Του Παναγιώτη Σοφιανόπουλου
Στις ισχυρές χώρες, το νόμισμα αποτελεί ένα ισχυρό όπλο και βέβαια προνόμιο, λόγω των πλεονεκτημάτων που τους δίδει.
Ας δώσουμε κανά δυο σχετικά παραδείγματα:
Πρώτο παράδειγμα: το δολάριο δίδει μεγάλη ισχύ στις ΗΠΑ, αφού με αυτό γίνονται εδώ και πολλά πολλά χρόνια, οι διεθνείς συναλλαγές, και αυτό βέβαια στηρίζει την οικονομία τους. Εάν κάποιος, αντικαθιστούσε με κάποιο τρόπο το δολάριο στις διεθνείς συναλλαγές, έχετε αμφιβολία ότι οι ΗΠΑ πριν το κάνει, θα είχαν πάει και θα τον είχαν ισοπεδώσει και καταστρέψει κυριολεκτικά; Φαντάζομαι κανείς δεν θα αμφιβάλλει περί αυτού.
Δεύτερο παράδειγμα: το ευρώ είναι ένα νόμισμα που καθιστά πανίσχυρη την Γερμανία, παρόλο που δεν είναι αποκλειστικά δικό της, είναι ωστόσο κομμένο και ραμμένο στα μέτρα της. Γι’ αυτό η Γερμανία αφού το ευρώ αντικατέστησε το προηγούμενο νόμισμά της (μάρκο), οικονομικά απογειώθηκε. Και γι’ αυτό, η Γερμανία αφενός προσπαθεί να διευρύνει την ζώνη του Ευρώ αφού μέσω αυτής κερδίζει αυτή, αφετέρου, σε όσους κινήθηκαν ‘ανατρεπτικά’, στάθηκε πολύ σκληρή απέναντί τους – περίτρανο παράδειγμα η χώρα μας.
Συνεπώς το νόμισμα, για τους ισχυρούς, είναι ένα πολύ δυνατό όπλο, και βεβαίως, τα πολύ δυνατά όπλα, δεν τα παραδίδουν έτσι στον οποιοδήποτε, ίσα – ίσα που τα ισχυρά κράτη, έχουν συμφέρον να διατηρούν αυτά τα υπερ-όπλα, κτήματά τους, απολύτως ελεγχόμενα σύμφωνα με τα συμφέροντά τους.
Δεν είναι τυχαίο, που σε οποιαδήποτε χώρα παγκοσμίως και με οποιοδήποτε νόμισμα, εάν κάποιος παράγει πλαστά (δηλαδή εκτυπώνει μόνος του ένα identical χαρτονόμισμα), αυτό αποτελεί παράνομη πράξη, που διώκεται από την εκάστοτε πολιτεία, συστηματικά και τιμωρείται αυστηρά. Από αυτό φαίνεται, ότι οι πολιτείες, δεν θέλουν να αποκτά κάποιος άλλος πρόσβαση, σε αυτό το υπερ-όπλο τους, ο νόμισμα. Δεν θέλουν σε αυτό το πεδίο ανταγωνισμό, θέλουν το όλο όπλο με την όλη ισχύ του, ολοδικό τους. Αυτά είναι δεδομένα και γνωστά τοις πάσι και πέραν πάσης αμφισβητήσεως.
Πάμε τώρα στο Bitcoin … λένε οι υπέρμαχοι και υποστηρικτές του bitcoin, ότι αυτό, προσφέρει ανωνυμία, ασφάλεια στον χρήστη αυτού, μεταφέρεται πανεύκολα όπως με το πάτημα ενός πλήκρου σε έναν υπολογιστή ή smartphone από την μια άκρη του κόσμου στην άλλη, είναι διεθνές, δηλαδή μπορεί να το αποκτήσει οποιοσδήποτε πάνω στη Γη, είναι ‘ελεύθερο’ δηλαδή δεν παράγεται ούτε ελέγχεται από τις πολιτείες… και τι δεν λένε οι υποστηρικτές του bitcoin, προκειμένου να δείξουν πόσο επαναστατικό είναι και επειδή είναι τόσο επαναστατικό, δικαιολογεί κατά την άποψή τους και αστρονομικές τιμές…
Είναι λοιπόν επαναστατικό, με πολλούς τρόπους που βλάπτουν ευθέως και αμέσως, τα συμφέροντα των ισχυρών κρατών. Και ως (κρυπτο)νόμισμα, βλάπτει ιδίως τα συμφέροντα των ισχυρών που έχουν να κάνουν κυρίως με τα νομίσματά τους (π.χ. το δολάριο, το ευρώ κλπ). Διότι την κυκλοφορία του bitcoin δεν την ελέγχει καμία πολιτεία (μέσω της κεντρικής τράπεζας), δεν το παράγει κανένα κράτος, ούτε και το ελέγχει, άρα εάν το bitcoin διαδίδονταν αρκετά σε χρήση, θα καταργούσε τα νομισματικά και συνεπακόλουθα χρηματοοικονομικά προνόμια των κρατών, που όπως είπαμε πιο πάνω, εάν κάποιος απειλούσε να κάνει κάτι τέτοιο, θα τον κατέστρεφαν πριν καν προλάβει να ολοκληρώσει την απειλή του…
Το bitcoin λοιπόν, σύμφωνα με τους υποστηρικτές του, έχει όλα τα χαρακτηριστικά που θα συνιστούσε μια μεγάλη σχετική απειλή προς τα ισχυρά κράτη. Όπως λένε οι υπέρμαχοί του, θα μπορούσε να συμβάλλει στην κατάρρευση του υφιστάμενου διεθνούς χρηματοοικονομικού συστήματος, αφού ο νομισματικός και χρηματοοικονομικός έλεγχος θα έφευγε από τα χέρια των κυβερνήσεων και θα περνούσε στους ανώνυμους αναρχικούς.
Και με την λογική, γεννάται η εξής απορία: Εάν είναι έτσι όπως μας τα λένε οι υποστηρικτές του bitcoin, γιατί απλά οι κυβερνήσεις των ισχυρών κρατών, δεν λαμβάνουν μια συντονισμένη απόφαση (αφού το bitcoin είναι ένας κοινός ‘εχθρός’ και απειλή για όλα τα ισχυρά κράτη) που να απαγορεύουν το bitcoin να αλλάξει σε άλλο, πραγματικό χρήμα (όπως το δολάριο, ευρώ, στερλίνα, γιεν κλπ);
Εάν κάποιος έχει bitcoin, αλλά δεν μπορεί να τα αλλάξει στα γνωστά μας νομίσματα με τα οποία γίνονται διεθνώς οι συναλλαγές, όπως δολάριο, ευρώ, στερλίνα, γιεν, δεν είναι εκ της λογικής, αναπόφευκτο ότι το bitcoin θα αχρηστεύονταν;
Ήδη σε κάποιες μεγάλες και ισχυρές χώρες το bitcoin πλαισιώνεται από πλήρεις απαγορεύσεις ή σημαντικούς περιορισμούς και εχθρικό περιβάλλον, που αποτρέπει από την χρήση αυτού, όπως στην Κίνα, Ρωσία και Ινδία.
Όμως άλλες μεγάλες χώρες και ισχυρές και μεγάλες οικονομίες, έχουν έως σήμερα, μια προσέγγιση προς το bitcoin αλλά και άλλα κρυπτονομίσματα, που είναι από ουδέτερη έως και φιλική, όπως στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ, Καναδά, στην Ιαπωνία, στην Αυστραλία κ.ά..
Γιατί λοιπόν αυτά τα μεγάλα κράτη και ισχυρές οικονομίες, δεν απαγορεύουν – συντονισμένα, αφού έχουν σχετικό κοινό συμφέρον – το bitcoin, εάν είναι τόσο απειλητικό όσο λένε οι υποστηρικτές του;
Ποιες μπορεί να είναι οι απαντήσεις στο παραπάνω ερώτημα;
Μία απάντηση μπορεί να είναι, ότι επειδή τα κρυπτονομίσματα συνδέονται άρρηκτα και την τεχνολογία blockchain, η οποία παρουσιάζεται επαναστατική και καινοτόμα όπως το internet, ότι μπορεί αυτά τα ισχυρά κράτη, να είναι ‘ανοικτά’ προς αυτή τη νέα τεχνολογία λόγω των πολλαπλών κερδών που υπολογίζουν ότι μπορεί να δώσει σε βάθος χρόνου, ιδιαίτερα στο πεδίο της ιδιωτικής οικονομίας. Όμως η απάντηση αυτή, έστω και εάν σε επίπεδο blockchain, δείχνει να έχει κάποια θετικά, μάλλον δεν είναι ικανοποιητική, αφού οι κίνδυνοι από την παράλληλη ανάπτυξη των κρυπτονομισμάτων, περιέχει μια πολύ μεγαλύτερη και ευρύτερη απειλή για τις πολιτείες σε σχέση με το νομισματικό και χρηματοοικονομικό τους μονοπώλιο και τα φορολογικά τους έσοδα που ρισκάρουν με την ανάπτυξη των cryptos. Δηλαδή αυτά που θα κέρδιζαν, φαίνεται να είναι λιγότερα, από αυτά που θα έχαναν.
Μια δεύτερη απάντηση είναι, ότι απλά, οι κυβερνήσεις δεν είναι εντέλει επαρκώς ευφυείς προκειμένου να κατανοήσουν τους κινδύνους που φέρει το bitcoin, και επειδή το υποτιμούν, παραμένουν ‘αφύλαχτες’. Όμως ούτε και αυτή η απάντηση μου φαντάζει πιθανή, διότι ναι μεν, στις κυβερνήσεις κάποιων μικρών ιδίως κρατών, μπορεί να έχουν άγνοια για τα cryptos και η ‘οπτική’ τους να είναι βραχυπρόθεσμη, αλλά τουλάχιστον στις κυβερνήσεις των μεγάλων και ισχυρών κρατών, νομίζω ότι αναλύουν εγκαίρως όλες τις δυνητικές απειλές, και σε αυτά τα πλαίσια, σαφώς και θα έχουν ασχοληθεί με τα cryptos -και ουσιαστικά, τουλάχιστον εγώ, αποκλείω, π.χ. η κυβέρνηση των ΗΠΑ, να μην έχει μελετήσει εξονυχιστικά και καταλάβει τους κινδύνους από την ενδεχόμενη έντονη ανάπτυξη του bitcoin και λοιπών κρυπτονομισμάτων.
Μια τρίτη απάντηση, και αυτή μου φαίνεται εντέλει η πιθανότερη, είναι ότι το bitcoin εντέλει και παρά την θεωρητική φλύαρη επιχειρηματολογία των υποστηρικτών του, μάλλον δεν είναι ουσιαστική απειλή για τα χρηματοοικονομικά και φορολογικά των κρατών, και τα οικονομικά τους συμφέροντα. Και εάν δεν είναι ουσιαστική απειλή, τότε γιατί να το περιορίσουν / απαγορεύσουν κλπ;
Όμως εάν ισχύει αυτό, τότε αναπόφευκτα ισχύει και ότι η προοπτική του bitcoin όπως την αναφέρουν οι υπέρμαχοί του, είναι έως και ιδιαιτέρως ‘φουσκωμένη’, που με την σειρά του συνεπάγεται ότι ποτέ και για κανένα λόγο, το bitcoin δεν θα δικαιολογήσει τις αστρονομικές τιμές που συχνά πυκνά, ακούμε και διαβάζουμε.
Και χωρίς να μπω σε λεπτομέρειες, οι οποίες θα ήταν τεχνικές και κουραστικές και δύσκολες να τις ακολουθήσει κάποιος, θα πω μερικά βασικά σημεία, που εντέλει το bitcoin έχει πολύ μικρότερες δυνατότητες, από αυτές που διαφημίσουν οι υποστηρικτές του.
Ένα νόμισμα, έχει τρία βασικά χαρακτηριστικά και ιδιότητες:
1. Είναι ανώνυμο, π.χ. το χαρτονόμισμα που έχουμε, δεν γράφει το όνομά μας, και μπορεί να μεταφερθεί εύκολα και ελευθέρως, π.χ. από εμένα σε εσάς.
2. Ένα νόμισμα κάνει συναλλαγές – εάν εσείς συμφωνήσετε να μου πουλήσετε κάτι και εγώ να σας πληρώσω με μια χαρτοπετσέτα, στην οποία θα έχω γράψει ότι «Ο Χ χρωστάει στον Ψ, 10 ευρώ», και ο Ψ το δέχεται και πληρώνεται με αυτό, μεταξύ του Χ και του Ψ, αυτό είναι αποδεκτό χρήμα. Όμως προφανώς, η χαρτοπετσέτα, δεν θα γίνει στην συνέχεια αποδεκτή ως μέσο πληρωμής από τον Ζ ή των Ω. Το πρόβλημα στο χρήμα και κατ’ επέκταση, βασικό αναγαίο χαρακτηριστικό, είναι να είναι ευρέως αποδεκτό, ως μέσο συναλλαγής, να το θέλουν δηλαδή όλοι. Βασικότατο.
3. Να αποθηκεύει αξία: δηλαδή εάν εγώ έχω €100 χιλιάδες, αυτά περιέχουν την αυτή αξία και όταν ‘κάθονται’ και δεν συναλλάσσονται. ΟΚ, υπάρχει ο πληθωρισμός που σε βάθος χρόνου μπορεί να φθείρει την αξία αυτή, αλλά περιγράφω το φαινόμενο και χαρακτηριστικό σε γενικές γραμμές. Τα €100 χιλιάρικά μου, και μετά από π.χ. 2 χρόνια, θα έχουν πάλι μια σχεδόν ίδια αξία, χωρίς να τα έχω μετακινήσει στο ενδιάμεσο.
Ως προς το πρώτο λοιπόν βασικό χαρακτηριστικό (του να μπορεί να μεταφέρεται ανώνυμα), λένε οι υποστηρικτές του ότι το bitcoin το ικανοποιεί, διότι προσφέρει ανωνυμία. Όχι. Με το bitcoin δεν είσαι αόρατος. Προσφέρει ψευδωνυμία. Υπάρχει μια ψευδωνυμία, που μπορεί να μην γνωρίζει κανείς ποιος είναι πίσω από αυτήν, για να τον πιάσει κατευθείαν και άμεσα, όμως η συναλλακτική δραστηριότητα ανιχνεύεται, εντοπίζονται διευθύνσεις (IPs) και όταν φτάσει σε κάποιο σημείο, όπως ανταλλακτήριο (Exchange) μπορούν να σε πιάσουν. Ο Μεγάλος Αδερφός (κράτος) μπορεί να μην σε βλέπει άμεσα, αλλά βλέπει ότι υπάρχει κάποιος και έχει μια χρηματική ροή και μόλις φτάσει σε κάποιο ‘σημείο’ όπως ανταλλακτήριο, τράπεζα κ.ά., πιάνει αυτόν τον κάποιο, ο οποίος τότε αποκτά και ονοματεπώνυμο και παύει να είναι άγνωστος.
Τα δε, ανταλλακτήρια (exchanges) έχουν τα μέλη τους, που υλοποιούν συναλλαγές σε αυτά, πλήρως φακελωμένα, και θα το έχει διαπιστώσει όποιος έχει ανοίξει ή επιχειρήσει να ανοίξει account σε αυτά. Να είστε σίγουροι ότι σε όλες αυτές τις κρίσιμες για τον έλεγχο του όλου συστήματος, πληροφορίες, έχουν πρόσβαση οι Αρχές των ισχυρών κρατών.
Ως προς το δεύτερο βασικό χαρακτηριστικό, το των συναλλαγών, ούτως ή άλλως, το bitcoin δεν κάνει πολλές. Ή ορθότερα, κάνει ελάχιστες. Έχουν περάσει δέκα χρόνια από το λανσάρισμά του, και πόσες επιχειρήσεις γνωρίζετε που να δέχονται απευθείας bitcoin; Συνεπώς σε αυτό το χαρακτηριστικό, που είναι πολύ βασικό για όποιο νόμισμα (το να μπορεί να κάνει συναλλαγές), το bitcoin έχει δείξει ότι αδυναμεί να παίξει αυτό τον ρόλο.
Ως προς το τρίτο βασικό χαρακτηριστικό, το της αποθήκευσης αξίας, αυτό είναι το μόνο που ικανοποιεί το bitcoin (το δέχομαι και εγώ), και πολλοί υποστηρικτές του, νομίζουν ότι θα γίνει ο χρυσός του 21ου αιώνα. Αυτό όμως δεν βλάπτει τις κυβερνήσεις των ισχυρών κρατών, όπως δεν τις βλάπτει και που ο πραγματικός χρυσός, είναι μέσο αποθήκευσης αξίας.
Όμως ακόμα και σε αυτό το σημείο, που το bitcoin δείχνει να ικανοποιεί το κριτήριο ενός νομίσματος, πάλι παρουσιάζει μια βασική αδυναμία. Ποια είναι αυτή; Μα η μεγάλη έως και σήμερα μεταβλητότητά του, διότι εάν οι υποστηρικτές του bitcoin, ‘κατηγορούν’ τα άλλα τα κανονικά νομίσματα, ότι χάνουν αξία λόγω του πληθωρισμού, τότε γιατί να μην τους κρίνουμε και εμείς, που ενώ το bitcoin λειτουργεί ως μέσο αποθήκευσης αξίας, εάν σε μια μέρα κάνει ένα -10%, μόνο διατήρηση της αξίας δεν κάνει. Έτσι δεν είναι; Ή όταν σε λίγους μήνες, είχε πτώση 60%, είναι αυτό διατήρηση αξίας; Ενώ ο χρυσός, έχει πολύ μεγαλύτερη κεφαλαιοποίηση και δεν χαρακτηρίζεται από τόσο έντονες διακυμάνσεις, άρα κάνει ουσιαστικότερη συντήρηση αξίας (χώρια που έχει και πρακτικές χρήσεις, όπως στην κοσμηματοποιΐα κ.α.).
Συνεπώς, το Bitcoin και ως προς τα τρία αυτά βασικά χαρακτηριστικά νομισμάτων, φαίνεται ότι εντέλει δεν είναι κίνδυνος για τις ισχυρές κυβερνήσεις, διότι αποτυγχάνει και υστερεί σημαντικά, στα δύο από τα τρία. Γι’ αυτό και το αφήνουν ουσιαστικά ελεύθερο, αφήνουν π.χ. να έχει κάποιος bitcoin και να τα αλλάζει / μεταφέρει, αφήνουν την λειτουργία των ανταλλακτηρίων (Exchanges) κλπ.
Όμως εάν το bitcoin δεν είναι κίνδυνος, μάλλον και η όλη προοπτική του που αναφέρουν οι υποστηρικτές του, είναι υπερφουσκωμένη.
Εάν ήταν επικίνδυνο, τα μεγάλα και ισχυρά κράτη, συντονισμένα (π.χ. ΗΠΑ, Κίνα, Ιαπωνία, Ρωσσία, Ευρώπη, Αυστραλία, Ινδία κλπ) θα το απαγόρευαν, αφού μπορεί μεταξύ τους κάποιες από αυτές να μην έχουν τις καλύτερες των σχέσεων, αλλά θα ενωνόντουσαν μπροστά στον κοινό και φοβερό εχθρό, που θα ήταν το bitcoin εάν οι πραγματικές του δυνατότητες ήταν έτσι όπως μας τα λένε οι υποστηρικτές του. Και βέβαια εάν το απαγόρευαν συντονισμένα, όταν ‘αύριο’ δεν θα μπορούσες να αλλάξεις τα bitcoin σου σε δολάρια, ευρώ, γιεν, στερλίνες, γουάν, ρούβλια, ρουπίες κλπ, είναι βέβαιο ότι η αξία του θα έπεφτε κάτω του ενός δολαρίου, ουσιαστικά θα εξαφανίζονταν.
Συν το ότι το bitcoin έχει αρκετά άλλα μειονεκτήματα, όπως: ανταγωνισμό από άλλα κρυπτονομίσματα, δεν είναι απολύτως ασφαλές, δεν έχετε φερειπείν διαβάσει για μεγάλες κλοπές σε ανταλλακτήρια κλπ; … ή ένας σκληρός δίσκος που τα περιέχει μπορεί να χαλάσει και να χαθούν ή το αρχείο που τα περιέχει να γίνει corrupted και να χαθούν κλπ. Και άλλο ένα μειονέκτημα του bitcoin, είναι ότι ακριβώς επειδή είναι ‘άναρχο’, εάν από κάπου σου κλέψουν bitcoin, δεν θα σε αποζημιώσει κάποιος, ενώ π.χ. εάν από μια τράπεζα, κλέψουν ευρώ, τα χρήματά μας, είναι εγγυημένα (από την ίδια την τράπεζα και ευρύτερα, από την Αρχή / Πολιτεία) και δεν θα λείψουν από τον Λογαριασμό μας.
Τέλος, θα σας αναφέρω τι θα συνέβαινε εάν το bitcoin με κάποιο τρόπο που εγώ δεν τον βλέπω, στο μέλλον υιοθετούνταν μαζικά από όλο τον πληθυσμό, τονίζω ότι δεν το βλέπω καθόλου, αλλά το συζητάω για την κουβέντα, αυτή η επικράτηση του bitcoin, δηλαδή ενός κρυπτονομίσματος, που δεν θα ελέγχονταν από καμία Αρχή, θα ήταν σε μικρό βάθος χρόνου, εξαιρετικά επικίνδυνη για την πραγματική οικονομία. Γιατί; Διότι ενώ ο πληθωρισμός όταν είναι υψηλός, κάνει προφανώς ζημιά (στην οικονομία και συμβάλλει στην πτώση του βιωτικού επιπέδου της μεγάλης πλειοψηφίας των πολιτών), ωστόσο όταν είναι χαμηλός και ελεγχόμενος, ενεργεί ως επί το πλείστον θετικά, κυρίως διότι αποτρέπει χρεοκοπίες, καθιστά τα προϊόντα μιας χώρας ελκυστικότερα, τονώνει κατ’ επέκταση την παραγωγή, και συνεπακόλουθα την απασχόληση και εμμέσως το εισόδημα.
Εάν λοιπόν με κάποιο τρόπο που δεν τον βλέπω, επικρατούσε διεθνώς το bitcoin, και αντικαθιστούσε το δολάριο, επειδή το bitcoin είναι άκαμπτο στα 21 εκατ. (και στην ουσία μικρότερο λόγω των οριστικά χαμένων bitcoin), εύκολα θα επέρχονταν από την σε κύκλους λειτουργία της οικονομίας, σε κάποια δυνατή ύφεση και ουσιαστικά με ένα νόμισμα που από κατασκευής του είναι μη πληθωριστικό, η ύφεση θα έφτανε στα μεγέθη αυτής του 1929 και δεν θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί κιόλας από τις κυβερνήσεις, διότι δεν θα είχαν κανέναν έλεγχο επί του νομίσματος – bitcoin (για να την καταπολεμήσουν πληθωρίζοντάς της). Και δεδομένου ότι σήμερα η οικονομία σε όλο τον πλανήτη μας είναι παγκοσμιοποιημένη, η ύφεση που θα επέρχονταν θα ήταν τέτοιου μεγέθους, που θα έκανε αυτή του 1929 και κοντινών ετών, να φαντάζει μικρή… με λίγα λόγια, σε αυτό το σενάριο που το bitcoin θα επικρατούσε διεθνώς, η καταστροφή θα ήταν σε σύντομο χρόνο, απερίγραπτη. Ευτυχώς βέβαια, που μιλάμε για ένα φανταστικό σενάριο, το οποίο δεν έχει τις δυνατότητες πραγματοποίησης.
Μπορείτε να δείτε και άλλα άρθρα που έχω γράψει για το bitcoin, στα κάτωθι links:
• Ο αυτοαποκαλούμενος δημιουργός του Bitcoin, διετάχθη να δώσει τη μισή του περιουσία
• Είναι φούσκα το bitcoin;;; … Μπααααααα!
• Bitcoin: “King” of all bubbles!
• Bitcoin, τόσο ‘φοβερό’ που ούτε οι πρωτοπόροι και ψαγμένοι με αυτό, δεν το εκμεταλλεύθηκαν!
• Μερικά Δεδομένα για το Bitcoin
• Μετα… ανάλυση για το Bitcoin!
• Φούσκες και Bitcoins !
• Αποδομώντας το Bitcoin!
Παναγιώτης Σοφιανόπουλος
Συγγραφέας του
HERETIC INVESTOR: A work smart, not hard, way to profit on Wall Street!
http://amzn.to/2dz6CVV • English Version
http://amzn.to/2qsjkbU • Greek Version
