτών) και ελευθεριών, δείκτες θνησιμότητας, πρόωρων θανάτων και προσδόκιμου ζωής, δείκτες αυτοκτονιών και εγκληματικότητας, πολιτικής τρομοκρατίας, δεικτών διαφθοράς κ.ά..

Ο χάρτης στην επάνω εικόνα, δείχνει το επίπεδο των χωρών βάσει του γενικού δείκτη SPI που λαμβάνει υπόψη όλους τους επιμέρους δείκτες.

Και ενώ αν μιλήσουμε γενικά, ναι, τότε θα πούμε ότι φαίνεται να υπάρχει μια διασύνδεση του δείκτη SPI με το κατά κεφαλή ΑΕΠ, άρα του επιπέδου του οικονομικού πλούτου, ωστόσο δεν είναι και απόλυτο. Γιατί;

Ας ξεκινήσουμε πρώτα από την διαφαινόμενη διασύνδεση: η πρώτη δωδεκάδα, συμπληρώνεται από χώρες στις οποίες, το κατά κεφαλή εισόδημα, είναι από σχετικά έως αρκετά υψηλό· η πρώτη δωδεκάδα απαρτίζεται από τις Φινλανδία, Καναδά, Δανία, Αυστραλία, Ελβετία, Σουηδία, Νορβηγία, Ολλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ισλανδία, Νέα Ζηλανδία, Ιρλανδία (βλ. κάτωθι πίνακα). Η χώρες της Σκανδιναβίας διακρίνονται, όπως αναμένονταν, διότι εκτός από το καλό οικονομικό τους επίπεδο, τα εκεί κράτη, προσφέρουν σημαντικές παροχές προς τους πολίτες τους.

Μάλιστα από τις κορυφαίες πέντε χώρες στον δείκτη SPI, η Φινλανδία που είναι πρώτη, έχει υψηλό μεν κατά κεφαλή εισόδημα, ωστόσο το χαμηλότερο εκ των πέντε κορυφαίων, όταν επιπλέον, η Ελβετία έχει το υψηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα από τις πέντε κορυφαίες χώρες, αλλά είναι πέμπτη στον SPI.

Ας πάμε τώρα στο ότι δεν είναι απόλυτο ότι ο βαθμός κοινωνικής προόδου και ευημερίας, δεν συμβαδίζει με τον πλούτο. Αυτό διαφαίνεται αφενός επειδή βρίσκουμε σε πολύ καλές θέσεις κοινωνικής προόδου και ευημερίας χώρες όπως η Χιλή που είναι 27^η στην παγκόσμια κατάταξη, η Ουρουγουάη που είναι 30^η, η Κόστα Ρίκα που είναι 31^η, χώρες δηλαδή που στο κατά κεφαλή εισόδημα βρίσκονται αρκετά χαμηλά, αφετέρου βρίσκουμε χώρες με πολύ υψηλό κατά κεφαλή εισόδημα που όμως στον δείκτη SPI τα πάνε αρκετά άσχημα, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα που κατατάσσονται στην 41^η θέση, το Κουβέιτ που βρίσκεται στην 47^η ή η Σαουδική Αραβία που βρίσκεται μόλις στην 67^η.

Το παρακάτω γράφημα μας δείχνει πως κατατάσσονται οι διάφορες χώρες βάσει κοινωνικής προόδου και ευημερίας (δείκτης SPI) στο κάθετο άξονα και βάσει κατά κεφαλή εισοδήματος, στον οριζόντιο άξονα.

Η χώρα μας, η Ελλάδα, κατατάσσεται “σχετικά καλά”, στην 34^η θέση παγκοσμίως, που γενικά μιλώντας, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί άσχημη. Βέβαια το επίπεδο βαθμολογίας μας αξιολογείται καλύτερα με σύγκριση. Ας την συγκρίνουμε με χώρες περίπου ‘ιδίου επιπέδου’: η Κύπρος βρίσκεται στην 29^η θέση, η Πορτογαλία στην 23^η, η Ιταλία στην 26^η, η Ισπανία στην 19η, με άλλα λόγια υστερούμε. Ας την συγκρίνουμε και με γείτονές μας: η Βουλγαρία βρίσκεται στην 45η θέση, η ΠΓΔΜ στην 59η θέση, η Σερβία στην 49^η, η Κροατία στην 35^η, η Τουρκία στην 60η, η Ρουμανία στην 44η, η Αλβανία στην 54η, με άλλα λόγια υπερτερούμε έναντι αυτών, αλλά αλίμονο εάν υστερούσαμε και έναντι αυτών…
Εάν δε, συγκρίνουμε τη θέση της χώρας μας με τα 19 κράτη που συμμετέχουν στην Ευρωζώνη, τότε βρισκόμαστε στην τρίτη χειρότερη θέση μεταξύ αυτών, αφού έχουμε καλύτερο SPI μόλις από την Λιθουανία που βρίσκεται στην 36^η θέση και την Λετονία που είναι στην 38^η θέση. Η δε Σλοβακία είναι ελάχιστα καλύτερη από εμάς, αφού κατατάσσεται στην 33^η θέση.

Η δε θέση της χώρας μας έχει μείνει ουσιαστικά στα ίδια επίπεδα συγκρινόμενη με τα στοιχεία του SPI για το 2014, το πρώτο έτος που υπολογίστηκε ο δείκτης: τότε η Ελλάδα βρίσκονταν στην 35^η θέση παγκοσμίως, όταν για την σύγκριση η Πορτογαλία βρίσκονταν στην 22^η, η Ισπανία στην 21^η, η Ιταλία στην 29^η, η Βουλγαρία στην 44^η, η Αλβανία στην 48^η, η ΠΓΔΜ στην 49^η, η Ρουμανία στην 51^η, η Τουρκία στην 64^η.

Επιστρέφοντας στον δείκτη SPI για το 2016, εκ των μεγάλων και σημαντικών χωρών, οι ΗΠΑ βρίσκονται στην 21^η θέση (όχι και τόσο καλή), η Ρωσία στην 77^η, η Κίνα στην 86^η, η Ιαπωνία στην 16^η, η Γερμανία στην 17^η, η Γαλλία στην 20^η, η Βραζιλία στην 48^η.
Από άλλες χώρες που μπορεί να παρουσιάζουν ενδιαφέρον για διάφορους λόγους, να δούμε που βρίσκονται από πλευράς SPI, θα αναφέρουμε την Αργεντινή που βρίσκεται στην 40^η θέση, η Κολομβία στην 50η, το Μεξικό στην 53^η, το Ισραήλ που είναι αρκετά πλούσιο και ανεπτυγμένο από πλευράς τεχνολογίας και εκπαίδευσης και βρίσκεται στην 39^η θέση (μάλλον χαμηλά…) και η Νότιος Κορέα που επίσης είναι αρκετά πλούσια και με υψηλό τεχνολογικό και μορφωτικό επίπεδο και βρίσκεται στην 28^η θέση.