ΓΠΚ: Η οικονομία υποτροπιάζει. Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους, ανεξάρτητο όργανο, στην τελευταία Έκθεσή του, κάνει έντονες επισημάνσεις (δικός μας ο χαρακτηρισμός – TaxCoach) καθώς όπως αναφέρει, η οικονομία υποτροπιάζει και η συμφωνία με τους θεσμούς επείγει και είναι δυνατή.
Αναφέρει συγκεκριμένα, ότι παρά τα έντονα κοινωνικά προβλήματα, η οικονομία της χώρας παρουσίαζε σημεία ανάκαμψης το 2014, για πρώτη φορά μετά το 2007, τα οποία όμως λόγω της αβεβαιότητας, αποδυναμώνονται και ο κίνδυνος επιστροφής της οικονομίας σε υφεσιακή τροχιά, να είναι ορατός. Αυτό έχει συνέπειες στην ανεργία που παραμένει σταθερή.
Παράλληλα, το ΓΠΚ επισημαίνει ότι οι καταθέσεις έχουν μειωθεί κατά € 26 δισ. σε λίγους μόλις μήνες, αν και η φυγή καταθέσεων αντισταθμίζεται πρόσκαιρα από την ΕΚΤ μέσω της επείγουσας παροχής ρευστότητας. Όμως, η δραστική επιδείνωση των συνθηκών στην οικονομία τροφοδοτεί μια νέα γενιά κόκκινων δανείων.
Οι επιχειρήσεις εξακολουθούν και αντιμετωπίζουν χρηματοδοτικές δυσκολίες και τεράστιο πρόβλημα με ξένους πελάτες και προμηθευτές.
Τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο αυξήθηκαν κατά € 3,47 δισ. το α΄ τρίμηνο του 2015.
Η τρέχουσα κατάσταση δεν απειλεί μόνον όσες επιχειρήσεις βρίσκονται σε οριακό σημείο, αλλά και όσες τα χρόνια της κρίσης άντεξαν, επένδυσαν, συγκράτησαν μισθούς, κατέβαλαν φόρους και απέφυγαν απολύσεις. Απειλεί δηλαδή, την υγιή επιχειρηματικότητα. Αν η αβεβαιότητα που περιβάλλει την πολιτικοοικονομική συγκυρία παραταθεί, η κατάσταση θα επιδεινωθεί δραματικά.
Το ΓΠΚ εν συνεχεία, εμμέσως πλην σαφώς, αμφισβητεί τις προβλέψεις της κυβέρνησης για ανάπτυξη της οικονομίας φέτος (2015) και παρά το γεγονός ότι η διαδικασία μεγέθυνσης ευνοείται από παράγοντες όπως η πτώση της τιμής του πετρελαίου, που μειώνει το κόστος παραγωγής και η πτώση του ευρώ, που κάνει τις εξαγωγές μας σε τρίτες χώρες φθηνότερες.
Το ΓΠΚ αναφέρει ότι η συμφωνία με τους θεσμούς επείγει και είναι δυνατή. Τονίζει ότι σε σημεία που προσφέρονταν για συνεννόηση με τους εταίρους και θα αποτελούσαν σημαντική τομή από τη σκοπιά της πολιτικής οικονομίας της χώρας (διαφθορά, παραοικονομία, διαπλοκή), δεν έχει συντελεστεί κάποια ουσιώδη εξέλιξη.
Ειδικά η διαφθορά, που δυστυχώς εξακολουθεί να βασανίζει τη χώρα μας, αποτελεί μείζον πρόβλημα. Τη μεγάλη και μικρή διαφθορά ευνοούν η αδιαφάνεια των διαδικασιών, η ατιμωρησία, η καταναλωτική κουλτούρα, οι δομές των ΜΜΕ, και μερικές νέες διεθνείς διευκολύνσεις (εξωχώριες εταιρείες κτλ.), συνοπτικά ένας καταλυτικός συνδυασμός θεσμών και αξιών. Σύμφωνα με διάφορους ερευνητές, ο περιορισμός της διαφθοράς θα είχε ως επίπτωση τη μείωση των ελλειμμάτων κατά 4 ή περισσότερες ποσοστιαίες μονάδες.
Το ΓΠΚ υποστήριζε και υποστηρίζει ότι η χώρα χρειάζεται βαθιές τομές (μεταρρυθμίσεις) για να επιστρέψει σε διατηρήσιμη ανάπτυξη εναρμονισμένες με τις βέλτιστες πρακτικές στις ευρωπαϊκές χώρες. Η πολιτική αυτή θα πρέπει να εφαρμοσθεί εντός του πλαισίου κανόνων (και των διαδικασιών) της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το ΓΠΚ συμπληρώνει ότι η εφαρμογή νόμων που είχαν ήδη ψηφισθεί από τις προηγούμενες κυβερνήσεις αλλά απλά δεν είχαν εφαρμοσθεί (!) θα διεύρυνε το πεδίο συγκλίσεων με την ΕΕ.
Η χώρα χρειάζεται μεταρρυθμίσεις γιατί αυτές στοχεύουν πρωτίστως (αν και όχι μόνο) στο να βελτιώσουν την οικονομική αποτελεσματικότητα, δηλαδή να επιφέρουν καλύτερη χρήση των διαθέσιμων πόρων και με τον τρόπο αυτό αύξηση του πλούτου.
Οι μεταρρυθμίσεις συνεπάγονται ένα σοβαρό μετασχηματισμό της οργάνωσης του κράτους και της οικονομίας – τη μετάβαση από μια προσοδοθηρική κοινωνία (κοινωνία εισοδηματιών) σε μια παραγωγική κοινωνία στην οποία αποκαθίστανται οι διαμετρικά αντίθετες αξίες.
Το ΓΠΚ αναγνωρίζει ότι αρκετά ελληνικά αιτήματα έχουν ισχυρή αιτιολόγηση. Μεταξύ άλλων, από οικονομικής άποψης, ορθώς αμφισβητήθηκε η μετατροπή κρατικών (φυσικών) μονοπωλίων σε ιδιωτικά μονοπώλια, όπως π.χ. είναι οι υπηρεσίες ύδρευσης πόλεων ή το δίκτυο ηλεκτρισμού. Επίσης, το «μοντέλο» των ιδιωτικοποιήσεων θα μπορούσε να αλλάξει (αρκεί να μην υπάρξουν υπερβολικές καθυστερήσεις), ώστε να επιτευχθεί μεγαλύτερο όφελος για την εθνική οικονομία, θέτοντας, για παράδειγμα, ρήτρες ελάχιστης επένδυσης πάνω από την τιμή πώλησης. Εξίσου αιτιολογημένες, από οικονομική άποψη, είναι οι επιφυλάξεις για τις προτεινόμενες αλλαγές μερικών εργασιακών θεσμών. Μολονότι η συζήτηση για συγκεκριμένους θεσμούς εργασίας συνεχίζεται, νεότερες έρευνες στο ΔΝΤ (!) βρήκαν ότι η συνολική παραγωγικότητα της εργασίας, που είναι προϋπόθεση για την ανάπτυξη, δεν επηρεάζεται από την απορρύθμιση των αγορών εργασίας συνολικά.
Γενικότερα είναι λογικό να επιδιώκουμε τροποποίηση των προτεραιοτήτων. Ως εκ τούτου η επίτευξη συμφωνίας απαιτεί προθυμία για συμβιβασμό και των εταίρων (θεσμών).
Το ΓΠΚ, αναφέρει ότι κατά την άποψή του, η ορθή επιλογή είναι να παραμείνει η χώρα στην Ευρωζώνη, η οποία άλλωστε ούτε προεκλογικά είχε αμφισβητηθεί, καθορίζει το πλαίσιο για τη χάραξη της οικονομικής πολιτικής (δημοσιονομικά, μεταρρυθμίσεις) σε κρίσιμους τομείς, αν και όχι σε όλους.
Επίσης, η παραμονή στην Ευρωζώνη και η πιθανή συμφωνία για την πολιτική προσαρμογής θα επιτρέψει τη χρηματοδότηση ενός νέου αναπτυξιακού προγράμματος με την αξιοποίηση των νέων πηγών (σχέδιο Juncker, «ποσοτική χαλάρωση» του Draghi).
Η Ελλάδα θα μπορέσει να αξιοποιήσει τις νέες δυνατότητες (βλ. έκθεση του ΓΠΚ του προηγούμενου τριμήνου) αν ολοκληρωθεί επιτυχώς η «τρέχουσα διευθέτηση» (κατά την ορολογία του Eurogroup 20.2.2015) και γίνει η ανάλογη αξιολόγηση. Κατά τη γνώμη του ΓΠΚ θα ήταν ιστορικό λάθος να βγει η Ελλάδα από την Ευρωζώνη την ώρα που η οικονομική πολιτική στην Ευρωζώνη αρχίζει να αλλάζει σε κατεύθυνση ευνοϊκή για την ίδια τη χώρα.
Το ΓΠΚ αναφέρει ότι δεν πρέπει να παραβλέπουμε ότι πέρα από τη δικαιολογημένη κριτική, σήμερα η αρχιτεκτονική της Ευρωζώνης μεταβάλλεται ήδη και ότι είμαστε η μόνη χώρα που δεν κατάφερε να εξέλθει από την «ομπρέλα» των επίσημων μηχανισμών στήριξης, σε αντίθεση με την Πορτογαλία και την Ιρλανδία (και, όπως φαίνεται, με την Κύπρο στο άμεσο μέλλον).
Όσο καιρό η Ελλάδα είναι αποκομμένη από τις αγορές, χρειάζεται τη χρηματοδοτική στήριξη κυρίως των Ευρωπαϊκών θεσμών και αυτή προϋποθέτει συμφωνία πάνω στο πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής.
Το ΓΠΚ κάνει αναφορά στο δημοσιονομικό και το χρηματοδοτικό κενό. Σημειώνει ότι όσο χαμηλότερο είναι το πρωτογενές πλεόνασμα τόσο περισσότεροι εξωτερικοί πόροι χρειάζονται για την πληρωμή τόκων, που για το 2015 ανέρχονται σε € 5,9 δισ. ή περίπου 3,2% του ΑΕΠ. Η διαφορά μεταξύ πρωτογενούς πλεονάσματος και των πληρωμών τόκων (ως % ΑΕΠ) είναι το περιβόητο «δημοσιονομικό κενό». Στο δημοσιονομικό κενό προστίθενται οι πόροι που χρειάζονται για αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων δανείων και μαζί συγκροτούν το «χρηματοδοτικό κενό».
Τα έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη μέρους του χρηματοδοτικού κενού. Όλα τα παραπάνω, με δεδομένη την αδυναμία προσφυγής στις αγορές ή σε τρίτους, διαμορφώνουν τις ανάγκες για εξωτερικούς πόρους (π.χ. καταβολή δόσεων από τους θεσμούς, νέα δάνεια) για την εξυπηρέτηση των δανείων, με άλλα λόγια παρατείνουν την εξάρτηση από τους δημόσιους δανειστές. Η κατάσταση παραμένει κρίσιμη γιατί τους επόμενους μήνες η χώρα θα πρέπει να αποπληρώσει διάφορες ληξιπρόθεσμες οφειλές στο εξωτερικό (βλ. γράφημα), στο οποίο παρουσιάζουμε και τις λήξεις των εντόκων που αφορούν οφειλές στο εσωτερικό και αναχρηματοδοτούνται).
Συνοπτικά, η δημοσιονομική προσαρμογή που επιχειρείται είναι ένα ιδιότυπο μείγμα νέων φόρων, νέων δαπανών και θεσμικών αλλαγών και σε μεγάλο βαθμό ανακοινωμένων αντιφατικών προθέσεων για αλλαγές. Για ορισμένα μέτρα (π.χ. 100 δόσεις) είναι απροσδιόριστες τελικά οι μακροχρόνιες επιπτώσεις. Παρά το βραχυπρόθεσμο όφελος, το μείγμα αυτό εντείνει την αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει τη σημερινή κατάσταση.
Οι μεταρρυθμιστικές προτάσεις της Κυβέρνησης συνοπτικά:
• Στον τομέα των ιδιωτικοποιήσεων: απαίτηση για ελάχιστη επένδυση μετά την πώληση δημόσιας υπηρεσίας, συμμετοχή του κράτους στο κεφάλαιο «κοινοπρακτικών» σχημάτων και απόδοση των εισπράξεων από τη πώληση στα ασφαλιστικά ταμεία.
• Στο συνταξιοδοτικό: κυρίως δραστικό περιορισμό των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων.
• Στο χρηματοπιστωτικό: δημιουργία μιας «κακής τράπεζας» με βάση τους πόρους του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), ώστε να ανακουφισθούν οι τράπεζες από τα κόκκινα δάνεια.
• Στη Δικαιοσύνη: ένα σύστημα ταχείας εξωδικαστικής διευθέτησης διαφορών σχετικά με τα κόκκινα δάνεια και τις φορολογικές οφειλές.
• Στη Δημόσια Διοίκηση: κατάργηση της απαίτησης δημοσίων υπηρεσιών να ζητούν από τους πολίτες και τις επιχειρήσεις πληροφορίες, όταν αυτές βρίσκονται στη διάθεση του δημοσίου.
• Στην απασχόληση: ελέγχους για τη δραστική μείωση της αδήλωτης εργασίας και σχεδιασμό «έξυπνων συμβάσεων εργασίας» με τη συνεργασία του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας (International Labour Organization – ILO).
• Ενίσχυση της Επιτροπής Ανταγωνισμού.
• Αναμόρφωση του συστήματος δημοσίων προμηθειών κ.ά.
• Καταπολέμηση της διαφθοράς: μεσο- και μακροπρόθεσμα παραμένει μείζον θέμα η καταπολέμηση της διαφθοράς και οι εξ αυτής προσδοκώμενες εξοικονομήσεις πόρων.
Εκτιμούμε, ότι το «κείμενο εργασίας» έχει πολλά θετικά στοιχεία. Πρώτα από όλα παρέχει μια συνολική, αν και γενική εικόνα, για τους σχεδιασμούς της Κυβέρνησης. Πολλές από τις προβλεπόμενες παρεμβάσεις στο φορολογικό σύστημα έπρεπε να είχαν γίνει από καιρό καθώς διορθώνουν το πυκνό πλέγμα του παρεμβατικού μας συστήματος και άλλωστε είχαν ήδη δρομολογηθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση παρά τις εγγενείς πολιτικές αναστολές της. Επίσης, το κείμενο αναγνωρίζει ρητά τη ανάγκη για στενή συνεργασία με τον ΟΟΣΑ και το Διεθνή Οργανισμό Εργασίας (ILO), για πραγματική εφαρμογή νόμων που είχαν ψηφισθεί και τη δέσμευση για συμμόρφωση προς τους κανόνες του δικαίου της ΕΕ σε πολλούς τομείς (π.χ. δημόσιες προμήθειες, δημοσιονομική διακυβέρνηση). Το «κείμενο εργασίας» αναφέρει ρητά «τη βελτίωση της συμμόρφωσης με την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Αλλά σημειώνουμε ότι το «κείμενο εργασίας» δεν περιλαμβάνει εκείνες τις μεταρρυθμίσεις που οι θεσμοί θεωρούν αναγκαίες (διατηρησιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, του οποίου το μέλλον είναι πράγματι αβέβαιο για πολλούς λόγους, «ευέλικτες» αγορές εργασίας κ.ά.).
Γενικά, η μεταρρυθμιστική πτυχή είναι ανεπαρκής. Πολλές από τις ιδέες που περιλαμβάνει είναι ατελείς (π.χ. για τη Δικαιοσύνη) και παραβλέπουν τόσο ιστορικές εμπειρίες όσο και ευρύτερες τάσεις που επικρατούν διεθνώς (π.χ. στη Δημόσια Διοίκηση).
Οι διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς συνεχίζονται. Η Επιστημονική Επιτροπή του ΓΠΚ προτίθεται να αξιολογήσει συνολικά σε χωριστή έκθεση το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα μόλις οριστικοποιηθεί μετά την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με τους εταίρους. Εδώ επαναλαμβάνουμε ότι επείγει να επιτευχθεί συμφωνία μαζί τους γιατί η εκκρεμότητα αυτή προκαλεί αβεβαιότητες και αυτές με τη σειρά τους προκαλούν φυγή καταθέσεων, αναστέλλουν επενδύσεις, και, επομένως χειροτερεύουν τις αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας.
Εμείς ως TaxCoach θα πούμε ότι η άποψη που εκφράζει το ΓΠΚ,μπορεί να είναι ανεξάρτητη, είναι όμως συντηρητική, καθώς δεν διανοείται την ρήξη και αν δεν την διανοηθείς, πως θα επιφέρεις βελτιωτικές αλλαγές στο πρόγραμμα προσαρμογής έχοντας απέναντί τους σκληρότατα διαπραγματευόμενους Γερμανούς;
Ναι, η Ελλάδα μπορεί να είναι η μόνη από τις αδύναμες χώρες που δεν βγήκε από το πρόγραμμα προσαρμογής, αυτό όμως συμβαίνει επειδή η προσαρμογή που της ζητήθηκε ήταν η πλέον μεγαλύτερη από όλες τις χώρες. Και η προσαρμογή που της ζητήθηκε όπως και στις άλλες αδύναμες χώρες, ήταν περιοριστικής φύσεως, συρρίκνωσης των οικονομιών τους. Οι άλλες χώρες βγήκαν από το πρόγραμμα μόνο και μόνο επειδή η «θηλιά στο λαιμό τους» δεν ήταν τόσο σφικτή όσο στην περίπτωση της Ελλάδος.
Μα είναι δυνατόν να παραβλέπει το ΓΠΚ ότι οι επίσημοι πιστωτές μας επιμένουν σε περιοριστικές υφεσιακές πολιτικές, πάνω στην ήδη συρρικνωμένη οικονομία μας από την προηγούμενη 4ετία κατά περίπου 25% και εμμένουν στην επίτευξη αυξημένων πρωτογενών πλεονασμάτων στα επόμενα χρόνια της τάξης του 3% και 4,5%; Που αν τα εφαρμόζαμε σε αυτό το μέγεθος, τότε σε μια 5ετία, ένα επιπλέον 20% του ΑΕΠ θα έφευγε εκτός της χώρας;!;!
Δεν κατανοούν στο ΓΠΚ πόσο καταστροφική θα είναι για την οικονομία και την κοινωνία, μια ένταση και χρονική παραμονή μιας έντονα υφεσιακής πολιτικής επίτευξης μεγαλύτερων πρωτογενών πλεονασμάτων, για μια επιπλέον 5ετία;
Ορθώς λοιπόν η κυβέρνηση εμμένει στο τέρμα των περιοριστικών – υφεσιακών πολιτικών και στην επίτευξη μικρότερων πρωτογενών πλεονασμάτων. Ωστόσο, η κυβέρνηση θα πρέπει να κάνει γενναία και ταχέα βήματα στο μέτωπο των μεταρρυθμίσεων αλλά μεταρρυθμίσεων με μη υφεσιακό αντίκτυπο!
Διαβάστε αν θέλετε, ολόκληρη την Έκθεση του ΓΠΚ, εδώ.
>>>•<<<
Ίσως σας ενδιαφέρουν τα ακόλουθα άρθρα:
Ψάχνετε για εργασία; … Αγγελίες – πάντα πρόσφατα ενημερωμένες
Αὐξημένη Γνώση = Αὐξημένη Ἀνταγωνιστικότητα!
✎ Η μεγαλύτερη φορολογική επιβάρυνση στην Ελλάδα, μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ
✎ Από την Ευρωζώνη επωφελήθηκε μόνο η Γερμανία
✎ Έξοδος από την Ευρωζώνη; Γιατί Όχι;
